?zmir’i vuran 30 Ekim depreminin sonuçlar?, yap?lmas? gerekenler ve kentsel dönü?üm/yenileme konusunun tüm yönleriyle ele al?nd??? çal??taya; Kar??yaka Belediye Ba?kan? Dr. Cemil Tugay, Karaba?lar Belediye Ba?kan? Muhittin Selvitopu, ?n?aat Mühendisleri Odas? ?zmir ?ubesi Yönetim Kurulu Ba?kan? Eylem Uluta? Ayatar, alan?nda uzman akademisyenler, meslek örgütleri ile sivil toplum kurulu?lar?n?n temsilcileri, Belediye Meclisi üyeleri ve bürokratlar kat?ld?.
Ba?kan Tugay ve Ba?kan Selvitopu’nun aç?l?? konu?malar?n? yapt??? çal??tay?n ilk oturumu, ?n?aat Mühendisleri Odas? ?zmir ?ube Ba?kan? Eylem Uluta? Ayatar’?n ba?kanl???nda gerçekle?tirildi. ODTÜ ?n?aat Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Erdem Canbay, Mimarlar Odas? ?zmir ?ubesi Yönetim Kurulu Ba?kan? Dr. ?lker Kahraman ile ?n?aat Mühendisi ve Jeoloji Mühendisi Dr. Mustafa Koç, uzman olduklar? alanlarda sunumlar yapt?. Ard?ndan hem salondaki kat?l?mc?lar?n, hem de çal??tay? internet üzerinden üzerinden takip eden vatanda?lar?n iletti?i sorular yan?tland?. Ortak çal??ma masalar?ndaki görü?meler ile devam eden çal??tay, gün sonunda aç?klanacak sonuç raporu ile sona erecek.
“YOL GÖSTER?C? OLACAK”
Çal??tayda elde edilecek sonuçlar?n kentsel dönü?üm çal??malar?nda yol gösterici olaca??n? söyleyen Kar??yaka Belediye Ba?kan? Dr. Cemil Tugay, “Herkes art?k sa?lam bir zeminde olmad???m?z, sa?lam binalarda oturmad???m?z ile ilgili çok daha endi?eli hale geldi. Bu son ya?ad???m?z depremin hepimizde yaratt??? tedirginlik daha öncekilerle kar??la?t?r?lamayacak düzeyde gerçekle?ti. Kar??yaka zemini ve binalar?n?n eskili?i nedeniyle ciddi bir depremde büyük sorun ya?ayabilecek, risk alt?ndaki bir bölge. Bu nedenle ?zmir’de kentsel dönü?üm çal??malar?n?n en öncelikli ?ekilde yap?lmas? gereken bir ilçe. Son depremde y?k?lan bina olmamas? yanl?? bir kanaat uyand?rmamal?. Büyük bir depremde en büyük hasar? alacak ilçelerden biriyiz. Bu anlamda biz de daha fazla gecikmeden, acilen harekete geçebilmek için Kentsel Dönü?üm Müdürlü?ü kurduk. Önümüzdeki süreçte kentsel dönü?ümü gerçek anlam?yla Kar??yaka’da uygulama konusunda bir irademiz var bunu kararl?l?kla gerçekle?tirmek istiyoruz. Hocalar?n, meslek uzmanlar?n?n de?erlendirmeleri de bizim için çok önemli. Hepsi yol gösterici olacak. Bu süreci özellikle ?zmir Büyük?ehir Belediyesi ile birlikte götürmemiz gerekti?inin bilincindeyiz. Tunç Ba?kan?m?z da kentsel dönü?ümü gerçekten çok ciddiye al?yor ve ivedi çözüm için kendi ekibini çal??maya ba?latm?? durumda. Bu süreci birlikte götürmeye devam edece?iz. Say?n Muhittin Selvitopu da hem Büyük?ehir Belediyemizde bürokrat oldu?u dönemden hem de Karaba?lar Belediye Ba?kan? olarak bu konuda en fazla birikime sahip isimlerden biri. Kendisine, TMMOB üyesi destekçilerimize, akademisyenlerimize ve tüm kat?l?mc?lar?m?za çal??tay?m?za katk?lar?ndan dolay? te?ekkür ediyorum” dedi.
“?K? YASA B?RLE?MEL?”
