?zmir/ Karaburun ilçesi Yaylaköy, Küçükbahçe, Bozköy, Parlak, Tepeboz ve Saip Mevkii s?n?rlar? içerisinde, Lodos Karaburun Elektrik firmas? taraf?ndan yap?lmas? planlanan Karaburun Rüzgar Enerji Santrali kapasite art??? projesiyle ilgili olarak Çevre ?ehircilik ve ?klim De?i?ikli?i Bakanl??? taraf?ndan verilen “Çevresel Etki De?erlendirmesi Olumlu” karar?n?n iptali ve yürütmesinin durdurulmas? talepli dava aç?lm??t?.
Karaburun Sivil ?nisiyatif temsilcileri, Yaylaköy’lü yurtta?lar, Küçükbahçe, Parlak Mahalle Muhtarl?klar?, ?zmir Büyük?ehir Belediyesi ve Karaburun Belediyesi taraf?ndan aç?lan davaya Tepeboz, Haseki, Merkez ve Anbarseki Muhtarl?klar? da müdahil olmu?tu. Davan?n ba?lang?c?nda, Daval? Çevre ?ehircilik ve ?klim De?i?ikli?i Bakanl??? yan?nda müdahil olan Lodos Karaburun Elektrik Üretim A.? taraf?ndan, Bilirki?i Heyetine itirazda bulunulmu? ve itiraz mahkeme taraf?ndan reddedilmi?ti. ?zmir 4. ?dare Mahkemesi 2025/29 Esasta görülen davan?n ke?fi, 04.02.2025 tarihinde yap?lm??, 16.05.2025 tarihinde mahkemeye sunulan Bilirki?i Raporu’na Lodos Karaburun Elektrik Üretim A.? tekrar itiraz ederek ek süre istemi?ti. Ek Bilirki?i Raporu 10.09.2025 tarihinde mahkemeye sunuldu..
Karaburun Sivil ?nisiyatif’ten konu ile ilgili yap?lan aç?klamada;
“..?zmir 4. ?dare Mahkemesine 2025/29 Esasta aç?lan Lodos Enerji’nin RES Kapasite Art??? projesi “ÇED Olumlu” karar?n?n iptali talepli aç?lan davay? yerelin sesinin duyulmas? ve savunulmas? aç?s?ndan önemli buluyoruz.
Kurulacak Türbinler Yang?n Riskini Artt?r?yor !..
Bilirki?i ?ncelemesi Raporunda, Projenin; “Çay?r-Mera”, “Tar?m Arazisi”, “Orman Alan?”, “Özel Çevre Koruma Bölgesi”, “?çme ve Kullanma Suyu Orta/Uzun Mesafeli Koruma Alan?” s?n?rlar? içinde kald???, do?al alanlarda habitat kay?plar?na ve habitat parçalanmas?na yol açaca??, zeytin ve mera alanlar?na kurulmas? planlanan türbinlerin tar?m ve hayvanc?l??? olumsuz etkileyece?i, ekonomik de?eri olan ar?c?l???n da bundan etkilenece?i, 41 adet türbinin yap?m? s?ras?nda toplam 20243.75 m2 bir alan?n üzerindeki bitki örtüsünün s?yr?laca??, yap?lacak olan 28.00 km uzunlu?unda ve 5 mt geni?li?inde yolun yap?m? s?ras?nda ise 140000.00 m2 alan?n üzerindeki bitki örtüsünün kald?r?laca??ndan saha üzerinde bulunan a?aç ve a?açç?klar?n hayat?n? kaybedece?i, RES türbinlerinin 35 tanesinin k?z?lçam orman? içinde ve planlanan sahan?n 1 derece yang?na hassas bölge içinde oldu?u, proje sahas?nda yap?m? planlanan türbinlerle birlikte türbin yo?unlu?unun artmas? nedeniyle, kulenin görü?ünün olumsuz etkilenece?i ve orman yang?nlar?na hava araçlar? ile müdahalenin yap?lmas?n?n engellenece?i, aç?klanm??t?r.
