?zmir’in do?ayla uyumlu ve dünyan?n örnek alaca?? bir kent olmas? hedefiyle yola ç?kan ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, mevcut uygulamalar? ?zmir’den ba?latarak de?i?tirmek için çal??malar?n? sürdürüyor. Türkiye’de ye?il altyap?y?, bir altyap? meselesi olarak kabul eden ilk ve tek belediye olan ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, bu do?rultuda ?zmir Ye?il ?ehir Eylem Plan? (?zmir Y?EP) ve Sürdürülebilir Enerji ve ?klim Eylem Plan? (?zmir SECAP) ba?l?kl? iki önemli çal??may? geçen Aral?k ay?nda hayata geçirmi?ti. Büyük?ehir Belediyesi ?imdi de tüm bu çal??malar? kapsayan ?zmir’in Do?ayla Uyumlu Ya?am Stratejisi’ni yay?nlad?.
Ya?ad?klar?m?zdan çok ?ey ö?rendik
?zmir’in Do?ayla Uyumlu Ya?am Stratejisi tan?t?m toplant?s?nda konu?an ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer, iki büyük felaketin, pandemi ve iklim krizinin insan?n kendisiyle ve do?as?yla yüzle?mesini sa?lad???n? belirtti. Soyer, “?zmir’de son iki y?lda pandemiyi ve do?al afetlerin hemen her türlüsünü ya?ad?k. Ya?ad?klar?m?zdan çok ?ey ö?rendik ve dirençli bir kent olman?n s?rlar?n? ara?t?rmaya ba?lad?k. Gördük ki, afetlere ve salg?nlara dirençli olman?n tek yolu, do?ayla uyumlu bir ya?am sürmek. ?ehirlerimizi, do?as?yla uyumlu ?ekilde imar etmek” dedi.
?zmir'i afetlere dirençli hale getiriyoruz
?zmir’i var eden iki temel özelli?inin birinin co?rafyas? di?erinin ise h?zla büyüyen sanayisi, ticaret hacmi, turizmi ve tar?m? ile Türkiye ekonomisinin kalbi oldu?unu söyleyen Soyer, konu?mas?n? ?öyle sürdürdü:
“Bugün burada sundu?umuz stratejinin ana gayesi, ?zmir’i var eden bu iki temel özelli?i, ekolojik zenginli?ini ve ekonomisini bir arada geli?tirebilmek. Böylece, ?zmir’in do?al afetlere kar?? dirençli bir ?ehir olmas?n? sa?lamak. ?ehrimizde insanlar?n ve tüm di?er canl?lar?n ya?am hakk?n? korumak. Ekoloji ve ekonomi aras?ndaki kar??tl??? ortadan kald?rabilmek için geli?tirdi?imiz bu stratejinin özü; al???lm?? kabulün aksine, kentsel ve k?rsal alanlar? bir bütün halinde planlamak. Kentsel tasar?m?n ana oda??n?, metropol merkezi yerine kenti ve k?r? birbirini ba?layan geçi? sath?na ta??mak. Böylelikle, do?al afetlerin ve kentsel saçaklanman?n en a??r tahribat? verdi?i kent ve k?r geçi? hatt?n? kaderine terk etmek yerine; ekoloji ve ekonominin mü?terek geli?iminin, yani ?ehrin dirençlili?inin anahtar? haline getirmek. Bugün birbiri ile neredeyse hiç konu?mayan kentsel katmanlar aras?nda fiziksel, ekonomik ve kültürel ba?lar kurarak, ?zmir’i döngüsel ?ehir ilkeleriyle yönetmek”.
Dört temel strateji
Do?ayla uyumlu ya?am stratejisi, ?klim Eylem Plan? ve Ye?il ?ehir Eylem Plan?’n? haz?rlarken; Türkiye ve dünyada konu hakk?nda birikmi? tüm teori ve deneyimleri bir araya getirdiklerini, yap?lan çal??malar sonucunda stratejiye hizmet eden dört temel ad?m belirlediklerini söyleyen Soyer, bu ad?mlar?n ilki ?öyle anlatt?:
“Stratejimizin ilk ad?m?n? do?an?n ?ehre nüfuzunu sa?lamak olarak belirledik. Bunun için kapsaml? bir çal??ma plan? uyguluyoruz. Örne?in, ‘do?al ye?il’ projemiz ile ?zmir’de, art?k kent içerisindeki ye?il alanlarda; egzotik bitki türleri yerine, tümüyle Akdeniz’in ve ?zmir Bölgesi’nin do?al floras?n? kullanmaya ba?l?yoruz. Park ve bahçelere, do?al floran?n ekilmesini sa?layarak bölgemizdeki canl?lar? ?ehrin içine çekiyor ve ?ehir içerisindeki ye?il alanlar?n da ekosistem i?levi görmesini sa?l?yoruz. 2021’den itibaren ?zmir’de ekilen a?aç türleri peyderpey, tümüyle do?al bitki türlerine dönü?türülecek. Parklar?m?z?, belirledi?imiz be? ye?il koridorla birbirine ve ?ehri çevreleyen k?rsal alanlara ba?layarak do?an?n ?ehre nüfuzunu h?zland?r?yoruz. Bu ilkeyle yap?m?na ba?lad???m?z Mavi?ehir’deki Flamingo Do?a Park?, Gediz Deltas?’n?n ku? türlerini ?ehrin içinde görebilece?imiz benzersiz rekreasyon alan? olacak.”
