Söyle?inin moderatörlü?ünü yapan yazar - ?air - yönetmen Haluk I??k, “Bundan 29 y?l önce bu ülkede ne yaz?k ki insanl???n kara sayfalar?na hüzünle, ac?yla, kederle bir sayfa daha eklenmi?ti. Sivas’ta Mad?mak Oteli’nde 2 Temmuz 1993’te, ayd?nlanman?n, insan severli?in, uygarl???n, ça?da?la?man?n dibine dinamit dö?endi ve yobazl?k, gericilik, dü?manl?k ve fa?izm bizden birçok can? kopard? gitti. Biz bunlar? bir daha asla diyerek, ya?anmas?n diyerek ve bunun içinde unutturman?n bir suç oldu?unu bilerek konu?uyoruz. Gelecek ku?aklar bir daha ayn? ac?lar? ya?amas?n diye anmaya, ya?atmaya devam edece?iz” dedi.
“CUMHUR?YET TAR?H?N?N EN KARANLIK GÜNLER?NDEN B?R?D?R”
Mad?mak Oteli’nde ya?ananlar?n bir daha ya?anmamas? için gençlere anlat?lmas?n?n öneminden bahseden ?air - yazar Hidayet Karaku? ?unlar? kaydetti: “Tarihsel bir süreç bu bana göre. ?nsanl???n ba??ndan beri ayd?nl?k ile karanl???n sava?? var. Sivas 2 Temmuz 1993 ba?ka bir kilometre ta??. Yaln?zca ?slam dünyas?nda de?il ba?ka inançlarla çevrili dünyalarda da bu tür katliamlar ya?and?, ya?anacak. 2 Temmuz 93’te Cumhuriyet’e kar?? kalk??man?n çok önemli, büyük bir sonucudur. 2 Temmuz 93 bir katliam olarak tarihe geçmi?tir. Sadece bir inanç sistemine kar?? yürütülen bir kavgan?n, yang?n?n de?il, aksine ‘Cumhuriyet burada kuruldu, burada y?k?lacak, ?eriat gelecek’ diye ba??ranlar?n amac?n?n Cumhuriyet oldu?unu bir kez daha görmekte yarar var. Tarihteki süreçte pek çok toplum katliamlar ya?am?? ama temelde bilim ile inanç sistemlerinin sava?? m?d?r ya?anan? Bütün bunlar? dü?ündü?ümüz zaman 2 Temmuz 93’ü, tarihin yeniden ya?anmamas? için anmam?z gerekir. Genç ku?aklara bu gerçe?in anlat?lmas? için anmak gerekir. Bu anlamda 2 Temmuz 93, Cumhuriyet tarihinin en karanl?k günlerinden biridir. Sivas Katliam?; laikli?e, Cumhuriyet’e, Atatürk’e, insanl??a, ayd?nlanmaya kar??yd?. Anmak, ya?atmak, an?msatmak, gençlere anlatmak gerekiyor.”
