?zmir Cumhuriyet Ba?savc?l??? Terör ve Örgütlü Suçlar Bürosu ile Organize Suçlar Bürosu'ndan Sorumlu Ba?savc? Vekili Necati Kayaközü taraf?ndan haz?rlanan iddianamede, Hazine ve Maliye Bakanl???, ?çi?leri Bakanl???, ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kanl??? ve ?ZBETON'un suçtan zarar gördükleri belirtildi. ?ddianamede ?ZBETON yetkililerince Örnekköy 3 ve 4'üncü etap bölgesiyle Gaziemir 1'inci etap, Karaba?lar 3 ve 4'üncü etap bölgelerinde kat kar??l??? in?aat i?lerinde usulsüzlükler yap?ld???; yap?lan denetimler neticesinde konaklama, seyahat, uçak bileti, yemek ve organizasyon giderlerinde usulsüzlükler tespit edilip soru?turma ba?lat?ld??? belirtildi. ?ddianamede eski ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer'in ?ZBETON Yönetim Kurulu Ba?kan?, CHP ?zmir ?l Ba?kan? ?enol Aslano?lu'nun ise S.S. ?? ?nsanlar? Örnekköy Konut Yap? Kooperatifi Yönetim Kurulu Ba?kan? oldu?u vurguland?.
'YÖNET?M KURULU KARARI OLMADAN PROTOKOL ?MZALANMI?'
?ddianamede ?ZBETON'un Örnekköy'de 584 konut ve 27 i? yerinin yap?m?yla ilgili 19 Aral?k 2021'de kurulu?u tescil edilen S.S. ?? Dünyas? Konut Yap? Kooperatifi ile 13 Aral?k 2021'de ?ZBETON Genel Müdürü Heval Sava? Kaya taraf?ndan münferiden herhangi bir yönetim kurulu karar? olmaks?z?n protokol imzaland??? belirtildi. Tesliminden itibaren geçen 2,5 y?ll?k süreçte in?aat?n halen yüzde 19,92 seviyesinde bulundu?u belirtildi. Örnekköy Kentsel Dönü?üm alan?nda 4'üncü etap olarak belirlenen alanda yap?lmas? planlanan ev ve konutlar için ?zmir Büyük?ehir Belediyesi ile ?ZBETON aras?nda imzalana protokolden bir y?l sonra ?ZBETON ile 7 Ocak 2022'de S.S. ?? ?nsanlar? Örnekköy Konut Yap? Kooperatifi aras?nda Heval Sava? Kaya taraf?ndan yönetim karar? olmaks?z?n protokol imzaland??? belirtildi. Bu etab?n fiziki seviyesinin de yüzde 32,45 oldu?u iddianamede yer ald?. Kooperatiflerle yap?lan sözle?melerde ?ZBETON'a toplam 6 daire b?rak?lmas? yazd??? belirtildi. 4'üncü ve 3'üncü A2 blokta tabliye ve kiri? donat?lar?na ait deney sonuçlar?n?n fenni ?artlara uygun olmad???, mühürlendi?i ve hatal? imalatlar?n y?k?m?n?n gerçekle?tirildi?i belirtildi.
'41 M?LYONU A?KIN K?RA ÖDEMES?'
?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kanl??? taraf?ndan 3'üncü etapta 154, ba??ms?z bölümde 98, 4'üncü etapta 149 ve ba??ms?z bölümde 161 ki?i için 2024 y?l? haziran ay? sonu itibar?yla toplam 41 milyon 935 bin 79 lira hak sahiplerine kira ödemesi yap?ld???, gecikmeler sebebiyle ödemelerin yap?lmaya devam edece?i vurguland?. Sözle?melerin herhangi bir yönetim kurulu karar? al?nmadan genel müdür taraf?ndan tek ba??na imzalan?p yürürlü?e konuldu?u bu durumun yasa ve usule ayk?r? oldu?u iddianamede yer ald?. Genel Müdür Kaya'n?n tek ba??na yapm?? oldu?u i?lemlerin tamamlanmas?ndan 1,5 y?l sonra sözde yönetim kurulunun bilgileri dahilinde yap?l?yormu? gibi gösterip karar?n imzaland??? ve görevlerini kötüye kulland?klar? vurguland?. Bu sebepten ötürü Soyer'in de aralar?nda bulundu?u yönetim kurulu üyelerinin sorumlu oldu?unun alt? çizildi. ??lerin gecikmesi dolay?s?yla arsa sahipleri ile kooperatiflere üye olan vatanda?lar?n ma?duriyetlerine sebep olundu?u, kooperatifler taraf?ndan yürütülen faaliyetlerin yasa ve usule ayk?r? oldu?u bilinmesine ra?men bunlara göz yumuldu?u da belirlendi.