35 Ya?ayan Park geliyor
?kinci uygulama ba?l?klar?n?n insanlar?n do?aya nüfuzunu yönetmek oldu?unu söyleyen Soyer, “Yani ?ehrimizde ya?ayan insanlar?n k?rsal alanlara do?al dengeyi bozmayacak, zarar vermeyecek ?ekilde eri?imini sa?lamak. ?zmir’in çeperinde 35 tane Ya?ayan Park kurma çal??mam?z, bunun en önemli örneklerinden biri. Ya?ayan parklar, normalde birbirinden ayr? sürdürülen üç kullan?m ?eklini bir araya getiriyor: Ekosistemi koruyor, tar?msal faaliyetler içeriyor ve vatanda?lar?m?z?n ye?il alan ihtiyac?n? kar??l?yor. ?zmir’de ayn? zamanda çok özgün bir yakla??mla k?rsal havza planlamas? gerçekle?tiriyoruz. ?mar planlar?yla k?rsal alanda hangi faaliyete, ne ?ekilde izin verilebilece?ini, ?zmir’in k?rsal havza planlama süreci içerisinde tasarl?yoruz. K?rsal turizm, bu çal??mam?z?n önemli parçalar?ndan” dedi.
Tar?m ekonomisi in?a ediyoruz
?zmir’de döngüsel ekonomiyle ilgili çal??malar?n üçüncü ad?m oldu?unu belirten Soyer, “Kent ve k?r aras?ndaki ba?? kurman?n en önemli yollar?ndan biri, ?üphesiz ekonomik ba?lant?lar? güçlendirmek. ?zmir Tar?m? ile kurakl?k ve yoksullukla ayn? anda mücadele ederek ?zmir’in döngüsel ekonomisini güçlendirmeye gayret ediyoruz. Son y?llarda iklim krizinin olumsuz etkileri, ya?am?n her an?nda hissedilir hale geldi ve ciddi bir kurakl?k tehlikesi yaratt?. Öte yandan yoksulluk, pandemi ile birlikte çok daha derinle?ti. ?zmir Tar?m? ile att???m?z ad?mlar, bu iki sorunla mücadelede somut çözümler sunuyor ve Türkiye’de ilk defa döngüsel bir tar?m ekonomisi in?a ediyor. Döngüsel ekonominin di?er bir aya??nda, kat? at?klardan elektrik üreten sistemleri il genelinde yayg?nla?t?r?yoruz. Çöpü bir at?k de?il, ekonomik bir kaynak olarak de?erlendiriyoruz” aç?klamas?n? yapt?.
?ehir merkezi ile k?rsal alan?n ba?? artacak
Son uygulama ba?l?klar?n?n ?zmir’deki k?rsal alan ile metropol alan? aras?ndaki kültürel ba?lant?lar? güçlendirme hedefi oldu?unu belirten Ba?kan Soyer, “?ehir merkezinden k?rsal alanlara uzanan be? ?zMiras Rotas?, bunun en önemli örneklerinden biri. Bu rotalar? in?a ederek, ?ehir merkeziyle k?rsal alan?n kültürü aras?nda ba? kurmay? ve sosyal aç?dan birbirinden kopuk farkl? mahalleleri birbiriyle bulu?turmay? hedefliyoruz. ?ehir içerisinde yürüyü? ve dinlenme alanlar?n? ço?altarak mahalle kültürümüzü yeniden tesis ediyoruz. Kenti, ye?il koridorlarla kesintisiz olarak k?rsal alana ba?l?yoruz. Tüm bu payla?t?klar?m? bir araya getiren konuysa, uzun zamand?r ekibimizin üzerinde çal??t??? Cittaslow Metropol program?. Cittaslow Metropol program? ile 1999 y?l?nda I?talya’da kurulan ve 30 ülkeye yay?lan Cittaslow felsefesinin, metropollerde uygulanmas?n? hedefliyoruz. ?u anda kriterleri tamamlanmak üzere olan Cittaslow Metropol’ün ayr?nt?lar?n? Nisan sonunda tüm Türkiye ile payla?aca??z” dedi.
