Jeoloji Mühendisleri Odas? ?zmir ?ubesi ve Mimarlar Odas? ?zmir ?ubesi i? birli?iyle düzenlenen ‘Kent Jeolojisi: ?zmir Kent Sorunlar? ve Çözüm Önerileri Kolokyumu'nun sonuç bildirgesi aç?kland?. Aç?klamay? yapan Jeoloji Mühendisleri Odas? ?zmir ?ubesi Yönetim Kurulu Ba?kan? Koray Çetin Önalan, kolokyumda sa?l?ktan suya, körfez kirlili?inden depremlere kadar ?zmir sorunlar?n?n tart???ld???n? söyledi. Önalan, "Su yönetiminde havza bazl?, kapsay?c? ve teknoloji destekli bir dönü?üm plan?na ihtiyaç vard?r. K?sa vadede pilot uygulamalarla somut tasarruf ve etki gösterilmesini; orta ve uzun vadede ise altyap?, politika ve finansman reformlar?na ba?lanmas? gerekmektedir. Bilimsel yakla??mla yürütülen sürdürülebilir bir su politikas?, derinle?en su krizinde kaç?n?lmaz hale gelmi?tir. Yerel düzeyde olumlu ad?mlar at?lsa da merkezi ve yerel irade bu sorunu çözmekten bir hayli uzakt?r. Suyu korumak amac?yla, baz? ülkelerde uygulanan su kullan?m k?s?tlamalar? ve suyun ar?t?lmas?n?n maliyetini dü?ürecek olan enerji dönü?ümleri kritik öneme sahiptir. Körfez ve k?y? bölgelerinde bütünle?ik bir ekosistem temelli yönetim plan? haz?rlanmal?, var olan planlar güncellenmeli" diye konu?tu.
'?ZM?R'?N ?ÇECEK SUYU YOK'
Ar?tma sistemlerinin sadece teknik de?il, biyolojik dengeyi gözeten ?ekilde yeniden düzenlenmesi gerekti?ine dikkati çeken Koray Çetin Önalan, "Yeni su depolama alanlar? ve barajlar?n yap?m?, ya?mur suyu hasad?, gri su geri kazan?m ve di?er ye?il altyap? sistemlerinin yayg?nla?t?r?lmas?, ak?ll? su yönetimi sistemlerinin ve kat?l?mc? anlay???n?n geli?tirilmesi su krizinde önem arz etmektedir. Kentimizin su yönetimi ayn? zamanda tarihsel su kültürünün tüm yans?malar?n? bünyesinde bar?nd?rmal?, kadim su yap?lar?m?z korunmal?d?r. En büyük örne?i; Halkap?nar kaynaklar?. Bu kaynaklar?n? yeterince korudu?umuz söylenemez. ?zmir, dik yamaç topo?rafyas?, ayr??m?? jeolojik birimler ve kontrolsüz hafriyat gibi nedenlerden dolay? jeojenik ve antropojenik heyelan risklerinin yüksek oldu?u bir kenttir. Kent genelinde gerek birincil gerekse deprem sonras? ikincil stabilite sorunlar? ile s?k s?k kar??la??lmaktad?r" ifadelerini kulland?.
Barajlar?n ölü hacimden su al?nmas? konusunu de?erlendiren Önalan, "?zmir’in içecek suyu yok. Ölü hacimden su almaya kadar geldik. Baraj?n ölü hacminden su almak demek baraj?n dibinde biriken organizmalar? çekmek demek. Tahtal? Baraj?'nda art?k su yok. K?? aylar?nda da sürekli su kesintisine gitmek gerekiyor, ya?an ya???larla baraj?n dolmas?n? beklemeyelim. Tüketim her zaman ya???lardan çok olacakt?r" dedi.
'MASTER PLANI YAPILIRKEN SEFER?H?SAR, GÜLBAHÇE VE TUZLA FAYI D?KKATE ALINMALI’
?zmir’in tarihinde birçok y?k?c? tarihsel depremle kar??la?t???n? söyleyen Koray Çetin Önalan, "Son y?llarda yürütülen jeolojik çal??malar, ?zmir’de birçok aktif fay?n bulundu?unu ve bunlar?n stres biriktirdi?ini göstermektedir. ?zmir s?n?rlar? içindeki birçok fay deprem üretme potansiyeline sahiptir. ?zmir’i depreme haz?rlamak için öncelikle ve acil olarak, deprem master plan? yap?lmal?d?r. Son yap?lan plan ?zmir fay? senaryosunun üzerine kurulmu?tur. Yap?lan son çal??malar deprem master plan?n?n yeni bir senaryoyla desteklenmesi gerekti?ini ortaya koyuyor. ?zmir’de ?u an süresini doldurmu? her an deprem üretme potansiyeline sahip 3 fay var. Bunlar Seferihisar, Gülbahçe ve Tuzla fay?. ?zmir’de yeni bir deprem master plan? haz?rlanacaksa senaryo bu 3 fay dikkate al?narak yap?lmas? gereklidir. Bu plan sadece teknik konulara de?il ayn? zamanda özel gereksinimli bireyler, kad?n ve çocuklar ile kent yoksullar?n?n sorunlar?na odaklanmal?; deprem risk yönetiminin teknik, ekonomik, sosyal ve kültürel boyutlar?n? da içermelidir. ?zmir gibi içinden fay geçen illerin depreme haz?rlanmas?ndaki, teknik, hukuki, idari engellerin a??lmas? aç?s?ndan, fay yasas? ç?kar?lmal? ve buna göre bir kentsel planlama yap?lmal?d?r" diye konu?tu.
