Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yapacağı zirve kapsamında Rusya'nın başkenti Moskova’ya gitti. Toplamda 6 saate yakın süren görüşmelerin ardından ateşkes kararı çıktı.
Toplantıların ardından iki lider konuşma yaptı. Putin konuşmasında "Her zaman uzlaşabilmeyi başarıyorduk, bugün de öyle oldu" dedi. Erdoğan ise açıklamasında “Bu gece saat 00.01 itibariyle ateşkes yürürlüğe girecektir” dedi.
İki liderin konuşmaların ardından ateşkes anlaşması Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tarafından okundu.
Anlaşma 3 madde üzerinden sağlandı.
O maddeler şöyle:
PUTİN: "SİVİLLERİN IZDIRAPLARINA SON VERİLECEK"
Putin'in açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
"Yılbaşından itibaren faaliyet gösteren terör unsurları arttı. Sivil yerleşim alanları ateş altında tutulmaktadır. 1 Mart tarihinde roket atar sistemiyle bir saldırı daha yaşandı. Yılbaşından itibaren saldırı sayısı 15 olarak kaydedildi ve her seferinde biz Türk meslektaşlarımıza bilgi verdik. Militanlar yeni çatışmaları tetikleyebildiler. Türk askerler arasında da kayıplar vardı. Bu münasebetle taziyelerimizi yenilemek istiyorum. Bazen görüş ayrılıklarımız oluyor fakat kritik durumlarda her zaman mutabakatlarla uzlaşabilmeyi başarıyorduk, çözümler üretiyorduk. Bugün de öyle oldu. Ülkelerimizin Astana formatı çerçevesinde çalışmaları devam ettime niyeti olduğunu bir kez daha teyit ediyoruz. Bugün birkaç kurumlar arası istişare yapıldı. Heyetler İdlib'deki kriz konusunda detaylı görüştüler. Uluslararası terör örgütleriyle mücadelemizi de azaltmayacağız. Ortak bir belge hazırladık. Bu belgeyi dışişleri bakanları beyan edecekler. Sayın Erdoğan'la bugün 6 saatlik görüşmelerde bu belgeyi hazırlamış olduk. İdlib bölgesinde ateşkesin ve çatışmaların durdurulmasına vesile olacağını ve nihayet sivillerin ızdıraplarına son verileceğini, insani yardım konusunda ilerleyebileceğimize karar verdik. Türkiye Cumhurbaşkanı'na ilişkilerimizin seviyesini teyit ettiği için teşekkür ediyorum."
“TÜRKİYE BU SÜREÇTE REJİMİN HER TÜRLÜ SALDIRGANLIĞINA CEVAP VERME HAKKI SAKLIDIR”
Erdoğan'ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
"Öncelikle sayın Putin'e nazik daveti için teşekkür ediyorum. Kritik gelişmelerin cereyan ettiği dönemde yeniden bir araya gelmekten memnuniyet duyuyorum. Özellikle Suriye'deki durumu ve İdlib'deki son gelişmeleri ele aldık. Yaklaşık 6 saat süren bir çalışma yapıldı. Samimi diyalog kapsamında benzer ve farklı görüşte olduğumuz tüm konuları görüştük. Türk Rus münasebetlerinin derin kökleri vardır. Güçlü geleneğe sahip iki devletin ve halkın da tarihidir. Bu sene üst düzeyli iş birliği konseyinin toplantısı için Sayın Putin'i ülkemize bekliyoruz. 2018'de Soçi'de vardığımız mutabakatla İdlib'de nispi istikrarı sağlamıştık. İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi muhafaza edilecek, statükonun korunması için gerekli tüm tedbirleri alacaktık. Rejimin geçen mayıstan beri yoğunlaşan saldırıları İdlib'de tesis ettiğimiz sükuneti bozmuştur. Gelişmelerin birinci derecede sorumlusu rejimdir. Bu bölgede yaşayan 4 milyon insanın tamamının terörist olarak ilan edilip ağır bombardımana maruz bırakılmasını kabul etmemiz mümkün değildir. Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Ofisi verilerine göre sayıları 1 buçuk milyonu bulan bölge halkı sınırlarımıza yığılmıştır. Türkiye de böyle bir tehdit karşısında eli kolu bağlı kalacak değildir. Bir süre önce bölgede Rusya ile tesisi konusunda uzlaştığımız istikrarı sağlamak üzere İdlib'e ilave askeri birlikler gönderdik. Sahada çok daha aktif bir şekilde yer aldık. Bölgede bulunan Rus güçleriyle koordinasyonu sıkı tutmaya özen gösterdik. Yaşanan üzüntü veren hadiselerin ardından yeni bir statünün oluşturulması kaçınılmaz hale geldi. Bu konuyu enine boyuna konuştuk. Rusya'yla aramızdaki iş birliği ruhu Suriye'deki ihtilafa son verilmesine yönelik çabalara emsalsiz bir katkı sağlamıştır. Çalışma ilişkimizi sürdürmeyi arzu ediyoruz. Bizimle hemfikir olduğuna inandığımız Rusya'nın rejimin iş birliğimizi zedeleyecek eylemlerine göz yummayacağına inanıyorum. En kısa sürede ateşkesi gerçekleştirecek ardından birlikte gerçekleştireceğimiz adımları atacağız. Bu gece 00.01 yani gece yarısı itibariyle ateşkes yürürlüğe girecektir. Türkiye bu süreçte rejimin her türlü saldırganlığına cevap verme hakkı saklıdır. Türkiye Soçi mutabakatı dahil bölgedeki inisiyatiflerini sürdürmede kararlıdır. Bugünkü toplantımızın Suriye'deki ihtilafa kalıcı çözüm bulunması çabalarına katkı vermesini temenni ediyorum."
NELER YAŞANDI
Söz konusu birebir görüşme yaklaşık 2 saat 40 dakika sürdü. İkili görüşmenin ardından heyetler arası görüşmeye geçildi. Bu görüşmeler de 3 saat sürdü.
Öte yandan, Erdoğan ve Putin, birebir görüşme öncesinde basının karşısına da geçerek kısa bir açıklama yaptı.
Önce Putin söz alırken, Rus lider şunları söyledi:
"Suriye’de hayatını kaybeden Türk askerleri için başsağlığı diliyorum. Gelişmelerin Türkiye ve Rusya ilişkilerini zedelememesi için Suriye konusunda tüm alanları ele almamız gerekiyor. Suriye ordusunun gerçekten ciddi kayıpları var. Tüm bunlardan dolayı bu olayın bir daha tekrarlanmaması, Türk-Rus ilişkilerine zarar vermemesi için görüşmelere devam etmemizde fayda var.”
Erdoğan ise şunları söyledi:
"Malum bu görüşmeyi Türkiye'de yapacaktık. Sizin buradaki Anayasa çalışmaları sebebiyle bu davetinizi burada gerçekleştiriyoruz. Tabii, İdlib müzakreleri sebebiyle büyük önem arz ediyor. Bölgede sıkıntı. Dünyanın gözü burada. Bugün buradan atacağımız adım, alacağımız isabetli kararlar, bölgemizi, ülkemizi de rahatlatacaktır. Türkiye Rusya ilişkilerinin tavan yaptığı bir dönemi yaşıyoruz. Gerek savunma sanayinde, gerek ticari ilişkilerimizdde çok farklı bir dönem içerisindeyiz. Bunları çok daha ileri taşımamızın hesaplarını yapıyoruz. Bunları güçlendirerek götürmek de bizim en büyük amacımız. Bunu da başaracağımıza inanıyorum. Bu kabul için tekrardan teşekkür ediyorum."
Öte yandan, Rusya'da düzenlenen İdlib zirvesinde Putin ile Erdoğan'ın karşılıklı olarak bakanlarla tokalaşmaları dikkat çekti. Önce Putin'in tek tek bakanlarla tokalaştığı görülürken, daha sonra ise Erdoğan'ın tek tek bakanlarla selamlaştığı fark edildi.