Karaba?lar Belediye Ba?kan? Muhittin Selvitopu da konu?mas?nda ?unlar? kaydetti: “Depremle birlikte kentsel dönü?üm konusunun önemi bir kez daha ortaya ç?kt?, daha fazla konu?ulmaya ba?land?. Kentsel yenileme, kentsel dönü?ümün gerekli oldu?unu bütün kamuoyu payla?m?? durumda. Bugün Türkiye’de kentsel dönü?üm çal??malar? iki ayr? yasa çerçevesinde sürdürülüyor. Biri 5393 say?l? yasan?n 73. maddesi do?rultusundaki uygulamalar, di?eri de 6306 say?l? yasad?r. 73. madde, uzla?may? öngören bir yasa maddesidir. Belediye alan s?n?rlar?n? tespit eder, çal??mas?n? Bakanl?k onay? sonras?nda uygulamaya geçirir. 6306 say?l? yasada ise yükümlülük do?rudan Bakanl??a aittir. Bu yönüyle eksiktir. Yerel yönetimler kentin belle?idir, kenti en iyi tan?yan yerel yönetimlerdir. Kentsel dönü?üm çal??mas?n?n d???nda tutulmalar? kabul edilemez. Hedef ayn? ise bu iki yasa birle?tirilmelidir. Di?er ilgili kanunlarla da ba?lant? kurularak tek bir yasa düzenlenmelidir. 73. maddedeki uzla?? görü?ü hakim k?l?nmal?d?r. Yasan?n oda??nda belediyeler, büyük?ehir belediyeleri olmal?d?r. Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? da destekleme ve denetleme sorumlulu?unu üstlenmelidir. Bugün Karaba?lar’da üç ayr? bölgede kentsel dönü?üm çal??mas? var.”
UZUNDERE ÖRNE??
Karaba?lar’da yap?lan çal??malar hakk?nda da bilgi veren Selvitopu, “Bugün Karaba?lar’da üç ayr? bölgede kentsel dönü?üm çal??mas? var. ?kisi Bakanl?k, biri de Büyük?ehir Belediyemiz taraf?ndan yürütülüyor. Büyük?ehir’in çal??mas? Uzundere’de yüzde 100 uzla?? anlay??? ile hayata geçiriliyor ve çok ba?ar?l? bir örnek. Bu çal??ma öncesinde Uzundere’de halka çok say?da toplant?lar yap?ld?, dönü?üm alan? içerisinde bürolar olu?turuldu. Vatanda?lar?n, özellikle de kad?nlar?n, ev han?mlar?n?n do?rudan bilgilendirilmeleri sa?land?. Biz o süreçte her türlü bilgiyi oraya ta??d?k. Kad?nlar ikna oldular, belki evdeki e?lerini de onlar ikna ettiler. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin kentsel dönü?üm yakla??m? ?u an da Türkiye’nin hiçbir yerinde yoktur. Özellikle yerinde dönü?üm kavram?n? ülkemizde mevzuata da sokan ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin yapt??? projelerdir. Aç?kl?k ?effafl?k, mülk sahipleri aras?nda dengenin olu?turulmas? çok özenli bir çal??may? gerektiriyor. Bütün bunlar olursa kentsel dönü?üm ba?ar?l? ve sa?l?kl? olur. Bizim Bakanl?k ile yürüttü?ümüz kentsel dönü?üm çal??mam?z Osman Aksünel ve Aksoy A??k Veysel’de var. Planlama bitti sunduk ama bu a?amaya gelene kadar bütün analizler yap?ld?, çözümler tart???ld? onaydan sonra uygulamaya geçilecek. Çok büyük sorun ç?kaca??n? sanm?yorum. Süratle uygulamaya geçece?iz. Bu ön çal??malar, analizler çok önemli. 2000 hektarl?k alanda da plan revizyonlar?m?z var bir k?sm? onayland?, bir k?sm? devam ediyor. ?kinci a?amada imar uygulamalar? var. Biz onlar? da gerçekle?tirece?iz. Hedefimiz daha modern bir Karaba?lar yaratmak. Karaba?lar’?n bu potansiyeli var. Kentlerdeki çarp?kl?k hepimizin sorunu. Do?ru projeyi kim yaparsa yaps?n ben desteklerim. Kentsel dönü?üm çok yönlü bir çal??mad?r; sosyal dönü?üm yönü de ihmal edilmemelidir. Bu çal??tay?n düzenlenmesinde Kar??yaka Belediyemizin büyük eme?i var. Biz de Karaba?lar olarak destek verdik bu anlamda da Kar??yaka Belediye Ba?kan?m?z Cemil Tugay ve çal??anlar?na te?ekkür ediyorum. Destek veren herkese de bir kez daha te?ekkür” diye konu?tu.
