Türkiye'nin Do?u, Güneydo?u, Akdeniz, ?ç Anadolu ve Karadeniz bölgeleri, Kahramanmara? merkezli 10 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 büyüklü?ündeki depremlerle sars?ld?. Y?k?mlara, ölüm ve yaralanmalara yol açan depremler sonras? bölgelerde arama- kurtarma çal??malar? ise sürdürülüyor. DEÜ DAUM Müdürü ve Jeoloji Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, afet bölgesine Afyon Kocatepe Üniversitesi Deprem Uygulama ve Ara?t?rma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ça?lar Özkaymak ve DEÜ-DAUM'dan Ö?retim Görevlisi Dr. Özkan Cevdet Özda?, Eski?ehir Osmangazi Üniversitesi Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Volkan Karabacak ile giderek incelemeler yapt?.
AYNI NEDENLER GEÇERL?
Kendisi de Hatayl? olan ayr?ca baz? uzak akrabalar? göçük alt?nda kalan Prof. Dr. Hasan Sözbilir, depremin en çok vurdu?u illerden Hatay'da y?k?m?n neden bu kadar etkili oldu?unu de?erlendirdi. Sözbilir, "Depremden en az zararla ç?kmak için yap?lanlar, 84 y?ldan beri biliniyor. Bunu ilk ne zaman anlad?k? 84 y?l önce meydana gelen 1939 Erzincan depremi. 52 saniye süren bu depremde, 33 bin vatanda??m?z can vermi?ti. Bu depremden hemen sonra bölgeye gelen MTA Enstitüsü'nde de çal??an Wilhelm Salomon-Calvi, can ve mal kayb?n?n bu kadar çok olmas?n? 3 ana nedene ba?lam??t?. 1'incisini hatal? bina in?as?, 2'ncisi zay?f ve s?v?la?ma tehlikesi olan zeminler üzerinde yap?la?ma, 3'üncü neden ise depremin sismik kayna?? yani fay üzerinde yap?la?mad?r. Bu 3 ana neden 84 y?ld?r ya?anan depremlerde de?i?medi. 6 ?ubat depreminde de y?k?ma neden olan ana nedenler bunlar oldu" dedi.
'?NSAN VE DO?A KAYNAKLI'
''Bugün yapt???m?z gözlemlere göre, en çok hasar gören kentlerden Hatay'daki y?k?mlar?n nedeninin hem insan ve hem de do?a kaynakl? oldu?unu söyleyebiliriz" diyen Prof. Dr. Sözbilir, ?öyle devam etti:
"Y?k?mlar?n önemli bir bölümünün gerçekle?ti?i Karasu ve Amik ovalar?n? olu?turan zeminin zay?f olmas? ve yeralt? su seviyesinin yüksek olmas?, s?v?la?ma dedi?imiz olaya neden oldu?undan zemin ta??ma gücünü yitirmi?. Binalar?n yerin içine göçmesine neden olmu?. ?kinci do?a kaynakl? neden ise, yerle?im yeri alt?ndan geçen diri faylar?n varl???d?r. Normal ko?ullarda yak?n gelecekte deprem üretme potansiyeli olan diri faylar üzerinde yap?la?maya izin verme a?amas?nda jeolojik etüt ve mikro bölgeleme çal??malar? s?ras?nda karar verilmektedir. Fakat Antakya ilçesinin yak?n zamanda yap?lan bu etütlerinde diri faylar?n göz ard? edildi?i ve yap?la?maya kapat?lmad??? anla??lmaktad?r. Yani fay yasas? uygulanmas? gerekti?i yerde uygulanmam??. Bu yanl?? karar?n mutlaka yeniden de?erlendirilmesi gerekiyor. Çünkü yapt???m?z gözlemler, bu bölgedeki faylar?n deprem üretti?inde yeryüzünü fay hatt? boyunca parçalad???n? ve üzerindeki yap?lar? y?kt???n? göstermi?tir."
YIKIMIN 3 ANA NEDEN?
Y?k?m?n insan kaynakl? en büyük nedeninin ise bina kalitesizli?i oldu?unu vurgulayan Prof. Dr. Sözbilir, "Y?k?lan binalar?n önemli bir bölümü 2 bin y?l? öncesine ait olmas?na ra?men, yeni binalar?n da y?k?ld??? gözlenmi?tir. Y?k?lan binalar?n önemli bölümünde kat say?s? 1-4 aras?nda de?i?mektedir. K?sacas?; Hatay'daki y?k?mlar?n ana nedenleri, zay?f zeminler üzerinde gerekli önlemleri almadan yap?la?ma, deprem yönetmeliklerine göre in?a edilmemi? binalar?n çoklu?u ve diri fay zonlar? üzerinde yap?la?man?n olmas? olarak özetlenebilir. Bu nedenle bilimsel haz?rl?klar? taraf?m?zdan tamamlanm?? ve yönetmeli?i haz?rlanm?? olan fay yasas?n?n bir an önce ç?kar?lmas? hayati derecede önem ta??maktad?r" diye konu?tu.