'VATANDA?LAR MA?DUR ED?LD?'
?ddianamede Gaziemir ?lçesi Aktepe ve Emrez Mahalleleri Kentsel Dönü?üm ve Geli?im Alan? 1'inci etap, Karaba?lar ?lçesi Uzundere Mahallesi Kentsel Dönü?üm ve Geli?im Alan? 3'üncü ve 4'üncü etapta kat kar??l??? in?aat i?lerine ili?kin kooperatifler ve ?ZBETON aras?nda yap?lan anla?malara dair usulsüzlükler de yer ald?. S.S. ?? ?nsanlar? Örnekköy Konut Yap? Kooperatifi ile ?ZBETON aras?nda 7 Ocak 2022 imzalanan protokolün yüklenici kooperatif olarak yönetim kurulu üyeleri ?enol Aslano?lu ile Dilek Co?kun'un imzas?n?n bulundu?u, idare olarak da ?ZBETON ka?esi alt?nda tek imzan?n yer ald??? belirtildi. Belediyeye müracaat eden arsa sahiplerinin iyi niyet ve güven yöntemiyle arsalar?n? temin etmek suretiyle onlara kat kar??l??? in?aat yap?larak ev teslimi sa?lanmak üzere güven duygular?n?n sa?land??? belirtildi. ?ZBETON'un bu yap?mlar? gerçekle?tirmek yerine ihale i?lemlerini de yapmadan do?rudan sözle?me ile bu i?i yapma yetkilerine sahip olmayan kooperatiflere devretti?i belirtildi. Kooperatiflerin yap?m yetkisi olmamas?na ra?men devrald??? i?leri alt ta?eron ?irketlere devretti?i ve ma?durlardan para al?nd??? vurguland?. Söz konusu i?lerde yarar sa?lanan ki?ilerin kooperatif sorumlular? ile kooperatiflerce i?in devri sa?lanan ?üpheliler oldu?u, vatanda?lar?n ise ma?dur edildi?inin alt? çizildi.
'YÜZDE 1 SEV?YES?NDE ?N?AAT'
Aktepe ve Emrez Mahallesi Kentsel Dönü?üm ve Geli?im Alan?'n?n i? bitirme tarihinin 31 Ekim 2025, Uzundere Kentsel Dönü?üm ve Geli?im Alan? 3'üncü etab?n i? bitirme tarihinin 26 Ocak 2026, Uzundere Kentsel Dönü?üm ve Geli?im Alan? 4'üncü etab?n 21 Ocak 2027 olmas? sebebiyle suçun ortaya ç?kar?ld??? ancak bilirki?ilerce i? yap?m? devam etmesi nedeniyle zarar tespit edilemedi?i belirtildi. Her ne kadar zarar olu?masa da vaat edilen i?lerin yüzde 9,77, yüzde 5,36 ve yüzde 1 seviyelerinde oldu?u vurguland?. ?üphelilerin kendilerine sa?lanan güven duygular?n? bilerek ve isteyerek zedeledikleri, basiretli bir tacir gibi hareket etmedikleri, dolay?s?yla suçun bu hali ile tamamlanm?? oldu?unun kabul edilmesi gerekti?i ancak te?ebbüs a?amas?nda kald??? belirtildi. Bu sebeplerden ötürü Tunç Soyer'in de içinde bulundu?u 40 san???n fikir ve i? birli?i içinde suçu i?lediklerine at?fta bulunuldu.
'11 FATURANIN ASLI ?BRAZ ED?LEMED?'
?ddianamede ?ZBETON'un 2021-2024 y?llar? aras?nda konaklama, seyahat, uçak bileti, yemek ve organizasyon giderlerine ili?kin tutar? KDV hariç 5 bin TL ve üzerinde olanlarla ilgili olarak yap?lan incelemede; toplam tutar? KDV dahil 5 milyon 937 bin 136 lira olan 129 adet fatura ödemesine ait ödemelerin ?irket faaliyeti ile ilgisini kan?tlayan herhangi bir bilgi ve belgenin bulunmad??? belirtildi. Fatura arkalar?n?n genel müdür, genel müdür vekili ve genel müdür yard?mc?s? taraf?ndan imzalanmas? veya paraflanmas? suretiyle verilen talimata göre ödendi?inin tespit edildi?inin alt? çizildi. Söz konusu 129 faturan?n 3 milyon 492 bin liral?k k?sm?n?n harcama bedeli, 1 milyon 366 bin 32 liral?k k?sm?n?n organizasyon bedeli, 2 milyon 203 bin 1 liral?k k?sm?n?n otel konaklama bedeli, 1 milyon 356 bin 756 liral?k k?sm?n?n yemek gideri oldu?unun alt? çizildi. Harcaman?n 62 bin 66 liras?n?n yurt d???, 945 bin 786 liral?k k?sm?n?n da yurt içi uçak bileti oldu?u belirtildi. 129 adet faturan?n toplam tutar? KDV dahil 983 bin 649 lira olan 11 adet faturan?n asl? ibraz edilemedi?inden faturalar?n kimin taraf?ndan imzaland??? ya da parafland???n?n tespit edilemedi?i kaydedildi.