ACI TABLO: DÜNYADA B?R?NC?Y?Z
?n?aat Mühendisleri Odas? ?zmir ?ubesi Yönetim Kurulu Ba?kan? Eylem Uluta? Ayatar ise konu?mas?n?n ba??nda 30 Ekim depreminin sonuçlar?na dair verileri kat?l?mc?larla payla?t?. Ayatar “Dünyada 2020 y?l?nda meydana gelen depremlerde toplamda 205 ki?i ya?am?n? yitirdi. Bu kay?plar?n 159’u maalesef ülkemizde; ?zmir, Elaz?? ve Bingöl’de gerçekle?ti. Maalesef 30 Ekim depremi ile ?zmir, ölümlü depremlerde birinci s?rada. Kentimizde deprem nedeniyle 118 insan?m?z? kaybettik, binden fazla insan?m?z yaraland?. Çevre ve ?ehircilik Bakanl???’n?n verilerine göre 100’ün üzerinde y?k?lm?? ve acil y?k?lmas? gereken, 700 civar?nda a??r hasarl?, 800 üzerinde orta hasarl?, 8 bin civar?nda da hafif hasarl? bina tespit edildi. ?n?aat Mühendisleri Odas? olarak da bir rapor yay?nlad?k, üniversiteler de pek çok rapor yay?nlad?. Buna göre; depremde tümüyle y?k?lan, k?smen göçen ve en çok hasar gören binalar Bayrakl?’daki betonarme ve y??ma yap?lar oldu. Betonarme binalar içerisinde Bayrakl?’dan sonra en çok hasar alan ikinci ilçe Kar??yaka oldu. Onu da Buca ve Menderes takip etti. Betonarme ve y??ma binalar? bütün olarak dü?ünürsek, Bayrakl?’n?n ard?ndan Bornova, Konak ve Karaburun en çok hasar alan ilçelerdi. Depremden en çok etkilenen yap?lar 8 katl? betonarme ve tek katl? y??ma yap?lar olarak belirlendi. ?zmir depremi, bir bölgeyi ve belli bir yap?m y?l?ndaki binalar? i?aret etti. Y?k?lan veya a??r hasar alan binalara bakt???m?zda yap?m y?llar?n?n 1991 – 1998 aral???nda oldu?unu gördük. Bunun beklenen ?zmir depremi olmad???n? ifade ederken, depreme haz?rl?kl? olman?n ne kadar önem ta??d???n? da bir kez daha çok ac? ?ekilde görmü? olduk. Bu deprem bize denetim sisteminin ne kadar önemli oldu?unu, yap? sto?unun sorgulanmas? ve risk ta??yanlar?n yenilenmesi gerekti?ini de gösterdi. Konu sadece yap? güvenli?i aç?s?ndan dü?ünülmemeli; altyap?s?yla, ula??m?yla, bilinciyle bütün bir dönü?üm ve yenileme hedeflenmelidir” ifadelerini kulland?.
“DO?RU B?NA YAPMAYI Ö?RENMEL?Y?Z”
ODTÜ ?n?aat Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Erdem Canbay da sunumunda yap? güvenli?i konusunu ele ald?. Canbay “Birinci problem tasar?m? do?ru yapmamam?z. Bilgisayar programlar?n?n kölesi olmu? durumday?z. Çok önemli bir konu var. Önceki y?llarda ya?anan depremlerden gerekli dersleri ç?karsayd?k, son 20-30 yap?lan s?f?r binalar?n tamam?n? mükemmel yapsayd?k zaten en büyük sorun çözülmü?tü. Do?ru bina yapmay?, do?ru ta??y?c? sistemi seçmeyi, yetkin mühendislik kullanmay? ö?renmemiz gerekiyor. Güçlendirmeden de korkmamal?y?z. 30 y?ll?k bir binay? y?k?p yeniden yapmak yerine yüzde 20 maliyetle güçlendirip bir 30 y?l daha oturabilirsiniz” dedi.
Mimarlar Odas? ?zmir ?ubesi Yönetim Kurulu Ba?kan? Ba?kan? Dr. ?lker Kahraman da do?ru kent planlamas?n?n nas?l yap?lmas? gerekti?i konusunda bilgiler verdi. Barcelona’dan Eski?ehir’e kadar iyi uygulama örneklerini payla?arak dönü?ümün en önemli noktalar?na dikkat çekti; uygulamalar?n ya?am kalitesini artt?rma hedefi üzerine planlanmas? gerekti?ini vurgulad?.
?n?aat Mühendisi ve Jeoloji Mühendisi Dr. Mustafa Koç ise yer – yap? etkile?imi konusunda bir sunum gerçekle?tirdi. Denizden gelebilecek tehlikelere, doldurulmu? alanlardaki risklere ve olu?abilecek heyelanlara dikkat çeken Koç, bu konularda önlemler al?nmas? gerekti?ini söyledi. Kar??yaka’da s?v?la?ma analizleri yap?lmas?na ihtiyaç oldu?unu dile getirdi. Ayr?ca kamuda yeterli yetkinlikte mühendis olmad???n? ifade eden Koç, deprem geoteknik mühendisli?inin ayr? tutulmas? gerekti?ini de dile getirdi.