HAKSIZ TUTUMLAR VAR
Mad?mak Oteli’nde ya?anan olaylar?n öncesi ve sonras?nda ya?ananlar?n da önemli oldu?unu belirten Kar??yaka Belediye Ba?kan? Dr. Cemil Tugay ise ?öyle konu?tu: “Olaylar? sadece ya?ad???m?z kesitle anma de?il, öncesi ve sonras?yla da de?erlendirmek gerekir. Her y?l 2 Temmuz’da o ya?anan felaketi, insanl?k suçunu tekrar konu?uyoruz. Bir noktaya kadar bunu konu?maya devam edece?iz. Biz, 2 Temmuz ile ilgili hesapla?mam?z? ne zaman bitirece?iz? Bu ülkenin insanlar? olarak bir noktaya gelmemiz laz?m, öyle bir noktaya gelmemiz laz?m ki o gün ya?ananlara dair içimizde hissetti?imiz ac?n?n bitmesi, haks?zl??a maruz kald???n? dü?ündü?ümüz insanlar?n, hakk?n?n ödenmi? olmas? gerekiyor. Bu noktaya gelene kadar biz 2 Temmuz’u konu?maya devam edece?iz. Sadece 2 Temmuz 1993 günü ne hissetti?imiz ile ilgili de?il, onun öncesine de bakmak gerekir ki biz nas?l oldu da o noktaya geldik. 2 Temmuz 1993 günü derin bir üzüntü ve ?a?k?nl?k ya?ad?m. O günlerde çokta alg?layamad???m?z ?ekilde bu olay?n haz?rl???n?n yap?lm?? oldu?unu görüyoruz. Bu olay önlenebilirdi. O gün 15 bin civar?nda insan?n topland??? söyleniyor, ak?am saatlerine sarkan bir sald?r? eylemi var ve saatler boyunca orada çok kötü bir durumun ya?anaca??n?n belirtileri varken, güvenlik kuvvetleri zaman?nda yeterli müdahalede bulunmam??. Bunun siyasi ve idari sorumlular?n?n oldu?unu bilmek laz?m. Bina yak?l?rken neden bu insanlar durdurulmad?. Yarg?lama süreçlerinde de ya?anan bir sürü haks?z tutumlar var. Cumhuriyet’in kurulu?undan bugüne kadar devam eden Atatürk ve Cumhuriyet kar??t? eylemlilikte var. Bunun mücadelesi devam ediyor bitmedi. Geçmi?in hesapla?mas?n? adil ?ekilde yaparak, gelece?e bakmam?z gerekti?ini ifade etmek istiyorum”
“BÜYÜK B?R DUMAN VE SICAKLIK KAR?ILADI”
2 Temmuz 1993 günü ya?ad?klar?n? anlatan yazar Karaku?, sözlerine ?u ?ekilde sürdürdü: “Güne?li, güzel bir gündü. Saat 09.00 s?ralar?nda otele yürüdük. Ba?lang?çta 3-4 otobüs gidilmi?ti, kimi Devlet Su ??leri’nin konuk evinde, kimi ba?ka yerde, kimisi de Mad?mak Oteli’nde olacakt?. Bu i?in düzenleyicilerden olan arkada??m?z Ali Balk?z bütün sanatç?lar? kendi aralar?nda görü? al??veri?i yapmalar?n? dü?ünerek Mad?mak Oteli’ne yönlendirdi. O gün içinde birçok etkinlik yap?ld?. Aziz Nesin’in konu?mas? alk??land?, k??k?rt?ld??? söylenen konu?may?, k??k?rt?ld??? söylenen kalabal?k alk??l?yordu. Oraya giden konuklar taraf?ndan bir k??k?rtma yap?lmad?. As?l k??k?rtma biz daha oraya gitmeden kap? alt?ndan at?lan, Müslüman Karde?lerin bildirisi yapm??. ‘Gün cihad günüdür’ diyerek onlar yapm??lar. Emniyetin elinde bu bildiriler var ama gerekli önlemler al?nmam?? ve sonradan videolarda gördük sald?rganlara kar?? polisin tutumu da ‘lütfen yapmay?n’ ?eklindeydi. Cuma sabah? saat 11.00 s?ralar?nda biz imza için topland?k, okur bekliyoruz kimse gelmiyor. Ben otele erken döndüm. Saat 13.25’te peynir ald?m tam o s?rada bir grubun cami avlusunda gösteri yapt???n? ve ortas?ndan alevler yükseldi?ini gördüm. Bir yurtta? da izliyordu. Ona