Kapasite Art???, Yar?madada Habitat Parçalanmas?na Yol Açacak !..
Yar?mada’n?n %61'ini kiralayan Lodos A.?. 2024 y?l?nda, Karaburun – Ild?r Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan?ndan sonra, 2. RES kapasite art??? ve GES projesi “ÇED Olumlu” onay?n? ald?. Daha önce Lodos A.? taraf?ndan kurulan 50 rüzgar türbini ile Yaylaköy gözden ç?kar?lm?? ve Afet Bölgesi ilan edilmi?ti. Ard?ndan RES kapasite art??? projesi (37 türbin) ile Yar?mada’da firmaya ait türbin say?s? 87’ye ula?m??t?. ?imdi de 2. RES kapasite art??? ( 41 türbin ) projesi onay?yla Lodos Enerji türbinlerini 8 mahalleye kurmay? planlamaktad?r.
Biyolojik Çe?itlilik Sözle?mesi Ülkemizde 14 May?s 1997 tarihinde yürürlü?e girmi?tir. Biyolojik çe?itlilik sözle?mesine göre her ülke sahip oldu?u ve zenginliklerimizden say?lan Biyolojik çe?itlili?i korumakla yükümlüdür. Biyolojik çe?itlili?in korunmamas? insano?lunun “ortak endi?esi”dir. Bu yüzden canl?lar? sürekli olarak bulunduklar? do?al ortamlar?nda, koruma öncelikli olmal?d?r.
Karaburun Yar?madas?, neslinin do?ada tükenme riskinin a??r? derecede yüksek oldu?u kabul edilen dünyan?n en nadir türlerinin ya?am alanlar?ndan biridir. Karaburun RES Kapasite Art??? projesine onay verilerek Türkiye, uluslararas? sözle?meler kapsam?nda koruma alt?na ald??? bu bölge ve türler için devlet kurumlar?n?n eylemleriyle zarar verilmesinin önünü açarak yükümlülüklerini yerine getirmemektedir.
Karaburun-Ild?rKörfezi Özel Çevre Koruma Bölgesine ili?kin yönetim plan? yap?lmadan yat?r?m giri?imlerine yönelik k?s?tlay?c? kararlar al?nmad??? takdirde Yar?mada’n?n do?al, sosyal ve kültürel de?erlerine geri dönü?ü olmayan zararlar verilecektir. Tüm bu nedenlerle Lodos Karaburun Elektrik Üretim A.?. taraf?ndan Karaburun ?lçesi s?n?rlar? içerisinde planlanan Karaburun RES kapasite art?? projesi “ÇED Olumlu” karar? Karaburun – Ild?r Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi kararlar? tekrar göz önüne al?narak iptal edilmelidir...” denildi.
Aç?klamada;
Davaya konu Lodos Karaburun Elektrik Üretim A.?. taraf?ndan yap?lmas? planlanan "Karaburun Rüzgar Enerji Santrali Kapasite Art??? projesi hakk?nda Çevre, ?ehircilik ve ?klim De?i?ikli?i Bakanl???nca verilen ÇED Olumlu karar? ile ilgili Bilirki?i Raporu’nda;
“..Karaburun RES kapasite art??? projesiyle yeni kurulacak 41 adet RES türbinleri kuzey, güney ve bat?daki do?al alanlarda habitat kay?plar? ve habitat parçalanmas?na neden olacakt?r. Bu durum hayvanlar?n ya?amsal faaliyetleri olan yuvalama, beslenme ve üreme alanlar?n?n gerçekle?ti?i habitatlar?n kaybolmas?na veya azalmas?na neden olacakt?r. Tüm bu veriler baz al?nd???nda, alandaki ekosistemlerin devaml?l??? ve ekolojik dengenin tüm alanlarda bütüncül korunmas? gerekti?inden ve tüm alanlar?n ekolojik birliktelik olu?turmas?, zengin bir biyoçe?itlilik yap?s?na sahip olmas?, proje sahas?n?n ku? göç yollar?n?n üzerinde bulunmas? ve do?al dengenin ve biyoçe?itlili?in korunmas? gerekti?i nedenleriyle Karaburun RES Kapasite Art??? Projesi’nin fauna, flora, orman, ziraat, elektrik mühendisli?i ve ornitoloji dallar?nda çed raporunun önemli eksiklikler ve projenin olumsuzluklar? içermesi nedenleri ile "ÇED Olumlu"karar? i?leminin iptal edilmesinin gerekli oldu?u kanaatine var?lm??t?r..” denilmi?tir.