'?ZBETON ZARARA U?RATILDI'
Toplam tutar? KDV dahil 3 milyon 989 bin 879 lira olan 107 adet faturadaki imza veya paraf?n dönemin Genel Müdürü Heval Sava? Kaya'ya, toplam tutar? KDV dahil 835 bin 083 lira olan 9 adet faturadaki imza ve ka?enin dönemin Genel Müdür Vekili Hüseyin ?im?ek'e, toplam tutar? KDV dahil 28 bin 524 lira olan 2 adet faturadaki imza ve ka?enin Genel Müdür Yard?mc?s? Mehmet Alphan Bozan'a ait oldu?unun tespit edildi?i belirtildi. Bu sebeplerden ötürü Heval Sava? Kaya, Hüseyin ?im?ek ve Mehmet Alphan Bozan'?n ?irket zarar?na sebebiyet verdikleri, gerekli dikkat ve özen sorumluluklar?n? yerine getirmeyen ?üphelilerin tacir veya ?irket yöneticisi olan ya da ?irket ad?na hareket eden ki?ilerin ticari faaliyetleri s?ras?nda hileli davran??lar ile ?ZBETON'u zarara u?ratt?klar?n?n alt? çizildi.
'HAYATIMI ?ZM?R'E ADADIM'
?ddianame ?üphelilerin ifadeleri de yer ald?. Soyer üzerine at?l? suçlamalar? reddederken, dar gelirli vatanda?lar? ev sahibi yapmak için projeye girdiklerini söyledi. Soyer’in ifadesi iddianamede ?u ?ekilde yer ald?:
"Vatanda??n cebinden az para ç?kmas?n? hedefledik. Ancak müteahhitler eklenecek yüzde 20 oran?n? yeterli görmedikleri için kat maliklerinin çok daha a??r bedeller ödemesi durumu ile kar?? kar??ya kald?lar. Vatanda??n daha dü?ük bedeller ile in?aat yapabilmesi için kooperatifle?meleri çözümünü ürettik. ?ZBETON yüzde 1 gibi KDV oran?ndan dolay? çok dü?ük bedelle vatanda?a çok dü?ük ücretlerde müteahhitlik hizmeti vermesinin önünü açm??t?r. Bayrakl? bölgesinde uygulad???m?z Halk Konut projelerinden ilham alarak ihalelere öncelikle ?ZBETON'u sokmaya ve bu ?irket ad?na kurulacak kooperatiflerle in?aatlar? yapmas?na karar verdik. ?ZBETON taraf?ndan kooperatiflere i?in verilmesi, benim dahil olmad???m bir konudur. Bu Heval Sava? Kaya taraf?ndan sözle?meler dahilinde yap?lm??t?r. Kooperatiflere yap?lan devirde ise herhangi bir usulsüzlük oldu?unu da dü?ünmüyorum. Hayat?m? ?ehrime, memleketime, insanlara, do?aya adad?m. Bu suçlama bütün bu hikayeye yak??maz. Bunu bana yak??t?rmaya çal??may?n. Yazd???m kitab?n ilk cümlesi der ki bizi bilen bilir bilmeyene kendi gibi bilir. Mevlana'n?n bu sözü ifademin son sözü olsun. Üzerime at?l? bulunan suçlamalar? da kabul etmiyorum."