sordum ‘Amerikan bayra?? yak?yorlar’ dedi. Arkada?lar? uyarmak istedim ama arkada?lar zaten sloganlar atan kalabal??a bakmak için kald?r?ma ç?km??lard?. Ben otele döndüm, e?im ile peynir, ekme?imizi yedik ve ‘toparlanal?m’ dedik. Pek çok arkada??m?z toparlan?p, kap?n?n önüne ç?kt?. 14’ü 10 geçe ilk ta? otele at?ld?. Tam 19.30’a kadar otel ta?land?. Biz merdivenlerde bekliyorduk. Genç arkada?lar?m?z, merdivenlerde barikat kurdular. Saat 15.30 s?ralar?nda Belediye Ba?kan? Karamollao?lu’nun kalabal??a seslenen konu?mas?n? duyduk. ‘Gazan?z mübarek olsun gereken tepkiyi gösterdik, da??lal?m art?k’ dedi?ini i?ittik. ‘Cumhuriyet burada kuruldu, burada y?k?lacak’ diye yürüyen kalabal?k bu sözlerden sonra daha çok ba??rd?, ta?lad?. Saat 16.30 s?ralar?nda alana bir askeri birlik girdi. 20 kadar genç asker. ?zmir’e döndükten sonra o askerlerin içinde o gün yemin etmi? acemi askerler oldu?unu ö?rendim. Hepsinin silah?nda e?itim mermisi varm??.16.30 s?ralar?nda asker geldi, kayboldu. Saat 17.30 s?ralar?nda telefonlar kesildi, 19.30 s?ralar?nda elektrikler kesildi, gaz kokular? gelmeye ba?lad?. O karanl?kta, a?a??dan bir ses ‘a?a??ya gelin’ dedi. Birkaç basamak indik ama bizi büyük bir duman ve s?cakl?k kar??lad?. ‘Arkada?lar arka odaya yürüyün, camlar? k?r?n’ dedim. Ben e?imin elimden tuttum, att?k valizi, balkonumsu yere ç?kt?k. Kar??m?zdaki binada 2 pencere var, bizi göstericiler kar??lad?, ‘gelmeyin buraya’ diye a??z dolusu küfür ediyorlard?. 31 ki?i kar?? binaya Aziz Nesin’in 3. korumas?n?n bizi ça??rmas?yla birlikte geçtik. Biz öbür tarafa geçer geçmez, elimizi yüzümüzü y?katt?lar. Bizi salona oturttular, kendileri de karars?zlard?. I??klar? açt?lar, kendi üyelerini cam kenar?na yerle?tirdiler. Büyük Birlik Partisi’nin binas?yd?. 45 dakika sonra ???klar? sönmü? merdivenlerden, ???klar? söndürülmü? belediye otobüsüne bindirilerek, Emniyet Müdürlü?ü’ne gönderdiler. Arkada?lar?m?z kurtuldu san?yorduk. Saat 22’de haberleri izledi?imizde arkada?lar?m?z?n öldü?ünü ö?rendik. Ertesi gün herkes yalan yanl?? ?eyler konu?uyordu, sinirlerimiz bozuldu. Okullar tatil oldu?u için ö?renci yurtlar? çevreden gelen ?eriatç? militanlar ile doldurulmu?. Önceden her ?ey haz?rlanm??. Saat 14.00 s?ralar?nda aran?zdan 5-6 ki?i seçin otelden valizleri almaya gidece?iz dediler, ben gönüllü oldum. Saat 16.00’da bizi uçakla Ankara’ya getirdiler.”
“BU ACIYI BURADA HEP BERABER YA?IYORUZ”
Ba?kan Cemil Tugay, ayd?nl???n ve Cumhuriyet’in önemini belirterek ?unlar? kaydetti: “Bu üzüntüyü iliklerimize kadar hissetmek zorunday?z, birilerinin olay? yumu?atmaya çal??an bak?? aç?lar? var. Ben son Gezi davas?nda da al?nan karar ile ilgili söyledi?im ?eyi tekrar etmek istiyorum. Suçlanan insanlar?n ne yapt???na, profillerinin ne oldu?una bakmak laz?m. Ayn? ?eyi o gün orada olan ?enli?e davet edilen ayd?nlar için de söylerim. Kafalar?m?zda bireysel yarg?lar olu?turuyoruz, ki?isel olarak hakl?l?klar, haks?zl?klar buluyoruz, kendimizi farkl? noktalarda konumluyoruz. Bir çizginin üzerinde ba?ka noktalarda