"Ana Tanr?ça Kenti" olarak bilinen ve ?zmir'in Torbal? ilçesine ba?l? Yeniköy ve Özbey mahalleleri aras?nda yer alan Metropolis Antik Kenti kaz? çal??malar? 1990 y?l?ndan bu yana devam ediyor. Tarihi, Geç Neolitik Ça??'ndaki ilk yerle?im izlerinden Klasik Ça?'a, Helenistik Ça?'dan Roma ve Bizans dönemlerine, Beylikler ve Osmanl? tarihine kadar uzanan Metropolis'teki kaz?larla yeni an?tsal yap?lar gün yüzüne ç?kar?l?yor. Bu y?l Temmuz ay?nda ba?layan 2020 kaz? çal??malar?nda ise daha önce antik kentte hiçbir izi olmayan birbiriyle ba?lant?l? dört sarn?ç, 7 metrelik toprak dolgusunun alt?nda bulundu. Geç Roma Dönemi'nde kentin su ihtiyac?n? kar??lamak için kullan?ld??? dü?ünülen sarn?çlar?n neredeyse tamamen korunmu? durumda bulunmas?n?n döneme dair önemli bilgi, bulgu ve tarihi eserlerin ortaya ç?kar?lmas? aç?s?ndan büyük önem ta??d??? bildirildi.
ANT?K KENT?N KU?ATMALARA UZUN SÜRE DAYANMASI ?Ç?N SARNIÇLAR ?EHR?N TEPELER?NE ?N?A ED?LM??
Kaz? alan?nda yap?lan çal??malarda, Metropolis halk?n?n a?a?? kentteki su kaynaklar?na alternatif olarak kentin en yüksek merkezi olan akropolise bu sarn?çlar? in?a etmesinin temel nedenlerinden birinin, özellikle Bizans Ça??'ndaki savunma gereksiniminden kaynakland??? ve kente gerçekle?tirilecek olas? bir sald?r? ya da ku?atma esnas?nda güçlü surlarla çevrili akropolisteki sarn?çlar?n halk?n su ihtiyac?n? uzun süre kar??layaca?? için ku?atmaya direnmek ad?na hayati bir önem ta??d??? ortaya ç?kt?. Metropolis akropolisinde bulunan dört sarn?c?n 600 ton su kapasitesine sahip oldu?u tahmin edilirken, halk?n günlük su tüketimi, tar?msal faaliyetler ve kamu yap?lar?n?n su ihtiyac? hesaba kat?ld???nda yan yana dört sarn?c?n in?a edilmesine gereksinim duyuldu?u belirlendi.
ÇÖPLÜ?E DÖNÜ?TÜRÜLEN SARNIÇ DÖNEM?N BESLENME ALI?KANLIKLARINA I?IK TUTUYOR
Kaz? alan?nda yap?lan çal??malarda, M.S. 12'inci ve 13'üncü yüzy?llarda Metropolis kent halk?n?n, sarn?çlar? çöplük olarak kullanmaya ba?lad??? tespit edilen çok say?da yemek art???, hayvan kemi?i ve seramik parçalar?ndan tespit edildi. Bu alandaki en yo?un buluntular?n bitkisel ve hayvansal bezemelere sahip s?rl? seramikler oldu?u kaydedildi. Sarn?çta tespit edilen hayvan kemikleri üzerinde yap?lan incelemeler büyükba?, küçükba? ve kümes hayvanlar?n?n yo?un olarak tüketildi?ini gösterirken, sarn?ç zeminine at?lm?? halde bulunan ve sarn?çlar?n in?as?ndan önce Helenistik döneme ait oldu?u belirlenen mermer mimari parçalar da gün yüzüne ç?kar?ld?. Bu parçalar aras?nda dikdörtgen bir sunak ve onurland?rma yaz?t? parças? oldu?u tespit edildi.
"1500 YIL ÖNCE BU BÖLGEDE YA?AYAN ?NSANLARIN HAYATINA DA?R YEN? B?R KAPI AÇMI? OLMANIN HEYECANI ?Ç?NDEY?Z"
Kültür ve Turizm Bakanl???'n?n izin ve katk?lar?yla devam eden, Sabanc? Vakf? taraf?ndan da desteklenen 2020 y?l? kaz? çal??malar?n?n ba?kanl???n? sürdüren Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Serdar Aybek ortaya ç?kar?lan yap?larla ilgili, "Metropolis Antik Kenti'nin 2020 y?l? kaz? çal??malar?yla bundan 1500 y?l önce bu bölgede ya?ayan insanlar?n hayat?na dair yeni bir kap? açm?? olman?n heyecan? içindeyiz. Akropoliste yeni ke?fedilen dört sarn?ç yap?s? Metropolis'te antik dönemde ya?ayan ustalar?n su mühendisli?i alan?nda ne derece bilgili olduklar?n? kan?tl?yor. Ayn? zamanda, sarn?çlar?n akropolisin a?a?? yamaçlar?ndaki tüm yerle?ime ve özellikle de yukar? hamam yap?s?na su sa?lad???n? tahmin ediyoruz. Yakla??k üç katl? bir bina yüksekli?ine sahip olan yap?lar Metropolis'teki en iyi korunmu? an?tlar olmas? anlam?nda da büyük önem ta??yor" ifadelerini kulland?.
Metropolis Antik Kenti kaz?lar?na 17 y?ld?r destek vermekten büyük mutluluk duyduklar?n? belirten Sabanc? Vakf? Genel Müdürü Nevgül Bilsel Safkan ise, “Sabanc? Vakf? olarak kültür-sanat alan?nda yürüttü?ümüz çal??malar kapsam?nda Metropolis Antik Kenti kaz?lar?n? 2003 y?l?ndan bu yana destekliyor ve kaz?lar s?ras?nda elde etti?imiz her yeni bulgu ile tarihe ???k tutman?n mutlulu?unu ya??yoruz. Ana Tanr?ça Kenti Metropolis'te bu y?lki kaz?larda ortaya ç?kan yan yana in?a edilmi? dört sarn?ç, kentin su ihtiyac?, beslenme ?ekli, günlük ya?amda kulland?klar? nesneler ve savunma stratejileri alan?nda önemli bilgileri günümüze ta??yor. Bu kaz? çal??malar?yla her y?l antik kent insan?n?n ya?am?na ve bilgeli?ine ayna tutman?n heyecan?n? ya??yoruz" dedi.
11 B?N?N ÜZER?NDE TAR?H? ESER GÜN YÜZÜNE ÇIKARTILDI
Metropolis Antik Kenti kaz? çal??malar?nda bugüne kadar Helenistik Döneme ait tiyatro, bouleuterion (meclis binas?), stoa (sütunlu galeri) ile Roma ?mparatorlu?u Dönemi'nde in?a edilen iki hamam yap?s?, hamam ve palaestra (spor alan?) kompleksi, mozaikli salon, peristil ev, dükkanlar, genel tuvalet, cadde ve sokaklar gibi antik kent dokusunu olu?turan yap?lar ve mekanlar bulundu. Ayr?ca bu mekanlar?n kaz? çal??malar? s?ras?nda seramik, sikke, cam, mimari parçalar, figürler, heykeller, kemik ve fildi?i eserler ve birçok maden buluntudan olu?an 11 binin üzerinde tarihi eser gün yüzüne ç?kart?ld?. Kaz?larda elde edilen eserler, ?zmir Arkeoloji Müzesi, ?zmir Tarih ve Sanat ile Selçuk Efes müzelerinde sergileniyor.