Kendisi de Girit mübadili olan Aybala Yentürk, aç?l??ta yapt??? konu?mada “Lozan Antla?mas? görü?meleri çerçevesinde 30 Ocak 1923’te imzalanan Mübadele Antla?mas?’n?n 100. y?l? vesilesiyle bu söyle?iyi gerçekle?tiriyoruz. Yunanistan topraklar?nda ya?ayan Müslümanlar ile Türk topraklar?nda ya?an Ortodokslar aras?nda gerçekle?tirilen Büyük Mübadele ya da Büyük Ayr?l?k zorunluydu. Ayr?lmak zorunda b?rak?lanlara hiçbir seçim ?ans? tan?nmad?. Geldikleri yere uyum sorunu ya?ayan ve büyük travmayla ba? etmek zorunda kalan birinci ku?ak mübadillerdi. ?kinci ku?ak bir çe?it geçi?i sa?lad?. Üçüncü ku?ak ise geç de olsa ya?ananlara daha serin yakla?may? ba?ararak kaybolup gitmeye yüz tutmu? kültürel de?erlerin pe?ine dü?ebildi. Mübadele konusu her boyutuyla tekrar tekrar üzerinde dü?ünmeyi ve çal??may? gerektiren yak?n tarihimize ait önemli bir ba?l?k” ifadelerini kulland?.
TAR?HÇ?LER ANLATTI
Söyle?inin ilk konu?mac?s? Prof. Dr. Mustafa Kaymakç?, Türk Yunan ili?kilerinin tarihsel kökenine de?indi ve iki ulus aras?ndaki anla?mazl?klar üzerinde durdu. Yunanistan’daki Türk dü?manl???n?n kökenlerini irdeleyen Kaymakç?, tüm bu de?erlendirmelerin ard?ndan mübadeleye giden süreci anlatt?.
Kaymakç?’dan sonra konu?an tarihçi Murat Kaya da mübadeleyi ?zmir özelinde ele ald?. Mübadillerin ?zmir’e geli? ve iskan edilme süreci ile bu süreçte ya?anan zorluklar? aktard?.
Söyle?inin son konu?mac?s? ise, Türkiye’de mübadele konusundaki ilk çal??may? yapan akademisyen Prof. Dr. Kemal Ar? oldu. Konu?mas?na ?irince özelinde ba?layan Ar?, tüm mübadele süreci üzerine de?erlendirmelerde bulundu. Emval-i metruke sorununu, mübadillerin ta??nma meselesini, mübadillerin toplumsal uyum sürecini anlatt?. Prof. Dr. Kemal Ar?, etkinlik sonunda okuyucular? için Mübadele ve Mübadillik adl? kitab?n? da imzalad?. Ayr?ca söyle?i kapsam?nda, koleksiyoner Mert Rüstem’in Girit foto?raflar? sergilendi.
“BU ÖYKÜ UNUTULMAMALI”
Tüm konu?mac?lara te?ekkür eden Kar??yaka Belediye Ba?kan Vekili Atilla Baysak “Hiç ku?kusuz mübadele, köklerden, evlerden, birikmi? nice güzel de?erden, al??kanl?klardan, kültürlerden kopman?n öteki ad?d?r. E?er bir daha ya?anmas?n istiyorsak, bu öyküyü unutmamak ve unutturmamak gerekir. Mübadeleyi ya?ayanlar, bizi bunu an?msatmak için türkülerle, öykülerle, ?iirlerle, ?ark?larla, a??z tad?ndan ya?am biçimine getirdikleri ve götürdükleriyle, iki yakada büyük bir kültürel ve sanatsal miras olu?turdular. Bu miras? ku?aktan ku?a?a aktar?rken, ku?kusuz rehberimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ümüzün “Yurtta Bar??, Dünyada Bar??” sözü olacakt?r” dedi.
CHP Kar??yaka ?lçe Ba?kan? Rafet Yacan ise “Bugün burada yüreklerde s?z?lar, ak?llarda derin izler b?rakm?? olan bir konuyu hocalar?m?zla payla?t?k. Son süreçte yaz?n bir Yunanistan seyahatim oldu. Hala orada da bu izlerin canl? oldu?u bir gerçek. Ke?ke bunlar ya?anmasayd?” ifadelerini kulland?.