SONKALE?ZM?R (ÖZEL)- Dövizdeki a??r? yükseli? ve pe? pe?e gelen zamlar Türkiye'nin en büyük ayakkab? üretim merkezlerinden ?zmir Ayakkab?c?lar Sanayi Sitesi'nde i?leri durma noktas?na getirdi. SONKALE'ye konu?an ?zmir Ayakkab?c?lar Odas? Ba?kan? Yalç?n Ata, ?unlar? söyledi:
"Eylül ay?ndan ba?layarak bugüne kadar gelen dövizdeki art??, ayakkab? esnaf?n? ciddi anlamda etkiledi. Sebebi de ?u; malzeme fiyatlar?m?z anormal derecede yükseldi. Dövizdeki art?? ?u an yüzde 30 seviyelerinde. Ama malzeme fiyatlar?ndaki art?? yüzde 100’lere, yüzde 150’lere vard?. ?thalatç? firmalar, 10 liraya getirdi?i ürünü esnafa 15 liraya satmaya çal???yor. Böyle bir kazanç yok. Son dönemlerde de dövizi bahane ederek fiyatlar? anormal derecede yükselttiler. Örnek veriyorum; yap??t?rma ilac?, ayakkab? sektöründe çok kullan?lan bir ürün. Yap??t?rma ilac?n?n tenekesini 410 liraya al?yorduk. Bugün 560 veya 600 lira civar?nda. Ve inan?n 560 ya da 600 lirada kalsa esnaf?m?z raz?. Ama her gün zam geliyor. Bugün 560’a ald???m?z teneke, yar?n 570 lira, bir gün sonra 600 lira, bir gün sonra 620 lira. Yani buna bir çözüm bulunmas?, dur denilmesi laz?m. Türkiye’nin en büyük ayakkab? üreticilerinden ?zmir’de neredeyse üretim durma noktas?na geldi, bu fiyat art??lar?ndan dolay?."
(?zmir Ayakkab?c?lar Odas? Ba?kan? Yalç?n Ata)
"ÇALI?TI?IMIZ HER GÜN ZARAR"
Ayakkab?c?lar?n sezonluk çal??t???n?, yaz?n k??l?k ürünler, k???n da yazl?k ürünler için mesai yapt??? anlatan Ata, "Dolay?s?yla önceden ald???m?z listelerle ?u an ki yapt???m?z üretimler aras?nda da?lar kadar fark var. Yani bu malzeme fiyatlar?yla ?u an esnaf zarar ediyor. Çal??t??? her gün esnafa zarar oluyor" dedi.
"VADE KALKTI, TÜM ESNAF PE??NE DÖNDÜ"
Yalç?n Ata, ?öyle devam etti:
"Pandemide çok büyük s?k?nt?lar ya?ad?k. Yurt d???ndan ve yurt içinden ald???m?z listelerimiz tamam?yla iptal oldu. Bir buçuk y?ll?k süreçte esnaf zaten darald?. Bizim gibi uzun vadelerle çal??an sektörlerde inan?lmaz bir daralma oldu. ?imdi esnaf kendi özüne döndü. Bütün sektörde her ?ey pe?in para, ald???m?z tüm malzemeleri pe?in al?yoruz. Ürünü de pe?in üretiyoruz. Daralman?n en büyük nedenlerinden bir tanesi de bu. Vade kullanam?yoruz art?k. Vade tamamen kalkt?. Pe?in para al?p, üretmeye çal???yoruz. Esnaf?n önünün aç?lmas? için esnaf kredilerinin veya sicil aff?n?n bir an önce getirilmesi laz?m."
"?THAL SPOR AYAKKABILARIN F?YATLARI ÇOK DAHA FAZLA YÜKSELECEK"
Dövizdeki ve hammadde fiyatlar?ndaki art???n ma?aza raflar?ndaki ayakkab?lara da yans?maya ba?lad???n? belirten Ata, ?unlar? söyledi:
"Önümüzdeki yaz sezonuyla birlikte ürünlerin fiyat? daha çok yükselecek. Özellikle de yurt d???ndan getirilen spor marka ürünlerde, baz? markalarda fiyatlar anormal derecede yükseldi. Önümüzdeki dönem daha çok yükselecek. Çünkü dövizde yükseli? devam ediyor. Belirli bir seviyede kalsa, örne?in 10 liraysa 10 lirada, 11 liraysa 11 lirada kalsa esnaf buna raz?. Esnaf maliyet yapam?yor. Yar?n? göremiyor çünkü. Ve dövizdeki yükseli? devam ediyor. Yani ucu aç?k. Ucu görünmeyen, nereye varaca??n? bilmedi?imiz bir yol. Fiyat, maliyet yapam?yoruz. Onun d???nda beklemedeyiz ?u an. Yaz sezonunda fiyatlar?n daha da yükselece?inden eminim. Çünkü gidi?at onu gösteriyor."
