Her geçen gün ak?ll? telefon, ak?ll? ev aletleri ya da ak?ll? fabrikalar?n say?lar?n?n artmas?yla birlikte siber suçlarda da art?? ya?and???n? belirten siber güvenlik uzman? Gürol I??k, kötü niyetli taraflar?n bo?luklardan yararland???n? söyleyerek ki?ileri ve kurumlar? tehditlerin fark?nda olmalar? yönünde uyard?. Geçen y?l kay?tlara geçen resmi hackerl?k doland?r?c?l???n?n 1,5 milyar dolara ula?t???n? kaydeden I??k, bunlar?n yan? s?ra tespit edilemeyen doland?r?c?l?klar?n da bulundu?unu anlatt?. Bankalar?n dahi hackerlar?n tuza??na dü?tü?ünü, mü?teri kayb? ya?amamak için bu gerçe?i gizli tuttu?unu söyleyen I??k, "Veri kayb?na u?rayan bankalar da hackerlara para ödeyip ?ifreleri geri al?yor. Sonra önlem almaya çal???yorlar ama i? i?ten geçmi? oluyor. Hepimizin bilgisi herkeste geziyor. Ak?ll? telefonlar bizim günlük hareketlerimizi kaydediyor. Aramalar?m?z? veri taban?na i?leyip ki?isel meraklar?m?z? ö?reniyorlar. Daha uyan?k olmal?y?z ve bu bir paranoya de?il" dedi.
KORUNAKLI ??FRE BEL?RLEME YÖNTEMLER?
Sosyal medya kullan?c?lar?n?n da hafta sonu tatile gittiklerinde payla??m yaparak evlerinde kimsenin olmad? bilgisini h?rs?zlara ula?t?rd???n? kaydeden I??k, ?öyle devam etti: "En kolay h?rs?zl?k internet ortam?ndan yap?l?yor. Telefonlar asl?nda birer tehdit. Kredi kart? bilgileri ile ?ahsi verilerimizi telefonumuza yüklememeliyiz. Belirledi?imiz ?ifreleri her ay de?i?tirmeliyiz. Kendi güvenli?imizi kendimiz almal?y?z. Bunu zor ?ifreler belirleyerek de yapabiliriz. Örne?in, 'mehmet1970' gibi ?ifreleri kullanmayal?m. En kolay ?ifreler, en çok k?r?labilen ?ifrelerdir. ?ifrelerin içerisinde mutlaka büyük küçük harf, rakam, ünlem gibi sembollere yer vermeliyiz. 6 karakterden olu?an ve sadece rakamlardan olu?an bir ?ifre saniyenin binde ikisi kadar bir sürede k?r?labilir. Ancak büyük küçük harflere duyarl? 15 karakterli ve içinde nokta, ünlem, soru i?areti gibi i?aretlerin bulundu?u bir ?ifrenin k?r?lmas? 348 milyon y?l al?r. Sosyal medya hesaplar?, kredi kartlar? ya da farkl? uygulamalarda belirledi?imiz ?ifreleri unutmamak için hiç unutmad???m?z okul numaras? ya da bir su abonelik numaras? belirleyin. Bu rakamlar?n ba??na sonuna, kredi kart?ysa kk gibi baz? harfler koyup ünlem ya da virgül gibi i?aretlerle desteklersek yüzde 80 korunakl? bir ?ifre belirlemi? olursunuz. Bu ?ifreyi ayda 1 kez de?i?tirmeyi unutmay?n. ?nternet ortam?nda yüzde 100 güvenlik yoktur. Önemli olan mümkün oldu?unca fazla tedbir almakt?r."