'HAKKIMDA AÇILMI? HUKUK DAVASI YOK'
CHP ?zmir ?l Ba?kan? ?enol Aslano?lu'nun da hakk?ndaki suçlamalar? reddedip, "Kooperatif ba?kanl??? yapt???m yerde, alt yüklenici oldu?umuz dönemde, bizim de alt yüklenicimize i? vermek ihale de?ildir. Dolay?s?yla ihaleye fesat kar??t?rma konusu ile ilgili suçlanamam. Ben bu kooperatifte sadece 1 y?l süre ile kooperatif ba?kan? olarak görev yapt?m. Ayr?ld?ktan sonra da yeni yönetim taraf?ndan ibra edildim. Ayr?ca ben b?rakt?ktan sonra da in?aatlar devam etmi?tir. Bütün belirtti?im hususlar do?rultusunda da ortada doland?r?c?l?k konusu yoktur. Ayr?ca in?aat?n gecikmesi de hukuk davalar?n?n konusudur. Her bir vatanda? alacakl? oldu?unu dü?ündü?ü konularda hukuk davas? açabilir. Hakk?mda aç?lm?? hiçbir hukuk davas? yoktur. Yarg?lamadan kaçmam" dedi?i iddianameye girdi.
'BELED?YE KEND? KONTROLÜNDEK? ?N?AATI MÜHÜRLED?'
?ZBETON eski Genel Müdürü Heval Sava? Kaya'n?n ifadesi de iddianamede yer ald?. ?fadesinde ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Cemil Tugay'?n sözle?meleri feshetti?ini söyledi?i belirtildi. Kaya'n?n ifadesinde, "?yi niyetle ve yasalara ayk?r? olmayan bir ?ekilde süreç yürütürken kamu zarar? ortaya ç?kmamas? için tüm önlemleri alm?? olduk. Halen bütün tapular Belediye ad?na kay?tl? olup kamunun zarara u?ramas? söz konusu de?ildir. ?mzalad???m?z bu kat kar??l??? in?aat sözle?melerinde say?s?n? hat?rlamad???m daire ?ZBETON'A kalm??t?r. Kooperatiflerle kat kar??l??? in?aat sözle?mesi yap?ld?ktan sonra söz konusu sözle?meler ?BB Kentsel Dönü?üm Daire Ba?kanl???'na bildirilmi?tir. Zaten i?lerin yap?lmas?na ili?kin kontrol ve denetim Kentsel Dönü?üm Daire Ba?kanl???'na aittir. Söz konusu projelerin temel atma törenleri Türkiye de bir ucuz maliyetli in?aat yapma modeli olarak görülmü?, dönemin Cumhuriyet Halk Partisi Genel Ba?kan? Kemal K?l?çdaro?lu, Cumhuriyet Halk Partisi üst düzey yöneticileri Tunç Soyer, Cemil Tugay ve belediye ilgili birim yetkilileri de kat?lm??t?r. Daha sonra kimi belediye bürokratlar?n?n sürece uyumsuz ve negatif müdahaleleri ile projeler olumsuz etkilenmi? ve hatta belediyecilik tarihinde bir ilk olarak bir belediye birimi kendi kontrolü alt?ndaki bir in?aat? mühürlemi?tir. Herhangi bir ?ekilde kamu zarar? olu?mam??t?r. Bir suç kast? yoktur. Tapular?n tamam? halen belediyelerdedir. 2024 y?l? seçimlerinden sonra yeni belediye ba?kan? projelerin daha süresi olmas?na ra?men kooperatiflerle sözle?meleri tek tarafl? olarak feshetmi?tir. Varsa ortada bir zarar zarar?n do?mas?na sebebiyet vermi?tir" diye yer verildi.
'??T?RAK HAL?NDE SUÇ'
?ddianamede san?klar hakk?nda i?tirak halinde ve zincirleme ?ekilde, 'kamu kurum ve kurulu?lar?n?n, kamu meslek kurulu?lar?n?n, siyasi parti, vak?f veya dernek tüzel ki?iliklerinin araç olarak kullan?lmas? suretiyle nitelikli doland?r?c?l?k', 'kamu kurum ve kurulu?lar?n?n zarar?na olarak nitelikli doland?r?c?l?k', "tacir veya ?irket yöneticisi olan ya da ?irket ad?na hareket eden ki?ilerin ticari faaliyetleri s?ras?nda kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsam?nda nitelikli doland?r?c?l?k' ve bu suçlara te?ebbüs suçlamalar?yla Soyer ile CHP ?zmir ?l Ba?kan? ?enol Aslano?lu'nun da bulundu?u 11'i tutuklu 65 ?üpheli hakk?nda 3'er y?ldan 45'er y?la kadar hapis cezas? talep edildi. Dosya a??r ceza mahkemesine gönderildi.
Soru?turma kapsam?nda 'asfalt kaplamas?, yol ve in?aat bak?m onar?m ve yenileme' ile 'i? makinesi ve araç kiralanmas? hizmet al?m?' i?lerine yönelik yürütülen soru?turman?n ard?ndan haz?rlanan 2 iddianame de asliye ceza mahkemelerine sunulmu?tu.