Bilirki?i Raporu’nda ayr?ca;
Karaburun Yar?madas? bütün olarak de?erlendirildi?inde birçok farkl? habitat tipini ve biyolojik çe?itlili?i bünyesinde bar?nd?rmas? bak?m?ndan oldukça önemlidir. Son zamanlarda kurulan çok say?da RES ile yar?madan?n bütününü etkileyecek ?ekilde vejetasyon kayb?, su drenaj?n?n de?i?mesi ve topra??n ?s?nmas?na ba?l? toprak mikrobiyolojisi ile ilgili faaliyetlerin etkilenmesi gibi sonuçlar ortaya ç?kmaktad?r.
Dava konusu proje alan?na ekosistem aç?s?ndan bak?ld???nda; da? ekosistemini olu?turan ve içinde bulunan derin vadiler ile kayal?k habitatlar ve makilik alanlar bulunmaktad?r. Ayr?ca, proje alan? da? ve sucul ekosistem içermektedir. Bu ekosistem genetik, tür çe?itlili?i ve habitatlar? bar?nd?rd??? için biyolojik çe?itlilik aç?s?ndan oldukça önemlidir. Ayr?ca, proje alan? ku? göç yolu üzerinde bulunmaktad?r.
Karaburun Yar?madas?; IUCN (DünyaDo?ay?KorumaBirli?i) taraf?ndan 1996 y?l?nda CR (kritik) kategorisine al?nan Akdeniz foklar?, 2004 y?l?nda NT (tehdide yak?n) kategorisine al?nan Ada Mart?s?n?n yan?s?ra 204 adet kara, deniz ku? türleri ve di?er kara, deniz canl?lar? bak?m?ndan oldukça zengin olmas?ndan dolay? biyolojik rezerv alan? konumundad?r.
41 türbin, her ne kadar mevcut 87 türbin çevresinde oldu?u gibi görülsede bunlar ayr? tepe/da?l?k s?rt çizgi noktalar?ndad?r. Bu nedenle asl?nda yeni alan kullan?m?n?n ve habitat parçalanmas?n?n tüm alana yay?ld??? ve res projesinin büyük bir alan içerdi?i ve kümülatif etkinin büyük oldu?u görülmü?tür. Yeni kurulacak türbinlerle birlikte proje alan?n?n (Karaburun Yar?madas?n?n) büyük bir bölümü Türbin park?na (çiftli?ine) dönü?ecektir. Bu durum hem ku?lar, hem yarasalar hemde memeli hayvanlar?n geçi?lerini, ya?am ve dola?ma alanlar?n? k?s?tlayacakt?r.
Davaya konu yap?lmak istenilen türbin noktalar?n?n çok büyük bir bölümüne yolun bulunmad???, yeni türbin alan? olan bu noktalara ilave yollar?n yap?lmas?n?n gerekli oldu?u, her türbin noktas?na ula??mda ÇED dosyas?nda belirtildi?i üzere “ mevcut orman yollar?” kullan?lacakt?r ifadesinin mümkün olmad??? yeni ilave yollar?n aç?laca?? görülmektedir.Yollar?n devlet orman?, devlet orman? a?açland?rma sahas?, özel a?açland?rma sahas?, mera ve ham toprak vas?fl? yerlerin içinden geçmesi, orman? daha küçük parçalara ay?racak, orman bütünlü?ünü bozacakt?r. Yeni kurulacak 41 türbin için yeni yollar?n aç?lmas?, mevcut yollar?n geni?letilmesi ve türbin sahas?n?n düzle?tirilmesi habitat kay?plar?na, habitat parçalanmas?na yol açacakt?r. Yar?madan?n Biyolojik kaynaklar?n?n ve çe?itlili?in sürdürülebilir olmas? için mevcut hali ile, müdahalede bulunulmadan, korunmas?n?n büyük önemi bulunmaktad?r.