'B?L?MSEL TEMELL? B?R ?MAR ANLAYI?ININ GEL??T?R?LMEL?'
"?zmir’in jeolojik-jeoteknik ko?ullar?na uygun, bilimsel temelli bir imar anlay???n?n geli?tirilmeli" diyen Önalan, ?öyle devam etti:
"Rant bask?s?na boyun e?meden, deprem riskine duyarl? planlama pratikleri uygulanmal?d?r. 30 Ekim depreminin de ac? bir ?ekilde hat?rlatt??? üzere, yap?la?maya uygun olmayan alanlar yap? stoku için ayr?lmamal?d?r. Fay hatlar? üzerinde ve zemin büyütmesi ve s?v?la?ma potansiyeli aç?s?ndan, uygun olmayan zemin ko?ullar?nda yap?la?man?n sonuçlar? bilinirken, ayn? yanl??larda ?srar etmenin sorumlulu?u karar vericilerde olsa da sonuçlar? tüm kenti etkileyecektir. ?zmir’i depreme dirençli hale getirebilmek için, merkezi ve yerel yönetimlerin bu önlemleri acilen almas? gerekmektedir."
?zmir’in sa?l?kl? ve dirençli hale getirilmesi için t?bbi jeolojik risklerin tespiti ve önlemlerin al?nmas? gerekti?ini vurgulayan Koray Çetin Önalan, "Bu anlamda ?zmir ?RAP kapsam?nda yürütülen 'jeomedikal risk' eylemlerin h?zla tamamlanarak elde edilecek verilerin mekansal planlama süreçlerine entegresi sa?lanmal?d?r. Öte yandan jeolojik çevrenin do?ru okunmas?, jeolojik süreçlerin insan sa?l??? üzerinde etkisi kentimizdeki yerel yönetimlerin gündemine acilen girmelidir. Kentsel dönü?üm s?ras?nda ya da afet sonras? y?k?mlarda, asbestli ve a??r metal içeren toz maruziyeti halk sa?l??? riski olu?turmaktad?r. Y?k?m yönetmeli?i kapsam?nda jeoloji mühendisleri de sürece dahil edilerek denetimler yap?lmal?d?r. Kentsel jeokimya haritalar? ve t?bbi jeoloji bilgi sistemleri olu?turulmal?d?r" dedi.
'HARMANDALI’DA DERS ÇIKARILMI? DE??L’
Koray Çetin Önalan, ?zmir’in kat? at?k yönetimi stratejisi tek merkezli de?il, bölgesel planlama esas?na göre yeniden ele al?nmas? gerekti?ini söyledi. ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Cemil Tugay’?n Harmandal? Kat? At?k Depolama Tesisi hakk?nda kulland??? ifadeleri ele?tiren Önalan, "Ba?kan Tugay ‘Harmandal? ile ilgili teknik bir sorun yoktur’ diyor. Bu aç?klamay? anlamland?ram?yoruz. Harmandal?’da büyük bir felaket var. Yanl?? yer seçiminin sonucunda çöp, evlerin üzerine do?ru geliyor ve bunu önleme ?ans? yok. Ne yaz?k ki ders ç?kar?lm?? de?il halen Harmandal?’yla ilgili birtak?m projeler üretilmeye çal???l?yor. ?zmir’in birkaç tane kat? at?k depolama tesislerine ihtiyac? var. Harmandal? mutlaka çevresiyle birlikte kapat?l?p, afete maruz bölge ilan edilmesi gerekiyor" diye konu?tu.
Düzenli depolama tesislerinin seçiminde yaln?z teknik de?il, toplumsal kabul analizlerinin de dikkate al?nmas? gerekti?ini ifade eden Önalan, "?zmir’in, kuzey, orta ve güney bölgelerinde, düzenli depolama alan? önerisi teknik olarak de?erlendirilmelidir. Kentin deprem riski ve su yönetimi esaslar?n? dikkate alan, toplumsal kat?l?ml? bir kat? at?k yönetimi sa?lanmal?d?r" dedi.
Koray Çetin Önalan, sözlerini ?öyle sürdürdü:
“Deprem master plan? çal??malar?n?n 'Bütünle?ik Afet Master ve Eylem Plan?' olarak kurgulanmas?, heyelan, kaya dü?mesi, ta?k?n, t?bbi jeoloji risklerini bütüncül olarak kapsamas? ve afetlerin y?k?c? sosyal, ekonomik ve psikolojik etkileriyle mücadeleyi esas almas? uygun olacakt?r. Bu bak?? aç?s? ayn? zamanda kentimizdeki kentsel dönü?ümün de temel dinami?i olarak kabul edilmelidir."(DHA)