Gaziemir Emrez Mahallesi'ndeki eski kurşun döküm fabrikası alanında TMMOB İl Koordinasyon Kurulu, İzmir Tabip Odası, EGEÇEP, İzmir Barosu ve İzmir Yaşam Alanları ile çevreciler basın açıklaması yaptı. Açıklamaya Gaziemir Belediye Başkanı Ünal Işık, Karabağlar Belediye Başkanı Helil İnay Kınay, CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu ile vatandaşlar da katıldı.
Açıklamada EKOVAR firması tarafından alanda başlatılan temizlik çalışmaları ile ilgili Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na 14 maddelik soru yöneltildi, sürecin şeffaf ilerlemesi için çağrı yapıldı.
Basın açıklamasını okuyan Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi üyesi Ahmet Avni Atayol şunları kaydetti:
"17 yıldır atıklarla iç içe yaşayan halk bilgilendirilmeden yürütülmek istenen bir temizlik süreci başlatıldığına şahit oluyoruz. 23 Temmuz Salı günü itibarı ile alanda iş makinaları ile çalışmalara başlandığı görülmüştür. Aynı gün basında; alanda gömülü tehlikeli ve radyoaktif atıkların Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Nükleer Denetleme Kurumu gözetiminde ‘konusunda uzman ekipler’ tarafından bulunduğu yerden kaldırılacağına ve yapılacak çalışmaların finansmanının ‘araziyi satın alan firma’ tarafından sağlanacağına ilişkin haberler yer almıştır. Alandaki atıkların çevre ve halk sağlığına yönelik daha fazla tehdit oluşturmaması için temizlik süreci ile ilgili yapılacak çalışmaların baştan sona her aşamada şeffaf bir şekilde yürütülmesi, bağımsız uzmanlar tarafından denetlenmesi ve kamuoyunun şeffaf ve sağlıklı şekilde bilgilendirilmesi önem taşımaktadır.
KOŞULLAR SAĞLANINCAYA KADAR ÇALIŞMALAR DURDURULMALI
Çevresel iyileştirme planı, iş termin planı, analiz raporları ile birlikte konu ile ilgili belgelerin tamamının kamuoyuyla paylaşılması; alandaki tüm çalışmaların, radyoaktif kirlilik yaşanan alanların temizlenmesi ve rehabilitasyonu konusunda uzman ve benzer iş deneyimine sahip uluslararası akredite kuruluşların denetiminde; ayrıca uzman meslek odaları ve yerel yönetimlerin temsilcileri ile bağımsız uzman/akademisyenlerin katılımıyla kurulacak bir komisyonun gözetiminde gerçekleştirilmesi; alandaki tüm kirleticilere yönelik sürekli izleme yapılarak ölçüm sonuçlarının paylaşılması ve alana kameralar yerleştirilerek alandaki çalışmaların kamuoyu tarafından sürekli izlenebilir duruma getirilmesi; ilk üç maddedeki koşullar sağlanıncaya kadar alandaki çalışmaların durdurulması taleplerimizi ve çağrımızı yetkili ve görevli kurumlara iletiyoruz"
Bakanlığa şu sorular yöneltildi:
"- Çalışmalar 10.08.2017 tarihli ÇED Olumlu Kararı verilen proje kapsamında mı yürütülecektir? Projede değişiklikler yapıldıysa yeni bir Çevresel Etki Değerlendirmesi süreci yürütülmüş müdür?
- Alandaki radyoaktif ve tehlikeli atıkların uzaklaştırılması konusunda yapılacak çalışmalara ilişkin planların inceleme ve onay süreçleri nasıl yürütülmüştür?
- Çevresel İyileştirme Planı kapsam ve içeriği nedir? Bu planda daha önce tespit edilen eksiklikler nelerdir? Bu eksiklikler hangi ilave önlemlerle giderilmiş ve planlar onaylanmıştır?
- Alanda hangi teknik ve yöntemlerle çalışma yapılacaktır? Alandan uzaklaştırılacak atık miktarı ve niteliği nedir; bu atıklar nasıl taşınacak, nerede ve nasıl bertaraf edilecektir?
- Atıkların ayrıştırılması ve taşınması sırasında ortaya çıkacak çevresel etkilerin önlenmesine yönelik nasıl bir çalışma yürütülecektir? Gerek işçi sağlığı ve güvenliği gerekse çevre ve halk sağlığı konularında alınan önlemler nelerdir?
- Alandaki çalışma hangi kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülmektedir? Alanda yürütülecek çalışmalara ilişkin program, takvim ve süreç nedir?
- Çalışmaların denetimi hangi kurum ve kuruluşlar tarafından yapılmaktadır?
- Alanda çalışan ve çalışmaları denetleyen özel kuruluşlar bünyesindeki “konusunda uzman ekiplerin” bu alandaki geçmiş deneyim ve uzmanlıkları nelerdir?
- Atıkların miktarına, niteliklerine ve alandaki dağılımına ilişkin tespitleriniz nelerdir?
- Alanda mevcut kirlilik ve etkilerine yönelik izleme ve ölçümler düzenli olarak gerçekleştirilmekte midir?
- Çalışmalarda gömülü atıkların çıkarılması sırasında karşılaşılabilecek acil durumların anında tespiti amacıyla, alanda radyoaktivite ve diğer tehlikeli maddelere yönelik anlık yersel ve atmosferik izleme yapılmakta mıdır? Yapılıyorsa şu ana kadar tespit edilen değerler nedir?
- 23.07.2024 tarihinden itibaren alanda ne kadar kazı çalışması yapılmış ve malzeme çıkarılmıştır? Alan dışına çıkarılan malzeme var mıdır, varsa nitelik ve miktarı nedir?
- Çalışmada çıkarılan malzemede radyoaktivite ve diğer tehlikeli maddelere yönelik anlık izleme yapılmakta mıdır ve daha detaylı analizler için numune alınmakta mıdır? Yapılıyorsa şu ana kadar tespit edilen değerler nedir?
- Başlatılan ‘temizlik’ çalışması sonrasında alanın kullanımı için ‘arazinin yeni sahipleri’ tarafından ilgili kurumlara iletilen bir talep ve planlama var mıdır?”
BAŞKAN IŞIK: "AÇIKLAMA YAPILMADI"
Gaziemir Belediye Başkanı Ünal Işık, "Bertaraf çalışmalarında bilim insanlarının ve çevre örgütlerinin sürecin içerisinde yer alması gerekiyor. Buradaki çalışmaları biz zabıtamızla, meclis üyelerimizle, muhtarlarımızla gün be gün izledik. Bir bilgilendirme alamadık. Geçtiğimiz cuma günü Çevre Şehircilik Bakanlığı'nı benim aramam üzerine bir firma yetkilisi gelip bir açıklama yapacağını söyledi. Ancak bugüne açıklama olmadı. Yarın Ankara'dan firma yetkililerinin gelip bu konuda bu bahsettiğimiz bileşenlere bir açıklamada bulunmasını bekliyoruz" dedi.
KINAY: SONUNA KADAR TAKİPÇİSİYİZ
Karabağlar Belediye Başkanı Helil Kınay da "Gaziemir'deki 17 yıldır yaşanan örnek Türkiye'nin atık çöplüğü örneğinin daha önce yaşadığımız örneklerin de bir benzeridir. Bir daha yaşanmaması adına buradaki mücadelenin buradaki soruların cevaplarının verilmesi için bu mücadelenin sonuna kadar takipçisi olacağız.”