Kamuya ait gübre fabrikaları kapatılıp özelleştirilince çiftçi ‘serbest piyasa'nın elinde bir zam şokundan diğerine savruluyor. Gübrede yeni sezon yeni zamlarla başladı, kimyasal gübredeki fiyat artışları yüzde 80'i aştı. Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez zamların devam edeceğini belirterek, “Bugün kamuya ait gübre fabrikalarının kapatılıp özelleştirilmesinin yıkıcı sonuçlarını yaşıyoruz. İGSAŞ kamuya aitken piyasayı düzenler, fiyatların bu kadar artmasına engel olurdu. Önce gübre fabrikaları kâr edemez hale getirildi, sonra ya satıldı ya da kapatıldı. Çiftçi serbest piyasanın yıkıcı etkilerine terk edildi” dedi.
TEK ÜRETİCİ KALDI
Bugün Türkiye'de üre gübresinin tek bir üreticisi kalmış durumda: İstanbul Gübre Sanayi A.Ş.(İGSAŞ). İGSAŞ'ın üretimi Türkiye'nin tüketiminin sadece yüzde 15'ini karşılayabiliyor, gerisi ithal ediliyor. Üre ithal edilen ülkelerin Kasım'dan beri her hafta fiyat artırdığı, tedarik ile ilgili sorunlar yaşandığı belirtiliyor. Bugün itibarıyla Türkiye'nin 300 bin ton üre gübresi açığı bulunuyor.
SOFRAYA YANSIYACAK
Gübrede zamlar maliyetleri ikiye katlarken, çiftçiler pek çok üründe fiyatların artık maliyetleri karşılamadığını belirtiyor. Bu paralelde gıdada yeni bir zam dalgasının kapıda olduğu uyarısı yapılıyor. Dışa bağımlılık ve ithalat nedeniyle gübre fiyatlarının düşürülmesinin çok zor olduğunu belirten tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, “2017'den bu yana çiftçi dekara sadece 4 lira gübre desteği alıyor. Maliyetlerin düşürülmesi için gübre desteğinin artırılması gerekir” dedi. CHP Bursa Milletvekili ve Tarım Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Başdanışmanı Orhan Sarıbal da artan fiyatlar nedeniyle çiftçinin gübre kullanamaz noktaya geldiğini vurgulayarak, “Son bir yılda gübre fiyatlarına yüzde 60-90 arasında zam geldi. Buna karşın AKP, 2021 yılı desteklerinde gübre desteğini 840 milyondan 788 milyon liraya düşürdü. Piyasanın rahatlaması ve üreticinin gübre alması için desteklerin bir an önce ödenmesi ve artırılması gerek” bilgisi verdi.
ÇİFTÇİLER TOPLANIP ANKARA YOLUNA DÜŞECEK
Amasyalı çiftçi Ömer Sarı maliyetlerdeki artışa çok tepkili. “Önüne gelen çiftçinin sırtından para kazanıyor. Yıllardır çiftçi para kazanamıyor, kredi ile günü döndürüyor ancak artık o yol da tükendi” diyen Sarı, çifçinin çok düşük rakamlara malını satmaya çalıştığını oysa marketteki fiyatları gördüklerinde büyük şaşkınlığa uğradıklarını söyledi. Sarı, “Samsunlu çiftçi arkadaşlarımla dün konuştum; brokoliyi 3 liraya satmaya çalışıyorlar, markette bu ürün 10-12 lira. Bu çiftçinin üzerinden kimler para kazanıyor, artık yeter” diye konuştu. Sarı, 2 Şubat'ta çiftçiler olarak toplanarak Ankara'ya gideceklerini açıkladı. Sarı, iller arasında gübre fiyat farklarının da çiftçinin belini büktüğünü söyledi.