?zmir’in Kemalpa?a ilçesi s?n?rlar?nda bulunan Nif Da??'n?n zirvesinde yay?l?? gösteren, Han?meligiller (Caprifoliaceae) ailesinden yeni bir bitki türü ke?fedildi. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü ö?retim üyesi Prof. Dr. Hasan Y?ld?r?m'?n öncülü?ünde gerçekle?tirilen çal??mada ke?fedilen bitki türüne Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Anabilim Dal?nda görev yapan ve 2019 y?l?nda vefat eden, dünyaca tan?nan, bir sürüngen hayvan uzman? olan Prof. Dr. Bayram Göçmen'e ithafen "Kanautia goecmeni" ismi verildi.
Yeni ke?finden dolay? Prof. Dr. Hasan Y?ld?r?m’? tebrik eden EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Fen Fakültemizin üretken bilim insan? Prof. Dr. Hasan Y?ld?r?m, yeni bitki türlerini bilim literatürüne kazand?rmaya devam ediyor. Hocam?z ve ekibi, Nif Da?lar?nda ke?fettikleri bu türe Efe Çenberi ismini verdiler. Ayr?ca bitkinin bilimsel isminin de Merhum Hocam?z Prof. Dr. Bayram Göçmen’e ithaf edilmesi anlaml? bir jest oldu. Çal??malar?ndan ötürü Prof. Dr. Hasan Y?ld?r?m’? ve ekibini gönülden tebrik ediyorum” dedi.
Bitkinin ke?if sürecini anlatan Prof. Dr. Hasan Y?ld?r?m, “Bu tür, y?llar boyunca Nif Da??n?n zirvesinde gözle görünürlü?ü oldukça fazla olmas?na ve bin 700'den fazla bireyinin bulunmas?na ra?men fark edilmeden gözden kaçm??. Bu da?da bizler de dahil bir çok akademisyen taraf?ndan say?s?z çal??ma yap?lm?? olsa da genel görüntüsü ‘Sipil çay?’ (Sideritis sipylea) ile çok benzerlik göstermesinden dolay? birbiriyle kar??t?r?lm??. Çiçeklenme sürecinin Temmuz-Eylül ortalar? gibi geç bir zaman diliminde olmas?, bu türün y?llar boyunca fark edilememesine neden olmu?. ?lk olarak 2018 Eylül ay? ortalar?nda bu bitkinin çiçekli hali ile kar??la??nca durumu fark ederek bu güzel türü bilim dünyas?na tan?tmaya karar verdik. Hacettepe Üniversitesinden Doç. Dr. Bar?? Özüdo?ru, Ege Tar?msal Ara?t?rma Enstitüsünden Erdinç O?ur, doktora ö?rencileri Tu?kan Özdöl, Ilg?n Can Deniz ve yüksek lisans ö?rencisi Seval Erdem ile birlikte yapt???m?z çal??malar sonucu makalemizi haz?rlad?k. Makalemiz, 2022 y?l?n?n ba?lar?nda taksonomi alan?n?n önemli dergilerinden olan, Yeni Zellanda merkezli Phytotaxa dergisinde yay?nland? ve ke?fimiz bilim dünyas?ndaki yerini ald?” diye konu?tu.
“Nif Da??, habitat baz?nda koruma alt?na al?nmal?”
Türkçe ismi "Efe Çenberi" olarak belirlenen yeni türün dünyadaki tek yar? çal?ms? "Knautia" türü oldu?unu vurgulayan Prof. Dr. Y?ld?r?m, bu türün bilinen tek yay?l?? alan?n?n sadece Nif Da?? zirvesinde 1300-1500 metre rak?mlardaki aç?k da? yamaçlar? oldu?unu söyledi. Prof. Dr. Y?ld?r?m, “Efe Çenberi, yakla??k 1700-2000 kadar bireye sahip. Yeti?ti?i alanlar, keçi, koyun, inek gibi hayvanlar?n yo?un otlatma bask?s? alt?nda. Ayr?ca yol geni?letme çalmalar? ile de çok ciddi tahribata u?ram??. Nif Da??, bitkisel biyoçe?itlilik aç?s?ndan önemli bir yer. Dünyada sadece bu da?da bilinen ve sadece bu da?da yay?l?? gösteren toplam 6 nokta endemik bitki bulunuyor. Bu alan?n habitat baz?nda koruma alt?na al?nmas? gerekiyor” dedi.
Bitkinin türü hakk?nda bilgi veren Prof. Dr. Y?ld?r?m, “Knautia cinsinin dünyada yakla??k 60 kadar türünün oldu?u bilinmektedir. Ülkemizde ise yeni ke?fimiz ile beraber görülen tür say?s? 12’ye ç?kt?. Efe Çenberinin de ke?fedilmesi ile ülkemize endemik Knautia türü say?s? ise 3’e yükseldi. Benim de yer ald???m ‘Efeler Yolu’ projesinin ba?lang?ç noktas? Nif Da??d?r. Yakla??k 500 km civar?nda bir parkura sahip rota; ?zmir Bozda?lar serisi ve Ayd?n Da?lar?n? da kapsay?p, Selçuk Meryemana civar?nda tamamlan?yor. Efe Çenberi bitkisi, projenin ba?lang?ç noktas?nda ke?fedildi?inden dolay? projenin ‘Bayrak türü" olarak belirlendi” diye konu?tu.