SONKALE?ZM?R- ?zmir'de Devrimci ??çi Sendikalar? Federasyonu (D?SK), Türk-?? ve Hak-?? Ege Bölge temsilcilikleri Konak'ta ortak bir bas?n aç?klamas? yapt?. "Hükümet ?stifa", "Saraya De?il ??çiye Bütçe" sloganlar? at?lan eylemde ortak aç?klamay? D?SK Ege Bölge Temsilcisi Memi? Sar? okudu.
Sar? ?unlar? söyledi:
"Üç ??çi Konfederasyonu 'insan onuruna yara??r bir asgari ücret' belirlenmesi taleplerini bir araya gelerek ortakla?t?rm??t?r. Özellikle sendikas?z i?çilerin önemli bir bölümünün temel sorunu olan asgari ücretin, belirledi?imiz ve savundu?umuz ilkeler do?rultusunda karara ba?lanmas? büyük önem ta??maktad?r. Ücretli çal??anlar?n yar?ya yak?n? asgari ücret ve civar?nda bir gelir elde etmektedir. Sosyal güvenlik primine esas ortalama kazanç da asgari ücretin biraz üzerindedir. Asgari ücret belirleme çal??malar? sadece ücretli kesimi de?il toplumun tümünü yak?ndan ve do?rudan ilgilendirmektedir. Sadece asgari ücret alanlar de?il; asgari geçim indirimi, i?sizlik ödene?i, k?sa çal??ma ödene?i, engelli ve ya?l?l?k ayl??? ile bak?m yard?m?, genel sa?l?k sigortas?, bireysel emeklilik, sosyal güvenlik borçlanmas?, sosyal güvenlik alt ve üst primlerinin belirlenmesi gibi çok geni? bir alan? kapsamaktad?r."
DÖV?ZDE DALGALANMA
Ekonomide özellikle son dönemde döviz kurlar?nda ya?anan ola?anüstü dalgalanma ve ba?ta g?da ve kira olmak üzere temel mal ve hizmet fiyatlar?nda görülen art??lar?n, eme?inden ba?ka hiçbir geliri olmayan ücretli çal??anlar?n sat?n alma gücünü iyice azaltt???n? vurgulayan Memi? Sar?, ?öyle devam etti:
"Asgari ücret bir pazarl?k ücreti de?ildir. ??çinin ailesiyle birlikte insanca ya?amas?n? sa?layacak gelirdir. Asgari ücretin belirlenmesi müzakerelerinde göz önünde tutulmas? gereken öncelikli husus, çal??anlar?n kar?? kar??ya bulunduklar? geçim ko?ullar?d?r. Çal??anlar, ya?an?lan ekonomik s?k?nt?lar?n nedeni de?il ma?durudur ve ülkenin içinde bulundu?u ekonomik durum gerekçesiyle asgari ücretin dü?ük belirlenmesi kabul edilemez. Ülkemizdeki asgari ücret düzeyi AB üyesi tüm ülkelerin gerisine dü?mü?tür. Küresel pazarlar ile rekabet edebilmek ad?na emek kesiminin talepleri görmezden gelinmemelidir. Türkiye’nin rekabet ?artlar?n? dü?ük ücret politikas?yla sa?lamak do?rultusunda bir anlay??? olmamal?d?r. Bugün ücretliler üzerinde dayan?lmaz boyutlarda vergi yükleri bulunmaktad?r. Türkiye’de gelir vergisi mükelleflerinin büyük ço?unlu?u ücret geliri elde edenlerdir. Kald? ki, hem do?rudan gelir ve kazanç üzerinden hem dolayl? olarak mal ve hizmet al?m?nda yap?lan zorunlu ihtiyaç harcamalar?ndan dolay? günlük ya?ant?s?n?n her a?amas?nda vergiye maruz kal?nmaktad?r."
Sar?, ücretli çal??anlar?n net ücretinin, vergi dilimlerindeki art??lar nedeniyle ilerleyen aylarda dü?tü?ünü vurgularken, "Asgari ücret alan i?çiler bile y?l?n son dört ay?nda eksik ücret almak durumunda kalmaktad?r. Asgari ücrette gelir vergisi nedeniyle meydana gelen gerilemenin telafi edilmesi uygulamas?, sadece asgari ücretle çal??an bekâr i?çiler için geçerlidir. Evli, üç çocuklu ve e?i çal??mayan bir i?çi y?lba??nda elde etti?i ücret düzeyini y?lsonunda alamamaktad?r. Bu i?çinin y?l?n toplam? itibariyle kayb? devam etmektedir. Mevcut bu uygulamayla aile korunmamaktad?r" dedi.