Kenti iklim krizine haz?rl?yoruz
Dünya Ekonomik Forumu 2021 Küresel Riskler Raporu’na göre, önümüzdeki on y?lda insanl???n kar??la?aca?? en büyük be? riskin dördünün, iklim krizi ve do?ayla ilgili oldu?unu söyleyen Soyer, bu konuyla ilgili yapt?klar? çal??malar? ise ?öyle özetledi:
“Dünyadaki bu gidi?at? öngörerek ‘?zmir’in do?ayla uyumlu ya?am?n örnek ?ehirlerinden biri olmas?n?’ 2020-2024 stratejik plan?m?zdaki yedi stratejik amaçtan biri olarak tarif ettik. Ye?il altyap?y?; t?pk? yol, kanalizasyon ve suya eri?im gibi en temel vatanda?l?k haklar?ndan biri olarak tan?mlad?k. Kurakl?k; bu ay az ya?d?, bu ay çok ya?d? ikileminden daha karma??k bir konu. On y?llar?n sonucunda ortaya ç?kan bir sorunun bir ay çok ya??? olmas?yla de?i?mesi mümkün de?il. ?klim krizinin, çok daha derin kökleri var. Bu nedenle bizim art?k kendimizi yeniden planlama mecburiyetimiz var. K?t su varl???n?n giderek azald??? gerçe?iyle yüzle?erek, döngüsel bir ekonomi geli?tirmek mecburiyetindeyiz. 2020 sonunda ?zmir Büyük?ehir Meclisi’nde onaylanan ‘?zmir Ye?il ?ehir Eylem Plan?’ ve ‘Sürdürülebilir Enerji ve ?klim Eylem Plan?’ ba?l?kl? iki önemli çal??may? tamamlad?k. ?klim Eylem Plan? ile Büyük?ehir Belediyemizin taraf? oldu?u Ba?kanlar Sözle?mesi kapsam?nda ve AB'nin Paris ?klim Anla?mas? niyet beyan?na uygun biçimde, ?zmir’de 2030 y?l?na kadar sera gaz?n? yüzde 40 azaltmay? hedefliyoruz. Ye?il ?ehir Eylem Plan? ise, gururla ifade etmeliyim ki Türkiye’de ilk defa ?zmir için haz?rland?. Bu iki plan?n özeti mahiyetinde olan Do?ayla Uyumlu Ya?am Stratejimiz, ?zmir’in bu alandaki tüm eylemlerini bütünle?tiren bir ufuk tarif ediyor ve 25 yenilikçi proje örneg?i sunuyor. Bu projelerin çok daha fazlas?, Ye?il ?ehir Eylem Plan? ve ?klim Eylem Plan?’m?zda yer al?yor.”
Üç ana hedef
Tüm bu çal??malar?n sonucunda 3 ana hedeflerinin do?al afetlere dirençli bir ?ehir yaratmak, refah? art?rmak ve adil payla??m?n? sa?lamak ile biyolojik çe?itlili?i korumak oldu?unu aktaran Soyer, konu?mas?n? ?öyle tamamlad?:
“Dünyada hiçbir ?ey, bir sabah uyand???m?zda kendili?inden daha güzel bir hale gelmeyecek. ?ayet dünyam?z, ülkemiz ve ?ehirlerimiz daha iyi yönde de?i?ecekse biz bunu di?imizle, t?rnaklar?m?zla, tüm engellere ra?men korudu?umuz kararl? duru?umuzla ba?araca??z. Biliyoruz ki, her ?ey önce hayal etmekle ba?lar. Do?ayla uyumlu ve adil ?ehirlerin in?as? ancak hayal edebilme gücünü koruyan ruhlar?n birbirine kenetlenmesiyle mümkün. Burada yapmaya çal??t???m?z da, tam böyle bir ?ey. Dünyan?n yeni ?ehirlerini tasarlamak için yola ç?kmak. Yol üzerinde, daha güzel bir dünya hayalini ya?ayan ve ya?atan herkesle bulu?arak ço?almak, tek yürek olmak. Bu yolculu?umuzda bizi yaln?z b?rakmayan, Ye?il ?ehir Eylem Plan? ile Sürdürülebilir Enerji ve ?klim Eylem Plan?’n?n haz?rlanmas?na hibe ve uzman deste?i sa?layan Avrupa ?mar ve Kalk?nma Bankas?’na ve Avrupa Birli?i Türkiye Delegasyonu’na te?ekkür ederim. ?zmir’de do?ayla uyumlu bir ya?am sürmek için att???m?z ad?mlar?n ülkemize ve dünyaya ilham vermesini diliyorum.”