Bölgede, Dünya Do?ay? Koruma Birli?i (IUCN) Avrupa ve DünyaTehlike Statüleri’ne göre 13 tür avrupa ölçe?inde ve 5 tür dünya ölçe?inde tehlike alt?ndad?r. Mahkemeye konu olan do?al habitatlar?n korunmas? bölgedeki göçmen ku?lar aç?s?ndan çok önemlidir. Mahkemeye konu olan alan böyle bir konumda bulunmaktad?r. 41 RES türbininin kurulmas? planlan bölgeler yar?madan?n kuzey ve kuzeybat? k?y? sahil ?eridine yak?n bölgelerde olup ku?lar?n hareketli?ini k?s?tlayacak düzeydedir. Ayr?ca önerilen Res türbinleri sulak alanlara çok yak?n mesafelerde bulunmakta olup bu da ciddi bir bask? yaratacakt?r. Bölgede birden fazla RES sahas? bulunmas? da de?erlendirilmesi gereken ba?ka önemli bir sorundur. Karaburun yar?madas?nda çok yüksek say?da RES türbini bulunmas?n?n Kümülatüf Etkileri MUTLAKA D?KKATE ALINMALIDIR.
Dava konusu türbin alanlar?, “Çay?r-Mera”, “Tar?m Arazisi”, “Orman Alan?”, “Özel Çevre Koruma Bölgesi”,“?çme ve Kullanma Suyu Orta/Uzun Mesafeli Koruma Alan?” s?n?rlar? içinde kalmaktad?r.
Yöre köylüsününün arazilerin da?l?k ta?l?k ve toprak i?lemeli tar?ma uygun olmayan yap?s? nedeniyle yapabilecekleri yegane tar?m?n zeytin yeti?tiricili?i ve küçükba? hayvanc?l?k oldu?u dü?ünüldü?ünde mera alanlar?n?n ve zeytinlik alanlar?n yap?lacak olan projelerden etkilenmemesi mümkün görünmemektedir. Zeytinlik alanlar d???nda türbin noktalar?n?n yap?lmak istenildi?i mera alanlar? da hayvansal üretim ?eklindeki sürü hayvanc?l???n?n alan?n da?l?k yap?s?na ba?l? olarak yegane otlama alanlar?d?r. Bölgede oldukça k?t olan mera ve tar?m alanlar?n?n korunmas? tar?m?n ve hayvanc?l???n yöre köylüsünün yegane geçim kayna?? olmas? aç?s?ndan büyük kamu yarar? içermektedir.
Karaburun Yar?madas? çok say?da ve farkl? dönemlerde çiçeklenen ve bal ar?lar?n?n beslenmesi için çok uzun bir periyod içeren bir alan konumundad?r. Ar?lar sadece bal üretmezler en önemli görevlerinden biri ise özellikle do?al ve tar?msal alanlardaki bitki türleri için tozla?may? sa?lamalar?d?r. Bu yönü ile de alandaki tar?msal alanlar ile do?al flora yap?s? aç?s?ndan da büyük önem ta??maktad?r.Yeni türbin alanlar?ndaki ar?c?l?k potansiyeli ve mevcut ar?c?l?k faaliyet alanlar?n?n yeni kurulmas? planlanan türbin alanlar?na olan etkilerinin bilimsel arazi çal??malar?na dayanan güncel ve alana ili?kin verileri içeren bir çal??ma nihai çed dosyas?nda bulunmamaktad?r.
