İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın sosyal medya hesaplarında LeMan dergisi çalışan ve yöneticilerinin ters kelepçe ile gözaltına alındığı anları paylaşması, insan hakları örgütlerinin tepkisine yol açtı.
“Muamelenin meşru gösterilmesi kabul edilemez”
İstanbul Tabip Odası (İTO), çalışanların gözaltı sırasında direnç göstermedikleri halde ters kelepçe ve işkenceye maruz kaldıkları vurgulanarak şu açıklama yapıldı:
“Leman dergisinde yayımlanan ve toplumun bir kesiminde tepkilere neden olan bir karikatür nedeniyle karikatürist ve dergi çalışanlarının gözaltına alınma biçimi, bu görüntülerin İçişleri Bakanı tarafından kamuoyu ile paylaşılması ve gözaltı işlemi sırasında uygulanan muamelenin meşru gösterilmesi kabul edilemez.
Gözaltına alınırken direnç göstermeyen kişiler ters kelepçe takılarak, yerlerde sürüklenerek, çıplak ayakla yürütülerek gözaltına alınmıştır. Türkiye Cumhuriyeti yasaları ve taraf olduğu uluslararası sözleşmeler bu şekilde uygulamaları yasaklamaktadır. Kamuoyunu ifade özgürlüğü konusunda birbirlerinin değerlerine saygı göstermeye ve yetkilileri özenli davranmaya davet ediyoruz.”
“Bu tür görüntülerin yayınlanması yasak!”
İHD, Türkiye’nin iç hukukunu ve BM Mandela Kuralları’nı hatırlatarak ters kelepçe görüntülerini yayınlayan Bakan Yerlikaya’yı kınadı. İHD, şu açıklamayı yaptı:
“LeMan dergisinde yayımlanan bir karikatürü çizdiği iddia edilen kişinin gözaltına alınma görüntülerinin İçişleri Bakanı tarafından yaygınlaştırılmasını ve bu gözaltı sırasındaki muamelenin meşru gösterilmesini kınıyoruz. Gözaltına alınan kişiye — hem de hiçbir direnç göstermemişken — kötü muamele uygulanmış; ters kelepçe takılarak ve yerlerde sürüklenerek gözaltına alınmıştır. Bu görüntüler İçişleri Bakanlığı tarafından da meşru kabul edilerek kamuoyuna servis edilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti’nin iç hukuku, taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ve BM Mandela Kuralları bu tür görüntülerin yayınlanmasını yasaklamaktadır. Bu nedenle tüm kamuoyunu, özellikle ifade özgürlüğü konusunda, birbirlerinin değerlerine saygı göstermeye ve hassasiyetle yaklaşmaya davet ediyoruz. İçişleri Bakanı’nı ise işkenceyi ve kötü muameleyi meşrulaştırabilecek bu tür görüntüleri yayınlama konusunda bir kez daha düşünmeye ve yasalara uymaya çağırıyoruz.”
Madımak katliamı hatırlatıldı: İzin vermeyeceğiz!
Türkiye İşçi Partisi (TİP) ise aydın isimlerin yakılarak katledildiği Madımak’ı hatırlatarak sosyal medya hesaplarından şöyle bir açıklama yayımladı:
“İktidar destekli yobaz bir gürühun Leman dergisi binasına ve İstiklal caddesindeki yurttaşlarımıza dönük fiziki saldırısı hiçbir koşulda kabul edilemez. Kolluk kuvvetleri çevredeki insanların güvenliğini sağlamalı, saldırıda bulunanlara dönük işlem yapılmalıdır. Ayrıca iktidar sözcüleri ve kamu yöneticileri saldırıları meşrulaştıran ve toplumsal barışı bozabilecek nitelikteki açıklamalarına derhal son vermelidir.
Yetkililere, yurttaşların can ve mal güvenliğini sağlamaları yönündeki temel görev ve sorumluluklarını hatırlatıyor, Madımak Katliamı’nın yıldönümü olan 2 Temmuz yaklaşırken ‘Ya onlar ölecekler, ya biz öleceğiz’ diyerek yeni katliamlara zemin hazırlayanlara izin vermeyeceğimizi ilan ediyoruz.”
“Bakanlar hakim kesilmiş”
DEM Parti Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu da Yerlikaya’yı eleştirerek;
“Leman dergisinin karikatüründe sembolik bir anlatım var, bir hakaret veya küfür yok. Protesto hakkı herkes için olabilir ama asıl problem linç girişimi! Ali Yerlikaya ve diğer Bakanlar Hakim kesilmiş, hüküm veriyor, kötü muameleyle gözaltını övüyor!” dedi.
“Büsbütün basın ve ifade özgürlüğü kapsamında olduğu sabit!”
Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) İstanbul Şube’den yapılan açıklamada ise görüntülerin işkence suçu oluşturduğunun altı çizilerek şunlar kaydedildi:
“İsnat edilen suçun unsurlarının hiçbir biçimde oluşmadığı barizken Leman dergisi sistematik biçimde hedef gösterilmiştir. İlgili savaş karşıtı karikatürün çizeri, derginin genel yayın yönetmeni, yazı işleri müdürü, muhasebe müdürü ve grafikeri işkenceyle gözaltına alınmıştır. Yakalama işlemi sırasında ters kelepçeyle, başı zorla öne eğdirilerek, merdivenlerde sürüklenerek götürülen dergi çalışanlarının görüntüleri işkence suçunun ispatıdır. İfade işlemleri şube üyelerimizce Vatan Emniyette takip edilmiştir. Delilleri İçişleri Bakanı’nın bizzat basına servis ettiği koşullarda işkenceci polislerin aklanmasına geçit vermeyecek ve hukuki sürecin takipçisi olacağız.
Yargı mekanizmasının işlevini yitirdiği, en temel hukuki ilkelerin askıya alındığı, İçişleri Bakanı’nın işkenceyi aklayan ve failleri cesaretlendiren açıklamalar paylaştığı, Adalet Bakanı’nın dergiyi hedef gösterdiği, siyasi talimatla soruşturma yürütülmesinin kural haline geldiği mevcut durumda hukuk tartışmak anlamını yitirmiş olsa da ilgili karikatürün hiçbir biçimde suç teşkil etmeyen sanatsal bir üretim niteliği taşıdığı, büsbütün basın ve ifade özgürlüğü kapsamında olduğu sabittir. Karikatürün cihatçı çevrelerce hedef alınmasının akabinde başlatılan bu soruşturma salt bir cezalandırma girişimi değil; AKP-MHP iktidarının tüm toplumsal muhalefeti susturmayı ve hizaya çekmeyi hedefleyen saldırı silsilesinin bir parçası olarak okunmalıdır.”