Ücretli çal??anlar için vergi matrah?n?n farkl?la?t?r?lmas? gerekti?ine i?aret eden Memi? Sar?, ?unlar? söyledi:
"2002 y?l?nda gelir vergisi tarifesi brüt asgari ücretin 17,1 kat? iken, günümüzde 6,7 kat?na gerilemi?tir. Tüm ücret gelirlerinde, asgari ücrete denk gelen k?sm?na kadar olan tutar?n vergi d??? b?rak?lmas? yönünde sosyal taraflar aras?nda görü? birli?i olu?mas?na ra?men -?imdiye kadar- herhangi bir düzenleme yap?lmam??t?r. ??verenin sosyal güvenlik primi dü?ürülmü? ve buradan do?an milyarlarca liral?k gelir kayb? Hazine taraf?ndan kar??lanmaktad?r. Ancak i?çilerin sosyal güvenlik priminde bir indirim yap?lmam??t?r. Sosyal devletin koruyucu vasf? öncelikle dü?ük gelirli olan ücretli çal??anlar için olmal?d?r."
TALEPLER SIRALANDI
Sar? ortak taleplerini ?öyle s?ralad?:
"Bu çerçevede; i?çi temsilcileri, “insan onuruna yak???r” bir düzeyde asgari ücret belirlenebilmesi için, Komisyon çal??malar? s?ras?nda temel al?nmas? gereken ilkeleri a?a??daki biçimiyle savunmaktad?r:
Asgari ücretin saptanmas?nda Anayasa’da yer alan “geçim ?artlar?” yakla??m?na öncelikle uyulmal?d?r. Günün ekonomik ve sosyal ko?ullar?na göre i?çinin ve ailesinin insanca ya?amas?n? mümkün k?lacak ve insanl?k onuruyla ba?da?acak asgari ücret belirlenmelidir.
Asgari ücret net olarak aç?klanmal?d?r. Bu ücretten yap?lacak vergi, sosyal güvenlik vb. kesintiler net tutar?n üzerine ilave edilmeli ve y?l boyunca asgari ücret aç?klanan bu net ücretin alt?na dü?memelidir. Asgari Geçim ?ndirimi (AG?) i?çinin medeni durumuna göre ayr?ca ilave edilmelidir.
Tüm ücretlerin asgari ücrete tekabül eden k?sm? vergiden muaf olmal?d?r. Gelir vergisi tarifesi en az yeniden de?erleme oran?nda art?r?lmal?d?r. Ayr?ca ücretliler için damga vergisi uygulamas? kald?r?lmal?d?r. Asgari ücret sonras? ilk vergi basama?? için uygulanacak oran da yüzde 10 olmal?d?r.
Asgari ücret, herhangi bir ay?r?m yap?lmadan yine ulusal düzeyde tek olarak ve y?ll?k belirlenmelidir. ??çilerin aras?nda nitelik, k?dem, i?in mahiyeti gibi ekonomik amaçl? de?erlendirmelerin tümünden ba??ms?z olarak ele al?nmal?d?r.
Asgari ücret, ekonomik ölçülerin ötesinde sosyal bir ücret olarak kabul edilmeli ve bu özelli?i temel al?narak belirlenmelidir.
Devlet çal??anlar aras?nda ayr?m yapmamal?, kamuda geçerli en dü?ük ayl?k tutar?n? asgari ücret belirlenirken de dikkate almal?d?r.
Asgari ücret ile ba?lant?l? olarak ve günümüz ekonomik ko?ullar?n? da dikkate alarak:
??verenlere sa?lanan sosyal güvenlik prim deste?inin benzeri bir destek i?çilere de verilmeli ve i?çilerin sosyal güvenlik haklar?nda bir kay?p yaratmayacak ?ekilde i?çi SGK prim pay? 5 puan dü?ürülerek bütçeden kar??lanmal?d?r.
"Sosyal Devlet” ilkesi gere?i “aile yard?m?” çal??mayan e? için uygulamaya konulmal?d?r.
Sendikal örgütlenmenin önündeki engeller kald?r?lmal? ve asgari ücret te?viki sadece sendikal örgütlenmenin oldu?u i?yerleri için uygulanmal?d?r."