KÖTÜ S?C?L VE KRED? SIKINTISI
Ata, ayn? zamanda Kemeralt? Esnaf Kefalet Kooperatifi Ba?kanl???’n? da yürüttü?ünü vurgularken zor durumda olan çok say?da esnaf?n kredi için kap?lar?n? çald???n? anlatt?. Belirli kriterleri ta??yan esnafa dü?ük faizli kredi kulland?rd?klar?n? kaydeden Yalç?n Ata, "Bundan da çok az insan faydalanabiliyor. Çünkü esnaf?n kökten bir sicil aff?na ihtiyac? var. Ama bankalar?n inisiyatifine b?rak?ld??? sürece bu af gerçekle?miyor. Bankalar ekrana girdi?i anda biz esnafa kredi veremiyoruz. ?potek almam?za ra?men, esnafa çok dü?ük paralar veriliyor. Esnaf hem borçlu hem de ödeyemedi?i için sicilinde ufak tefek ar?zalar var. Bankaya 10 ki?inin ismini veriyorum, inan?n bunlardan ancak 3- 4'ü esnaf kredisini kullanabilecek durumda. 7 tanesi kullanam?yor. Nedeni de ekranlarda gözüken ya da daha önceden ama çek, ama kredi kart?, ama senetten dolay? ödenmemi? veya ödeme zorunlu?u içine girilmi? olmas?. Arkada?lar?m?z o yüzden bu krediden faydalanam?yor. Tabii ki para verirsek, ucuz kredi kulland?rabilirsek esnaf?n önü aç?lacak, üretim yapabilecek. Esnaf?n paraya zorland??? her süreçte üretim azal?yor. Bu sadece bizim sektörle de ilgili de?il. Bütün sektör, bütün esnaf ayn? ?ekilde s?k?nt?dan geçiyor" dedi.
"B?RLE?M?? M?LLETLER G?B? OLDUK"
Yalç?n Ata, günde 50 bin ki?inin girip ç?kt??? ?zmir Ayakkab?c?lar Sanayi Sitesi'ndeki en büyük sorunlardan birinin yabanc? kaçak i?çiler oldu?unu söyledi. Ata, ?öyle konu?tu:
"En büyük sorunlar?m?zdan bir tanesi burada kaçak olarak çal??an i?çiler. Birle?mi? Milletler gibi olduk. Her ülkeden çal??an var. Türkmen’i var Afgan’? var Suriyelisi var. Saymakla bitmez. Daha birçok ülkenin kaçak i?çisi çal???yor sitemizde. Onun için ne problemler do?uyor. Uyu?turucuyla ilgili ve daha de?i?ik kaçakç?l?kla ilgili birçok problem var. Buraya gelen arkada?lar kontrol edilmeden, di?er illerden, özellikle de ?stanbul’dan, ?zmir’e çok gelen var. Dolay?s?yla emniyetimizle bu konu hakk?nda devaml? görü? al??veri?inde bulunuyoruz. Ciddi bir ?ekilde buradaki problemi çözmeye çal??t?lar. Son gelen emniyet müdürümüz buraya inan?lmaz derecede el att?. Kendisine ayr?ca te?ekkür ediyorum."
"SUR?YEL?LER ARTIK ??VEREN OLDU, ESNAFIMIZ REKABET EDEM?YOR"
2011 y?l? ve sonras?nda iç kar???kl?klar nedeniyle ülkelerini terk edip Türkiye'ye gelen Suriyelilerin art?k i?veren konumuna geldi?ini, ayakkab?c?lar sitesinde de ciddi bir kalabal?k olu?turduklar?n? vurgulayan Ata, ?öyle devam etti:
"Suriyeliler ?u an da i?veren durumuna geldiler. Suriyeli arkada? vergi ödemiyor, stopaj ödemiyor, sigorta ödemiyor. Bizim vatanda??m?z, kendi çal??an?m?z, kendi ustam?z sigortas?n?, vergisini, stopaj?n? ödüyor. Buradaki kaçak çal??an i?veren Suriyelilerle ba? edemez durumdalar. En büyük problemimiz, ?u an Suriyeliyle bizim kendi vatanda??m?z?n rekabet edemez durumda olu?u. Di?er taraftaki arkada?lar ceza yemiyor. Ama bizim üretici arkada??m?z bir tane sigortas?z i?çi çal??t?r?yorsa en a??r cezalarla kar?? kar??ya kal?yor. Onun için buradaki sektörde imalat yapan Suriyeli arkada?lara bir an önce yetkililer taraf?ndan müdahale edilmesi gerekiyor. Biz yard?mc? da olabiliriz. Vergi dairesine, sigortaya yard?mc? da olabiliriz. Zaten sigortadan, vergi dairesinden ekipler geliyor. Bu Suriyeli konusunun bir an önce bitmesini talep ediyoruz. Hem oda olarak hem de buradaki esnaf arkada?lar?n sözcüsü olarak söylüyorum. Suriyelilerden 500 tane i?yeri olan var. Ama Suriyelilerden kimlik alm?? vatanda?lar?n 14 tanesi odaya kay?tl?. Onlara bir sözümüz yok. E?it ?artlarda çal??an Suriyelilere hiçbir sözümüz yok. Yeter ki ?artlar?m?z e?it olsun, biz mücadele ederiz. Ama merdiven alt? kaçak çal??an Suriyelilerle derdimiz var. Bunun bir an önce çözülmesini istiyorum."