Enerji nakil hatt? güzergah? çed raporuna dahil edilmedi?inden, 41 türbinin in?as? s?ras?nda ne kadar a?aç kaybedilece?i, sahada endemik bitki türlerinin olmas? sebebiyle bu türlerin nas?l korunaca?? detayl? olarak aç?klanmam??t?r. Konunun genel ifadelerle “yap?lacakt?r, edilecektir” ?eklinde aç?klanmas? nedeni ile olas? olumsuz etkiler tam anlam? ile anla??lamamam??t?r.
41 adet türbinin yap?m? s?ras?nda toplam 20243.75 m2 bir alan?n üzerindeki bitki örtüsünün s?yr?laca?? ayr?ca, yap?lacak olan 28.00 km uzunlu?unda ve 5 mt geni?li?inde yolun yap?m? s?ras?nda ise 140000.00 m2 alan?n üzerindeki bitki örtüsünün kald?r?laca??ndan saha üzerinde bulunan a?aç ve a?açç?klar hayat?n? kaybedecektir. Hayat?n? kaybedecek olan a?açlar?n adet ve cins tespitleri dahi ÇED Raporunda belirtilmemi?tir.
Projede RES türbinlerinin yerle?tirilmesinde a??r? s?kl??a gidilmi?tir. RES türbinlerinin 35 tanesi k?z?lçam orman? içindedir. Planlanan saha 1 derece yang?na hassas bölgedir. Projede, olas? orman yang?n?n nas?l söndürülece?i ile ilgili yeterli inceleme ve planlama bulunmamaktad?r. Proje sahas?nda yap?m? planlanan türbinlerle birlikte türbin yo?unlu?unun artmas? nedeniyle, kulenin görü?ü olumsuz etkilenecek ve orman yang?nlar?na hava araçlar? ile müdahalenin yap?lmas? engellenecektir. Ayr?ca, projeye ait ?ebeke ba?lant? onay?, transformatör yüklenme oranlar?, gerilim dü?ümü hesaplar?, gürültü ve EMF ölçümleri gibi belgeler ÇED dosyas?nda ayr?nt?l? olarak verilmemi?tir.
SÜREÇ NASIL ??LED?..
*Lodos Karaburun Elektrik Üretim A.?. taraf?ndan ?zmir ?li, Karaburun ?lçesi s?n?rlar?nda, Yaylaköy, Küçükbahçe, Bozköy, Parlak, Tepeboz, Saip Mahallelerinde halen 87 türbin i?letiliyor.
*28.12.2022 tarihinde ÇED süreci ba?lat?lan RES kapasite art??? projesi kapsam?nda 41 RES türbin ilavesi ile toplamda 128 türbinin i?letilmesi dü?ünülüyor.
*Bakanl?k 18 Eylül 2023 tarihinde ?DK ( ?nceleme, De?erlendirme Komisyonu) toplant?s?nda projeyi ele ald?. Bu toplant? öncesi 8 Mahalle Muhtarl??? projenin onaylanmamas? için görü? bildirdi.
*8 May?s 2024 tarihinde Lodos Enerji' nin 41 Res kapasite art??? projesine Çevre Bakanl??? " Nihai Onay" verdi. Mahalle Muhtarl?klar? 15 May?s 2024 tarihinde süresi içinde ?zmir Çevre ?l Müdürlü?ü' ne itirazda bulundu.
*6 Eylül 2024 tarihinde Çevre Bakanl??? Lodos A.?’nin kapasite art??? RES projesine “ ÇED Olumlu” karar? verdi.
*Nihai Rapor' a göre;
41 RES TÜRB?N?N?N DA?ILIMI;
12 Merkez Mahalle,
1 Saip,
3 Bozköy,
6 Küçükbahçe,
7 Yaylaköy,
7 Parlak,
4 Tepeboz,
1 Hasseki
*Karaburun RES Kapasite Art??? (41 Türbin) projesinin “Çevresel Etki De?erlendirmesi Olumlu” karar?n?n iptali ve yürütmesinin durdurulmas? talepli ?zmir 4. ?dare Mahkemesi 2025/29 Esasta aç?lan davada, Bilirki?i ?nceleme Raporu sonras? karar bekleniyor.