İsrail’in nüfusunu hızla aşılamasında aşıların erken sipariş edilmesi, emsallerinden daha pahalıya satın alınması, dağıtımı sayısallaştırılması ve tedariğin esnek tutulması rol oynadı.
İsrail devleti aşı başına ne kadar para ödediğini açıklamamış olsa da adının açıklanmasını istemeyen bir yetkili Pfizer ve BioNTech aşısına “aşı başına 30 dolar civarı, yani diğer ülkelerin iki katı kadar” ödeme yaptığını söyledi.
“ÖRNEK OLMA GARANTİSİ”
Pfizer yaptığı açıklamada aşı fiyatının “sipariş hacmi ve teslim tarihine göre kademeli bir sisteme” göre belirlendiğini ifade etti ancak ayrıntı vermedi.
İsrail aynı zamanda ilaç üreticilerine nüfusunu hızla aşılayıp diğer ülkelere örnek teşkil edebileceğinin garantisini de verdi. Böylece ilaç üreticileri nüfusun büyük kesimini sosyal güvenlik sistemi kapsamında aşılayan İsrail’i daha büyük ülkelere örnek vaka olarak gösterebilecekti.
PAHALI ALMAKTA SORUN YOK
İsrail Sağlık Bakanı Yuli Edelstein İsrail ekonomisini tecrit uygulamalarından korumanın aşıyı pahalıya almaktan ya da ihtiyaçtan fazla aşı almaktan daha önemli olduğunu söyledi.
Edelstein Reuters’a yaptığı açıklamada “Pfizer, Moderna ve diğer şirketlere aşılamaya ilk başlayan ülkelerden biri olacağımızı ve kısa süre içinde sonuçları onların da göreceğini söyledik” dedi.
Edelstein “Bu bir çeşit kazan-kazan taktiği. Biz küçük bir ülkeyiz ve açıkça söylemek gerekirse aşıyı ilk alanlardan biri olmazsak aşı geliştirildikten sonra İsrail gibi ülkelerin firmaların ilgisini çekemeyeceğini biliyordum” dedi.
FİLİSTİNLİLERE ZULÜM SÜRÜYOR
Ancak aşılama kampanyası eleştirilere de maruz kalıyor.
İnsan hakları örgütleri işgal altındaki Batı Şeria ile Gazze’de yaşayan Filistinlilerin aşılanmak için çok uzun süre beklemeleri gerektiğini belirtiyorlar.
PİZZA KUTULU DAĞITIM SİSTEMİ
İsrail’de aşılar büyük paletler halinde dağıtılmak yerine ekipler tarafından pizza kutusu boyutundaki yalıtımlı kutulara aktarılıyor. Bu sayede aşılama merkezi başına daha az sayıda aşı dağıtılabildiği gibi aşılar daha uzak yerlere de taşınabiliyor.
İsrailli yetkililer bu tekniğin Pfizer’ın onayı ile uygulandığını ifade ettiler. İsrail’in uyguladığı teknikler arasında her ampülden daha fazla doz aşı çıkarmak da yer alıyor.
Aşılar Teva Pharmaceutical Industries’in lojistik alanındaki iştiraki SLE tarafından İsrail’in ana havalimanı yakınlarında -70 derece soğukluktaki dondurucularda tutuluyor. SLE’nin tesisinde 5 milyon doz aşının saklanabileceği 30 dondurucu bulunuyor.