?zmir ?li Karaburun-Çe?me-Urla ?lçeleri Karaburun-Ild?r Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi, 1/25 000 ölçekli Naz?m ?mar Plan?, 22 Kas?m 2024 tarihinde ?zmir Çevre ?ehircilik ve ?klim De?i?ikli?i ?l Müdürlü?ü taraf?ndan ask?ya ç?kar?lm?? ve ilan edilmi?ti.
Söz konusu plandan önce, 2022 y?l?nda bu bölge için yine 1/25000 ölçekli Naz?m ?mar Plan? haz?rlanm??, gerek o plan?n ask? süresi içinde gerekse de onay?ndan sonra itirazlar yap?lm?? ve vatanda?lar?n açt??? davalar sonucunda planlar ?zmir 5. ?dare Mahkemesi taraf?ndan iptal edilmi?ti.
Karaburun Yerel Fok Komitesi ve Karaburun Sivil ?nisiyatif Kentle?me ve Planlama Çal??ma Grubu taraf?ndan, 22 Kas?m 2024 tarihinde ilan edilen plana ili?kin Plan?n Ara?t?rma ve Aç?klama Raporu, Plan paftalar? ve Plan Hükümlerini incelenerek plan de?erlendirme raporu haz?rlanarak ilgili birimlerle payla??ld?. Karaburun-Ild?r Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi, 1/25 000 ölçekli Naz?m ?mar Plan?, Plan de?erlendirme raporunda de?inilen ana sorunlara ili?kin, Karaburun Yerel Fok Komitesi ve Karaburun Sivil ?nisiyatif’ten yap?lan aç?klamada;
“..?lgili planda Karaburun-Ild?r Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi'ndeki mevcut koruma sorunlar? ve yerel sorunlar gözetilmemi?tir. 1/25000 planlara ili?kin 2022 y?l?nda yap?lan söz konusu itirazlar ve yarg? kararlar? göz önüne al?nmam??t?r. Planlama kurumunun görevi, e?ilimleri, ula?mak istenen amaca yönelik olarak yönlendirmektir. Bu ba?lamda, yeni plan?n eskisinden çok da farkl? olmad???n? söylemek mümkündür.
Planda; “Hassas Alan B” olarak belirlenen bölgelerde dahi yenilenebilir enerji santralleri ve mevcut maden lisans alanlar?ndaki faaliyetlere ilgili kurum görü?leri ve de?erlendirmeleri sonucu izin verilebilecektir. Yar?madada henüz yap?la?mam?? ve k?y?da yer alan alanlar?n hemen tümü ticaret+turizm+konut karma kullan?m?na ayr?lm??t?r. Bölge, yap?la?ma bask?s? alt?ndad?r. Yar?madada mevcut RES lisans sahalar? d???nda da tar?m veya mera alanlar? üzerinde, lisanss?z güne? enerji santrali projeleri önerilmektedir. Planda, Tescilli mera alanlar?n?n korunmas?na yönelik bir hüküm bulunmamaktad?r. Yar?madan?n tek sulak alan? ?R?S GÖLÜ çevresinde yenilenebilir enerji faaliyetleri yürütülebilecektir. Kentsel sit alan? olarak ilan edilen SAZAK KÖYÜ için koruyucu bir plan karar? bulunmamaktad?r. Gerence Körfezi’ne olumsuz çevresel etkileri bulunan bal?k çiftliklerinin yo?unlukta oldu?u önceden 1. Derece Do?al Sit Alan? olan E?ri Liman k?y?lar? 2. Derece Do?al Sit Alan? olarak i?aretlenmi?tir. Bölgedeki sit statüsü de?i?ikli?i k?y?lardaki kullan?m bask?s?n? artt?racakt?r. Akdeniz Foklar?n?n en önemli habitatlar?ndan Mordo?an Ay?bal??? Koyu ve çevresi için belirlenen ‘Hassas Alan A’ koruma karar? olumlu olmakla birlikte karasal alandaki k?y? kullan?m? hali haz?rda yo?undur ve planda bu alanlar için turizm ve ticaret kullan?mlar? önerilmi?tir.
Bölge, hem ulusal hem de küresel ölçekte biyoçe?itlilik aç?s?ndan önemli bir aland?r. Bu plan, alan?n korunma vizyonun önde tutulmas? gereklili?i ile örtü?memektedir. Yat?r?m kararlar?n?n birbirinden habersiz ve parçac? ÇED süreçleri ile yürütülmesi ba?l?ca bir sorundur. Karaburun – Ild?r Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesine ili?kin biyoçe?itlilik ara?t?rmalar?n?n tamamlanmas? ile birlikte yönetim plan?n?n henüz haz?rlanmam?? olmas?, koruma alan?na ili?kin 2022 y?l?nda yap?lan 1/25.0000 ölçekli naz?m imar plan?n?n itirazlar sonucu iptal edilmesi sonras? 2024 y?l?nda yeniden yap?lan planlarda itiraz ve yarg? kararlar?n?n göz önüne al?nmamas? Özel Çevre Koruma Bölgesi'ne yönelik korunma vizyonunun öncelikli olma gereklili?iyle çeli?mektedir. ?lgili birimlerden, ?zmir ?li Karaburun-Çe?me-Urla ?lçeleri Karaburun-Ild?r Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi, 1/25 000 ölçekli Naz?m ?mar Plan? Plan Ara?t?rma ve Aç?klama Raporu’nun tüm bu incelemeler ?????nda tekrar de?erlendirilmesi istendi..” denildi.