?zmir ile ortakl?k yapmaktan gurur duyuyoruz
Tan?t?m toplant?s?nda EBRD (Avrupa ?mar ve Kalk?nma Bankas?) Sürdürülebilir Altyap? Grubu Ba?kan? Nandita Parshad ile Avrupa Birli?i Türkiye Delegasyonu Ba?kan? Nikolaus Meyer video mesajlar?na yer verildi. Parshad mesaj?nda “?zmir, tüm bu süreç boyunca, dirençli yar?nlar için “Daha ?yisini Yeniden ?n?a Etme” gücünü ve vizyonunu göstermi?tir. ?zmir Ye?il ?ehirler Eylem Plan?, ortakl?klar sayesinde ?ehirlerin geli?iminin nas?l desteklenebilece?inin mükemmel bir örne?idir. Geçmi?te, ?zmir'in enerji verimlili?ine sahip feribotlar?n?n ve metro vagonlar?n?n ve daha yak?n zamanda, EBRD Ye?il ?ehirler Program? kapsam?nda, ?u anda yap?m a?amas?nda olan yeni Narl?dere metro hatt?n?n finansman?n? sa?lam?? olan EBRD, ?zmir ile ortakl?k yap?yor olmaktan gurur duymaktad?r” dedi.
Avrupa Birli?i'nden kutlama mesaj?
Avrupa Birli?i Türkiye Delegasyonu Ba?kan? Nikolaus Meyer ise “?zmir Büyük?ehir Belediyesi, kentin iklim de?i?ikli?i etkilerine uyum sa?lamas? için sera gaz?n? azaltma taahhüdünü yeniledi. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi'ni ve Belediye Ba?kan?n?, iklim de?i?ikli?i ve çevrenin korunmas? konular?nda uzun süredir yürüttükleri etkili çal??malardan dolay? kutluyorum” mesaj?n? iletti.
Bonn Belediye Ba?kan? Dörner'den ?zmir'e övgü
Bonn Belediye Ba?kan? ve ICLEI 'Uluslararas? Yerel Çevre Giri?imleri Konseyi) Küresel Yürütme Kurulu Üyesi Katja Dörner de gönderdi?i mesajda ?zmir'in iddial?, öncü vizyonu ve planlar?ndan övgüyle söz ederek, “?klim Eylemi ve Ye?il ?ehir planlar?n?n benimsenmesiyle ?zmir son aylarda ya?anan say?s?z tarihi felakete ra?men dayan?kl?l???n? güçlendirmeyi ve sürdürülebilirli?e ba?l?l???n? art?rmay? ba?ard?. Ba?kan Tunç Soyer ile ICLEI Küresel Yürütme Kurulu bünyesinde ?klim Eylemi Portföyüne e? ba?kan olarak liderlik, Avrupa ve dünyadaki binlerce ?ehir ve bölgeye rehberlik edecek olman?n heyecan?n? ve onurunu ya??yorum. ?zmir’i kapsay?c?, bütünsel, sürdürülebilir ve iklim dostu, etkileyici ?ehir vizyonundan dolay? takdir ediyorum. Glasgow'da yap?lacak BM ?klim Konferans?'na ve BM Sürdürülebilirlik Eyleminin On Y?l?'na do?ru iklim ve sürdürülebilirlik konusundaki kararl?l??? ve faaliyeti art?rmak için Ba?kan Soyer ile i? birli?i yapmay? dört gözle bekliyorum” dedi.
Kimler kat?ld??
?zmir'in Do?ayla Uyumlu Ya?am Stratejisi tan?t?m toplant?s?na D??i?leri Bakanl??? ?zmir Temsilcisi Büyükelçi Naciye Gökçen Kaya, Turizm ?l Müdürü Murat Karaçanta, CHP ?zmir Milletvekili Murat Bakan, CHP PM üyesi R?fat Nalbanto?lu, CHP ?l Ba?kan? Deniz Yücel, ?zmir Büyük?ehir Belediyesi Ba?kan Vekili Mustafa Özuslu, ?zmir Büyük?ehir Belediyesi Genel Sekreteri Dr. Bu?ra Gökçe, Türkiye Belediyeler Birli?i Genel Sekreteri Doç. Dr. Birol Ekici, Dikili Belediye Ba?kan? Adil K?rgöz, Karaburun Belediye Ba?kan? ?lkay Girgin Erdo?an, Konak Belediye Ba?kan? Abdül Batur, Narl?dere Belediye Ba?kan? Ali Engin, ?zmir Büyük?ehir Belediyesi ?yi Parti Grup Ba?kan Vekili Kemal Sevinç, meclis üyeleri ve bürokratlar kat?ld?.