'YERL? YAZILIMLARA YÖNEL?N'
Firmalara hacker sald?r?s? ile ne gibi zararlara u?rayabilecekleri konusunda bilgi vererek önlem almalar?n? sa?lad?klar?n? anlatan I??k, s?zma testleri ile bir sald?r? s?ras?nda ba?lar?na gelebilecekleri önceden ö?rendiklerini ifade etti. 3-5 bin dolar yat?r?m ile güvenlik sorununa çözüm üretmek yerine firmalar?n paran?n yan?nda zaman ve itibar da kaybetti?ini vurgulayan I??k, "Güvenlik duvar? bile d??ar?dan gelebilecek sald?r?lar? önler. Bu sayede sizin yetkilendirdi?iniz ki?iler d???nda kimse internet trafi?inize ula?amaz. Yabanc? men?eli yaz?l?mlar sizi ne kadar korursa korusun sizin bilgilerinizin kopyas?n? üretici firma alm?? oluyor. Hepimiz tehdidin içindeyiz. Yabanc? mal iyidir mant??? yerle?tirildi?i için onlara yönlendiriliyoruz. Ama Türkiye'de çok iyi teknoparklar, bili?im ofisleri ve kuluçka merkezleri aç?ld?. Buralardan güzel ürünler ç?k?yor. Üniversitelerden ç?kan projeler tan?t?mlar?n? bütçe yetersizli?inden yapam?yor. Onlara destek vermek gerekir. Fiyatlar? da yabanc?lara göre daha avantajl? oluyor. Sat?? sonras? hizmete bak?ld???nda da yerli mal? her zaman için avantajl?" dedi.
'??FRELER?N?Z? PAYLA?MAYIN'
?nternette yap?lan ortak payla??mlara da dikkat edilmesi gerekti?ini belirten I??k, ?öyle dedi:
"?yi niyetli olarak e?imize kom?umuza verdi?imiz wifi ?ifresi ileride ba??m?za sorun açabilir. ?ifreyi payla?t???m?z ki?i bizim ?ifremiz üzerinden kötü niyetle devlet kurumlar?na sald?rabilir, ki?ilere hakaret edebilir, kredi kart? suçuna kar??abilir ya da çocuk pornosu izleyebilir. Bili?im suçlar?nda modeme kadar tespit edilebilir. Modem kimin üzerine kay?tl?ysa suç ona kal?r. ?nternet ?ifresi size özeldir. Tüm sorumluluk size aittir."
'??FREM? BELL? ARALIKLARLA DE???T?R?YORUM'
?nternet bankac?l???n? çok s?k kulland???n? dile getiren hem?ire Bü?ra Y?lmaz da ?ifre belirlerken çok dikkatli oldu?unu söyleyerek, "?ifremi özellikle kimsenin akl?na gelemeyecek ?ekilde seçiyorum. Zaten aksi durumlarda ?ifre uyar?s? da veriliyor. Do?um tarihi olmamas? ve birbirini tekrar eden numaralar olmamas? gerekiyor. Buna dikkat ediyorum" dedi. ?nternet al??veri?i yapt??? kredi kart?n?n günlük hesap özetini de kontrol etti?ini anlatan Y?lmaz, ürün fiyat?yla döküme yans?yan fiyat? mutlaka kar??la?t???n? belirtti. Y?lmaz, "?ifreleri unuttu?um oluyor. Bu yüzden ço?u kart?m?n ?ifresini ayn? yapmak zorunda kal?yorum. Belli aral?klarla de?i?tiriyorum. Zaten ço?u internet sitesi zaman a??m? koyup uyar? veriyor. Ben de bazen ?üphelendi?im durumlarda ?ifremi de?i?tiriyorum" diye konu?tu.
Özel bir firmada çal??an Sercan Akta? ise ?unlar? söyledi:
"Günümüzde h?z çok önemli. Para al??veri?i için sürekli bankaya gitmeye vaktim yok. Ça?a ayak uydurmak için internet bankac?l??? kullan?yorum. ?ifrelerimi özel tarihlerden seçiyorum. Bu da unutmamam? sa?l?yor. ?ifremi belirli aral?klarla de?i?tiriyorum. Do?um tarihi kullanm?yorum. Bana özel rakamlar belirliyorum."