NATO'nun Afganistan'daki eski Kıdemli Sivil Temsilcisi Hikmet Çetin, ABD'nin askerlerinin askerlerini bölgeden çekme kararının ardından Afganistan'da çok kısa sürede Taliban güçlerinin hakim olmasını ve akabinde yaşanabilecek gelişmeleri değerlendirdi.
İşte Çetin açıklamalarından satırbaşları:
''Ben kısa süre içinde Taliban’ın bölgeye hakim olacağını bekliyordum. Birçok nedenleri var bunun çünkü 300 bin kişilik ordu moralsiz hükümete güveni yok maaşlarını alamıyorlar ve yeteri kadar yiyecek konusunda bile sorunları olan bir ordu durumuna düştü. Ordunun savaşmayacağını tahmin ediyordum gerçekten de savaşmadı silahları bırakarak teslim oldular. Cumhurbaşkanı Eşref Gani’ye başından beri tepki vardı. Hileyle, yolsuzluk yaparak bu seçimi kazandığı kanısı Taliban’da da vardı, halkın bir kısmında da vardı. O da onu biliyordu zaten ve hiçbir şekilde karşı çıkmayıp bırakıp gitti.
AMERİKA BİR HATA YAPTI
Amerika Taliban’la anlaşma yaparken bir hata yaptı. Seçilmiş Afgan hükümetini hiç dikkate almadı. Sadece bir madde koydular, Taliban’la hükümet bir araya gelip anlaşacaklar içinde Taliban’ın da olacağı ortak bir hükümet kuracaklar. Anayasa dahil gerekli değişiklikleri yaptıktan sonra seçime gidecekler. O madde vardı sadece. Taliban aslında bekleneni yaptı ve o anlaşmayı uygulamadı. Son toplantı üst düzey bir katılımla İstanbul’da yapılacaktı ama bu gerçekleşmedi. Sahada güçlü hale geleceği bir strateji izledi onu da dün sağladı bugün eli çok güçlü hale geldi. Karşısında savaşacak bir güç yok, bir hükümet yok. Bugün Doha’da üst düzey isimlerin katıldığı bir toplantı yapılıyor. Oradan nasıl kararların çıkacağını görmek lazım ama Taliban’ın çok büyük bir ağırlığı olacak.
TALİBAN YUMUŞAMA MESAJI VERİYOR AMA…
Taliban’ın beyanatları var çeşitli koşullarda kız çocuklarının okula gitmesine evet diyebiliriz diye ama zaman içinde bunların olmayacağını tahmin ediyorum. Bugün aslında Arabistan’da bile bu kadar katı uygulanmayan bir şeriat sistemini uygulayacaklarını düşünüyorum. Ben zaman içinde kadınların yine büyük sıkıntı çekeceğini ve eziyetler yaşayacağını okulların daha önce olduğu gibi medreseye dönüştürüleceğini tahmin ediyorum.
Afganistan’da Türkiye’nin büyük bir saygınlığı var. Sempatisi var, Atatürk döneminden kurulan o ilişkilerin izleri devam ediyor, tarihten gelen. Türkiye aslında bu aşamada bir bekleyişte olacak. Tüm yabancı güçler iki karara dayalı olarak oradalar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin hemen 11 Eylül saldırısından sonra çıkartmış olduğu bir karar bir de NATO’nun hemen ertesinde yaptığı bir toplantıyla 5. Maddeyi de devreye soktu ve bütün üyelerini Afganistan’a yardıma çağırdı. Bu ayın sonunda hem Amerika hem NATO çekildiğine göre Türkiye’nin oradaki mevcudiyeti bir anlamda meşruiyet bakımından havada kalacak. Eğer görüşmelerden bir sonuç çıkmazsa, ki çıkarsa bile bir meclis kararı gerekecek. Hatta olabilirse daha da sağlam bir biçimde madem dünya bu kadar ilgili görünüyor Afganistan’a bir Güvenlik Konseyi kararı da çıkarabilirler.
TALİBAN PAKİSTAN’IN ETKİSİNDE
Biliyorsun Taliban Pakistan’da ortaya çıktı, kesinlikle ve yüzde yüz Pakistan’ın etkisinde. Şöyle bir durum var sınır çok uzun. Pakistan’ın siyası desteği olmadan Taliban’la iyi ilişki kurmak çok zor. Pakistan’ın o bölgedeki istikrarın kendi lehine de olduğunu görmesi lazım. Pakistan ve Afganistan’ın bir araya getirmeyi en iyi yapacak ülke Türkiye’dir. İki ülke halkı da Türkiye’ye sıcak bakar ve art niyet aramaz.
TERÖR ÖRGÜTLERİNİN ÜSSÜ OLUR!
Taliban’ın iki kanadı var şu anda siyasi ve askeri kanat. Siyasi kanadın düşüncesi bir uzlaşmanın olması. Onlar hükümetle de uzlaşmadan yanaydılar. Bunun üç sebebi var ki onlar da doğru sebeplerdir. Birincisi bütün bu çabalara rağmen Afganistan dünyanın en fakir ülkelerinden bir tanesi. Dış ekonomik yardım olmadan ayakta kalması çok zor. Dış yardım gelmez özellikle Batı dünyasından gelmez. İkincisi tanıma olmaz NATO zaten ilan da etti biz tanımayız diye. Yabancı misyonlara Afganistan’dan çekilir ve başladı zaten. Öyle bir durumda Afganistan şu hale gelecek izole olmuş ve terör örgütlerinin de yavaş yavaş gideceği bir ülke haline gelir. Oradaki en büyük tehlike Türkiye için de dünya için de IŞİD’in, El Kaide’nin ve benzer örgütlerin Afganistan’ı bir üs olarak seçme ihtimali oldukça yüksek.''