Birinci derecede deprem bölgesinde yer alan ?zmir'de baz?lar? 6 ile 7.2 büyüklü?ünde deprem üretme potansiyele sahip 17 aktif fay bulunuyor. DEÜ DAUM, olas? deprem tehlikesine kar?? 10 farkl? senaryo üzerinden deprem master plan? haz?rlamak için çal??ma ba?latt?. DAUM Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, ?zmir'de gelecekte deprem üretmesi beklenen 17 fay?n, 10 farkl? bölgede yer ald???n?, faylar?n bulundu?u kimi havzalar?n belli yerlerinde çürük zeminlerin bulundu?unu aktard?. Faylar?n haritaland?r?lmas? ve imar haritalar?na i?lenmesi için bir çal??ma ba?latacaklar?n? ifade eden Prof. Dr. Sözbilir, "Bu faylar 10 bölge içerisindeki farkl? yerlerde bulundu?undan hepsi için tek tek deprem senaryosu olu?turaca??z. Deprem senaryolar? olu?turmadan önce ?zmir'de yap? sto?unun ortaya ç?kar?lmas? gerekiyor. 20 y?l içerisinde çok ciddi bilimsel geli?meler ya?and?. O bilimsel geli?meleri master plan?na yans?tmak ve o plan? il ölçe?inde yapabilmek için böyle bir çal??ma ba?latt?k" dedi. Prof. Dr. Sözbilir, "Örne?in Tire fay? deprem üretti?inde burada nas?l bir y?k?ma neden olacak, onu önceden bilmek, buna göre afeti yönetmek için gerekli çal??malar? yapaca??z" diye konu?tu.
'?ZM?R ?STANBUL'A GÖRE B?RAZ DAHA TEHL?KEL?'
Bilim insanlar?n?n olas? ?stanbul depremi üzerinde yo?unla?t???n? ancak ?zmir'in ?stanbul'a göre biraz daha tehlikeli say?labilece?ini anlatan Prof. Dr. Sözbilir, sözlerini ?öyle sürdürdü:
"?stanbul'un içerisinden diri bir fay geçmiyor. Orada Marmara Denizi'nde Kuzey Anadolu fay?ndan dolay? bir deprem olu?ursa ?stanbul'un nas?l etkilenece?i de?erlendiriliyor. Ama ?zmir'de do?rudan kent merkezinden geçen 17 fay var. Bunlar?n geçmi?lerini çok çok az biliyoruz. Yapt???m?z çal??malarla öncelikle bu faylar? tan?maya çal???yoruz. Bu faylar? tan?mak için hendek tabanl? paleosismoloji çal??malar?, haritaland?rma çal??malar? gibi çok say?da çal??ma yap?l?yor. ?zmir'de yakla??k 330 y?ld?r y?k?c? deprem olmuyor. Son deprem 1688 y?l?nda üretildi ve ciddi anlamda can ve mal kayb? ya?and?. Ancak o zamandan beri deprem olmad??? için ?zmir'de deprem riski çok daha fazla. Çünkü 17 fay var ve bunlar?n hangisinin ne zaman deprem üretece?ini bilmiyoruz. Bunlar? belli tahminler yaparak, belli çal??malar yaparak anlayabiliriz."
'ÇALI?MALAR HAYAT? ÖNEM TA?IYOR'
?zmir'de y?k?m derecesi yüksek olabilecek faylar bulundu?unu, faylar?n üzerinde yerle?imlerin oldu?unu, yap? sto?unun bilinmedi?ini aktaran Prof. Dr. Sözbilir, ?öyle konu?tu:
"7.2 büyüklü?üne varan deprem demek ?iddeti 10'a ula?an deprem demektir. ?zmir'de y?k?m derecesi yüksek olabilecek faylar var. Bu faylar kentlerin içerisinden geçiyor. Örne?in Seferihisar fay? 7 büyüklü?ünde bir deprem üretme potansiyeline yak?n. Bu fay ilçenin içerisinden geçiyor. ?zmir fay? Güzelbahçe'den ba?l?yor, Narl?dere, Balçova, Konak, P?narba??, Alt?nda?'dan devam ediyor. Bu fay?n üstünde yerle?imler var. Fakat bu yerle?imlerin yap? sto?u konusunda çok az fikrimiz var. Fay zonu üzerinde kalan yap? sto?umuz nedir? Fay zonu üzerinde hastane, okul var m?? Yo?un nüfuslu yerleri var m?? Bir an önce böyle yerlerin deprem master plan? kapsam?nda performans analizlerinin yap?lmas? gerekiyor. Bu binalar?n depreme dayan?kl? olup olmad??? ara?t?r?lmal?. Bu faylar? tan?mlamam?z ve geçmi?lerini ö?renmemiz gerekiyor. Ona göre de gelecekle ilgili k?sa ve uzun vadeli ne yap?lmas? gerekti?ini ortaya koymam?z ?art."
PROTOKOL ?MZALANMASI GEREK?YOR
Deprem master plan?n?n haz?rlanmas? için ?zmir Valili?i ile DEÜ aras?nda protokol imzalanmas? gerekiyor. Protokolün imzalanmas? halinde yap?lacak çal??malarla, 6 ve 7.2 büyüklü?ünde deprem üretme potansiyeline sahip olan faylar?n olu?turaca?? zararlar?n en aza indirilmesi hedefleniyor. Yürütülecek çal??malara ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, üniversiteler ve sivil toplum kurulu?lar? da destek verecek. Yakla??k 100'e yak?n bilim insan? ile 3 y?l sürecek çal??malarda, kentteki riskli yap?lar yeniden belirlenecek.