?zmir Ekonomi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö?retim Üyesi Doç. Dr. Alp Limoncuo?lu, "Evden çal??mada örne?in i?ini teknolojik aletle gören birinin elektrik ak?m?na kap?lmas? i? kazas? olarak nitelendirilecektir. Evde çal??an, ancak i?ine ara verip mutfa?a giden ve bu esnada kaza geçiren ki?inin zarar? ise i? kazas? de?ildir. Bu noktada ispat yükü i?çi üzerindedir" dedi.
Dünyay? etkisi alt?na alan ve çok say?da insan?n ölümüne neden olan yeni tip koronavirüs (Covid-19) tedbirleri kapsam?nda, uzmanlar?n 'Evde kal' ça?r?lar?na uyan çok say?da vatanda? evde çal??ma sistemiyle i? hayat?n? sürdürüyor.
Evlerin t?pk? birer ofis haline geldi?i dönemde ise, çal??anlar?n evde geçirdi?i kazalar?n i? güvenli?i aç?s?ndan hangi kategoride de?erlendirilece?i merak konusu oldu. ?zmir Ekonomi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö?retim Üyesi Doç. Dr. Alp Limoncuo?lu, karantina döneminde evde yap?lan kazalar?n da art?k birer i? kazas? say?laca??n? belirtti.
Evden çal??anlarla ilgili ispat hususunun önemli oldu?unu söyleyen Doç. Dr. Limoncuo?lu, "Örnek olarak i? görme esnas?nda bir ki?inin teknolojik alet vas?tas?yla evden i?ini gördü?ünü varsayal?m. Bu esnada ki?i teknolojik aletteki ar?zadan dolay? elektrik ak?m?na kap?lsa bu zarar i? kazas? olarak nitelendirilir.
Evde çal???p i?ine ara veren ve mutfa?a gidip bir kaza geçiren ki?inin zarar? ise i? kazas? olarak nitelendirilmeyecektir. Teorik olarak evdeki kazalar? i? kazas? olarak tan?mlamak mümkün, ancak prati?e döküldü?ünde ispat durumu önemli. Bu i? kazas?n?n hangi a?amada, nas?l, neden ötürü gerçekle?ti?i gibi faktörlere bak?lmas? gerekmektedir. ?spat yükü ise i?çinin üzerinde olacakt?r" diye konu?tu.
'EVDEN ÇALI?MADA R?SK SIFIRA ?NM?YOR'
Tüm vatanda?lar?n i?ini yaparken de sosyal hayat?nda da risk alt?nda oldu?unu söyleyen Doç. Dr. Limoncuo?lu, "Bizim uzaktan çal??ma dedi?imiz çal??ma türü eskiden beri gerçekle?en bir çal??ma türüydü. Bu uygulaman?n 2016 y?l?na kadar yasal alt yap?s? yoktu. 2016 y?l?nda ilk kez yasaya dahil edildi. Evde çal??ma veya tele çal??ma gibi isimlendirilen bu uygulamaya uzaktan çal??ma ad? verildi. Pek çok sektörde uzaktan çal??ma durumu söz konusuydu ancak evden çal??ma koronavirüsün ortaya ç?kmas?yla birlikte ciddi anlamda artt?.
Özellikle birçok i? yerinin fiili olarak kapanmas?ndan dolay? uzaktan çal??an say?s? artt?. Uzaktan çal??malar?n ço?u da evden gerçekle?iyor. Sosyal Güvenlik Hukuku aç?s?ndan incelendi?inde evden çal??anlar?n riski azald?, çünkü i? yerlerinde birden çok ki?ilerle temas halindeyken, evden çal??ma durumunda bu risk ortadan kalk?yor. Bu durum yine de riskin s?f?rland??? anlam?na gelmez" dedi.
'EVDEN ÇALI?AN KORONAV?RÜSE YAKALANIRSA ?? KAZASI SAYILAB?L?R'
Covid-19 virüsünü kapan birisinin i? kazas?na u?ray?p u?ramad??? konusunda güncel pek çok tart??ma oldu?unu söyleyen Doç. Dr. Limoncuo?lu, "Teorik olarak i? gördü?ünüz esnada ya?anan ve ki?iyi geçici veya sürekli olarak fiziki veya ruhi engelli hale getiren durumlar i? kazas? olarak tan?mlanm??t?r. Bu kapsamda da Covid-19 virüsünün evden çal??anlar bak?m?ndan da i? kazas? olarak tan?mlanabilmesi mümkün. Çünkü i?in görüldü?ü yeri i? hukuku literatüründe i? yeri kabul ederiz. Klasik bir i? yeri olgusunun d???nda e?er ki?i evden çal??maya devam ediyorsa, o esnada i?in görüldü?ü yer ev de olsa i? yeri kabul edilir. Burada bir riskin, kazan?n veya hastal???n gerçekle?mesi halinde i? kazas? kabulü mümkündür" diye konu?tu.
'V?RÜSLE ?LG?L? EMSAL KARAR VAR'
2019 y?l?nda ya?anan bir olay?n koronavirüs vakalar?na emsal olabilece?ini söyleyen Doç. Dr. Limoncuo?lu, "2019 y?l?nda ç?kan önemli bir Yarg?tay karar?m?z var. Bunun bir emsal karar oldu?u görülüyor. Bu kararda da uzaktan çal??an bir ki?inin, i? verenin talimat?yla i? gördü?ü s?rada yakaland??? H1N1 virüsünden dolay? hayat?n? kaybetmesi durumu söz konusuydu. Yüksek mahkeme bunu i? kazas? olarak kabul etmi?tir. Bu da bize ki?inin koronavirüse i? gördü?ü s?rada yakalanmas? durumunda mahkemelerin karar?n?n bu yönde olaca??n? göstermektedir" dedi.
'YEN? YASA ?? HUKUKU AÇISINDAN ÖNEML? B?R GEL??ME'
Koronavirüs salg?n? nedeniyle özel sektöre üç ay süreyle i?ten ç?karma yasa??n?n getirilmesiyle ilgili teklifin kabul edilmesini yorumlayan Doç. Dr. Limoncuo?lu, ?unlar? söyledi:
"Yasa, Resmi Gazete'de yay?mlanarak yürürlü?e girdi. Torba yasa olmas? itibariyle çok geni? kapsaml? de?i?iklikler getirilmi? durumda. ?? hukuku bak?m?ndan daha önce hak olarak düzenlenmemi? ücretsiz izin kavram? düzenlendi. Bu sistem ancak çal??anlarla i?verenlerin anla?mas? halinde uygulanan bir sistemdi. ?imdi i?verenlerin i?ten i?çi ç?karmalar? ahlak ve iyi niyet kurallar?na uymayan durumlar harici yasakland?. ??çilere tek tarafl? eylem ile ücretsiz izne ç?kmalar? bir hak olarak tan?nd?. Bu i? hukuku aç?s?ndan oldukça önemli bir geli?me."