Alt?l? Masa'n?n 11'inci toplant?s? sonras?nda yap?lan ortak yaz?l? aç?klamada Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an'?n yeniden adayl??? konusunda “TBMM yenileme karar? almad??? müddetçe, Erdo?an'?n 14 May?s'ta yap?lacak olan seçimlerde bir kez daha aday olmas? mümkün de?ildir” denildi.
Bu aç?klamaya AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik’ten “Cumhurba?kan?m?z?n yeniden adayl??? önünde hiçbir engel yoktur. Bu esas?nda bir tart??ma konusu bile de?ildir. Bunun tart??ma konusu yap?ld??? zemin hukuk de?il, geçmi?te gördü?ümüz gibi hukuksuz yollarla siyasete yön verme aray??lar?d?r” cevab? geldi.
Türkiye’nin üç duayen hukukçusu AK Parti Genel Ba?kan? Recep Tayyip Erdo?an’?n Cumhurba?kanl??? adayl???n? Sozcu.com.tr’ye ?öyle de?erlendirmi?ti:
‘ADAY OLAMAZ’
Yarg?tay Onursal Cumhuriyet Ba?savc?s? Sabih Kanado?lu:
“Anayasa'n?n 101’inci maddesi aç?k… 2017’deki Anayasa de?i?ikli?inde hiç dokunulmam?? bir madde bu… Yani herhangi bir de?i?ikli?e u?ramam??, ikiden fazla seçime giremeyece?i hükmünü ta??yan bir madde… Bu yine uygulanmas? gereken bir hüküm.
Bu itibarla Cumhurba?kan?’n?n 2014’te ve 2018’de seçilmesinden sonra bir daha aday olmas? sadece TBMM’nin herhangi bir ?ekilde seçimin yenilenmesine karar vermesi halinde mümkün. Yani Meclis’te öyle bir karar al?nabilirse evet aday olabilir. Onun d???nda bu mümkün de?il. Böyle bir ihtimal de yok ?u anda…
Herhangi bir rejim de?i?ikli?i diye bir ?ey de yok zaten. Onun için ‘sistem de?i?ti bu ilk seçimdi' diyerek aday olabilece?ini savunmak da mümkün de?il.
“KEND?NE ÖZGÜ KARAR VEREN B?R YSK VAR”
“Herhangi bir ?ekilde aday gösterilirse bunu inceleyecek ve buna karar verecek olan yer YSK… YSK, son halk oylamas?nda mühürsüz oylar?n say?lmas?nda kanuna ra?men karar verdi.
Yani kanunu bir tarafa b?rak?p ona göre kendine özgü kararlar verebilen bir Yüksek Seçim Kurulu’nun nas?l bir karar verece?ini ?imdiden söylemek mümkün de?il.
Anayasa ve yasalara göre Say?n Cumhurba?kan?, e?er TBMM seçimin yenilenmesine karar vermezse aday olamaz. Aday olamaz da bu ka??t üzerindeki olay… “Peki aday gösterilirse YSK bunu kabul ederse ne olacak?” sorusunun cevab? bende yok.”
“ANAYASA HÜKMÜ AÇIK, DE???MED?”
Anayasa Hukuk ve Siyaset Bilimi Uzman? Prof. Ergun Özbudun:
“Durum çok net. Tart???lacak birtaraf? yok. Gayet aç?k. Meclis 5’te 3 ço?unlukla seçimlerin yenilenmesine karar vermedikçe üçüncü defa aday olamaz.
Yani aksine yap?lacak her türlü yorum gayet yapay bir yorum olur. Çünkü Anayasa’n?n hükmü aç?k. O de?i?medi duruyor. Anayasa bir tek istisna getirmi? o da Meclis’in seçimlerin yenilenmesine karar vermesi.
Meclis de üye tamsay?s?n?n 5’te 3’ünün oyuyla seçimlerin yenilenmesine karar verir. Bu ihtimalde iki seçim de birlikte yap?l?yor. Hem cumhurba?kanl??? seçimi, hem genel seçimler. Tek istisna bu. Ama muhalefetin en az?ndan bir k?sm?n?n da kat?lmas? gerekiyor. Bu nedenle bu ihtimal zor görünüyor.”
“ÜÇÜNCÜ DEFA SEÇ?LEMEZ”
Anayasa Hukuku Uzman? Prof. Levent Köker:
“Daha çok duydu?umuz ?ey de ?udur: “2017’de sistem de?i?ti, o de?i?ik sistemden sonra cumhurba?kan? 2018’de ilk defa seçilmi?tir. Dolay?s?yla 2018 yeni sistemde ilk seçimdir” Bu gibi ak?l yürütmeleri var. Bu iktidar yanl?lar? veya Say?n Cumhurba?kan?’n?n 3’üncü defa da seçilebilmesini mümkün görenlerin fikri…
Anayasalarda sistem yazmaz. Anayasa’da maddeler vard?r. Mesela ABD Anayasas?’nda “Ba?kanl?k Sistemi” diye bir ?ey yazmaz, Fransa’da Anayasas?’nda “Yar? Ba?kanl?k Sistemi” yazmaz. Türkiye Cumhuriyeti Anayasas?’nda da “Parlamenter Sistem” diye bir laf yoktur. Keza, “Cumhurba?kanl??? Hükümet Sistemi” diye de bir laf yoktur.
Sistemin ad?n? siyaset bilimcileri, anayasa hukukçular? gibi doktrinle u?ra?an insanlar koyar.
Dolay?s?yla Parlamenter Sistem’den, Cumhurba?kanl??? Hükümet Sistemi’ne geçtik diye bir düzenleme yap?lm?? de?ildir.”