De?erlendirme Raporu’nda neler var?
1/25000 ölçekli Naz?m ?mar Plan?’nda tan?mlanm?? olan “Konut Geli?me Alanlar?’na gere?inden çok büyük yer ayr?lm??t?r. Özellikle de mevcut durumda tar?m alan?, zeytinlik alan, a?açl?k alan niteli?indeki alanlar, “Konut Geli?me Alan? ve Ticaret-Turizm-Konut Karma Kullan?m Alan?” olarak planlanm??t?r.
Plana göre, henüz yap?la?mam?? k?y? alanlar?n?n büyük bölümü Ticaret, Turizm ve Konut Karma Kullan?m?na ayr?lm??t?r. Bu durum k?y?lardaki mevcut yap?la?ma bask?s?n? artt?racak ve tar?m alanlar?n?n da kayb?na yol açacakt?r.
Planda, Özel Çevre Koruma Bölgesi karar?ndan sonra 8 firmaya ait GES projeleri önerilmi?tir..?lgili plan notlar?na göre, ilgili kurumlar uygun görürse, bundan sonra da, Karaburun Yar?madas?’nda yeni Rüzgar ve Güne? veya Hibrit Enerji Üretim Santralleri kurulabilecektir. Bu plan, buna kar?? hiçbir k?s?tlay?c? tutum ve yönlendirme yapmamaktad?r. Di?er yandan, Rüzgar enerjisi üretim tesislerinin yerle?ik alanlara 500 m. Mesafede kurulmas? ko?ulu da yetersizdir, çünkü bir çok ülkede örne?in ?skoçya’da ve Avusturalya’da bu mesafe 1,5-2 km. dir.
Plan’da meralar?n do?al bitki örtüsünün korunmas?n?n esas oldu?u belirtmekle birlikte, plan notlar?nda tescilli meralarda ilgili kurumlar?n görü?ü ile yenilenebilir enerji projelerinin (rüzgar, güne?, hibrit) yap?l?p yap?lamayaca??na ili?kin herhangi bir hüküm bulunmamaktad?r.
Plan, ‘Hassas Alan B’ bölgelerinde dahi maden lisans? olan alanlardaki yat?r?mlar?n Bakanl?kça ve ilgili kurumlarca de?erlendirilece?ini belirtmektedir. Yar?madan?n önemli bir k?sm? plan raporunda da görülece?i üzere maden lisans?na sahiptir.
Etraf? ‘Hassas Alan A’ olarak belirlenmi? ve Yar?madan?n tek sulak alan? ?R?S GÖLÜ çevresinde dahi kurulu GES faaliyetleri bulunmaktad?r. Plan raporunda ?ris Gölü’nün yak?n çevresindeki faaliyetlerin s?n?rland?r?lmas?n?n gereklili?i ifade edilmi?tir. Ancak, kurulu güne? enerji santralinin Kuzey k?sm?ndaki alan ‘Hassas Alan B’ olarak i?aretlenmi?tir. Bu alanda yenilenebilir enerji faaliyetleri yürütmek plana göre mümkündür.
Planda, kentsel sit alan? olarak ilan edilen SAZAK KÖYÜ için koruyucu bir plan karar? bulunmamaktad?r. Sazak Köyü’nün etkin bir ?ekilde korunabilmesi için çevresiyle dü?ünülmesi, buna uygun plan hükümleri gereklidir. Sazak Köyü’nün korunmas?na yönelik olarak birincil önceli?i “turizm” olmayan, ancak alan?n korunmas?n? önceleyen, bütüncül bir yakla??mla, disiplinler aras? bir koruma yakla??m?n?n geli?tirilmesi esast?r. Kentsel sit alan? çevresinde herhangi bir yat?r?m önerisi ve in?aat?n engellenmesi, alan?n çevresiyle ve etkile?im sahas? ile bir bütün olarak etkili bir biçimde korunmas? aç?s?ndan son derece önemlidir. Bilindi?i gibi Rüzgar enerji santrallerinin ba?lant? yollar? Sazak Köyünün ili?ki kurdu?u alandad?r.
Planda, Gerence Körfezi’ne olumsuz çevresel etkileri bulunan bal?k çiftliklerinin yo?unlukta oldu?u önceden 1. Derece Do?al Sit Alan? olan E?ri Liman k?y?lar?’n?n 2. Derece Do?al Sit Alan? olarak i?aretlendi?i görülmektedir. Bal?k çiftliklerinin denizel alan? ve lojistik faaliyetler amaçl? k?y?lar? kullan?m?na ili?kin herhangi bir plan hükmü bulunmamaktad?r. Bu bölgedeki sit statüsü de?i?ikli?i k?y?lardaki kullan?m bask?s?n? artt?racakt?r.
Mordo?an Ay?bal??? Koyu ve çevresi için belirlenen ‘Hassas Alan A’ koruma karar? olumlu olmakla birlikte karasal alandaki k?y? kullan?m? hali haz?rda yo?undur ve planda bu alanlar için turizm ve ticaret kullan?mlar? önerilmi?tir.
KARABURUN YEREL FOK KOM?TES? / KARABURUN S?V?L ?N?S?YAT?F