durabiliyoruz ama daha böyle basitle?tirip, somutla?t?rd???m?z zaman sormam?z gereken ?eyler var. Orada hayat?n? kaybeden 33 ayd?n, ne yapt?lar? Suçlar? neydi? ?unu bilmek laz?m, kimse orada ba??na böyle bir ?ey olaca??n? bilerek gitmedi oraya. Söyle?i yapmaya, kitap imzalamaya, konferansta konu?maya gittiler. Oradaki konuklar?n ben kimseye hakaret etti?ini duymad?m. Gezi davas?nda ceza alan çok de?erli bir sürü insan var. Olay?n özüne bakt???n?zda o insanlar kesinlikle o terörü, sald?r?y? hak etmeyen insanlard?. Toplumun vicdan? bu olay? kabul etmedi?i için 29 y?l sonra halen ayn? ac?y? burada hep beraber ya?ad???m?z gibi ya??yoruz ve bizim gibi milyonlarca insan ya??yor, yar?n bir sürü yerde anmalar, yürüyü?, protestolar var, her yerde bunlar konu?ulacak. Toplumun vicdan? ile örtü?meyen bir devlet yönetimi anlay??? oldu?u zaman t?pk? o gün oldu?u gibi, bugünde yans?malar? oluyor. Toplumda her zaman fanatikler olur, sald?rganlar olur. Hem Cumhuriyet Halk Partisi’ni hem de Kar??yaka Belediyesi’nin anlay???n? ?öyle özetleyebilirim, bizim için konu çok basit; hiç kimse bu ülkede dü?üncesinden, inanc?ndan dolay? cezaland?r?lmamal?d?r. Bu özgürlük her insan?n do?u?undan itibaren ona verilmi? bir hakt?r. Cumhuriyet Halk Partisi diyor ki, bu ülkede ya?ayan herkes e?ittir. Devlet vatanda??na, e?it yurtta?l?k temelinde bakacakt?r. Demokrasi, insan haklar? olmadan devlet vatanda? ili?kisinde e?it yurtta?l?k anlay??? olmadan bunlar? halledemeyiz. Mustafa Kemal Atatürk’ün kurdu?u demokratik ve laik Cumhuriyet rejimi, s?k? s?k?ya tutunmaya devam etti?imiz bir rejim. Biz Cumhuriyetçiyiz, Atatürkçüyüz, Demokrat?z, laikiz.”
“AYDINLARIMIZA SAH?P ÇIKMAK ZORUNDAYIZ”
Ayd?nlar?n öneminden bahseden Hidayet Karaku?, “Ayd?nlar?n? bask?layan yönetimler asl?nda kendi toplumlar?n?, insanlar?n?, ortaça?a do?ru sürüklerler. Sivas’ta yitirdi?imiz arkada?lar?m? burada sevgiyle bir kez daha anmak isterim. Sadece onlar? de?il, otelde kendini çelik dolaplara kilitleyip, yanan genç k?zlar?m?z? anmak isterim, merdivenlerde oturup s?k?nt?dan ni?anl?s?n?n saçlar?n? ören tiyatrocu çocuklar? anmak isterim. Onlara sayg?lar, sevgiler sunuyorum. Ayd?n olmak, öngörülü olmakt?r. Gelecekte neler olabilece?ini kestirmek demektir. ?nsan?n ç?karlar?n? dü?ünmek demektir, ayd?n olmak. Bizim gibi toplumlarda ayd?nlar hep yaln?zd?r, yaln?z olmak zorundad?r. Do?ruyu söylemek yaln?zl??? gerektirir. Kimse yan?n?za gelmez. Gerçe?i söylemek ayd?n?n görevidir. Susmakta gerçe?i gizlemeyi gerektirir, susan insan gerçe?i bildi?i halde susuyorsa suçludur. O nedenle günümüzde ayd?nlar?m?z? korumak, sahip ç?kmak zorunday?z. Ayd?nlanman?n e?itim dizgesini yerle?tirmek, geli?tirmek zorunday?z. E?itim dizgesi yeni ba?tan, Cumhuriyet dönemi ilkeleri ile ele al?nmal?, laik, bilimsel, demokratik e?itim okullarda gerçekle?tirilmelidir. Ayd?nlar o zaman ço?alacak, Sivaslar, Çorumlar, Kahramanmara?lar olmayacak. Çocukluktan itibaren gelece?in toplumu, e?itim kurumlar?nda ayd?nlanma izlenceleriyle yarat?labilir” dedi.