Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Kafkasya Orta Asya Arkeoloji Ara?t?rmalar? Merkezi'nden emekli ö?retim üyesi Prof. Dr. Semih Güneri, Orta Asya'da Türk Kültürü'nün Arkeolojik Kaynaklar? (OTAK) Projesi'nin uzun y?llar devam etti?ini dile getirerek çe?itli kurumlar?n deste?iyle Mo?olistan’da Gobi Çölü'nde çal??malar? sürdürdüklerini söyledi. Projenin iki y?l önce ba?lad???n? belirten Güneri, çölde bulduklar? petroglif, yani kaya resimleri ile Türk tarihine ili?kin yeni verilere ula?t?klar?n? kaydetti. Prof. Dr. Güneri, "Mo?olistan iklim aç?s?ndan yar? çöl ve step kültür alan?d?r. Gobi Çölü de Arap çöllerine benzerlik gösteriyor. Ama etrafta k?smen kayal?klar var. Kayalar?n yüzeylerinde petroglif dedi?imiz kaya resimleri var. Orada ya?ayan etnik grubun Türk dili konu?an halklar oldu?unu biliyoruz. Çünkü oradaki sanat stili Altay'daki sanat stilinin ayn?s?" dedi.
Çölde çal??man?n zor oldu?unu ve pek tercih edilmedi?ini vurgulayan Güneri, Türk tarihini ara?t?rmak ad?na bu zorlu?u kabul ettiklerini dile getirdi.
TÜRK TAR?H? AÇISINDAN H?Ç DE?ERLEND?R?LMEM?? B?R ALAN
Avrupal?lar?n Mo?olistan'da çal??sa da Gobi Çölü'ne pek gitmedi?ini anlatan Güneri, çok az çal???lm?? ve Türk tarihi aç?s?ndan hiç de?erlendirilmemi? bir alan olan bölgeyle ilgili ?unlar? söyledi:
"Baz? bölgelerde çok daha erken evrelere ait kaya resimleri görüyoruz. Gobi'deki kültür varl???n?n en erken tarihini bilmiyoruz. Bildi?imiz en erken evre üst paloitik ça? dedi?imiz, günümüzden 13-15 bin y?l öncesine ait evreden ba?l?yor. Çok erken tarihlere ait olan kaya resimleri çok az. Gobi Çölü'ndeki kaya resimleri ara?t?rmalar? 20 y?ll?k bir çal??man?n devam?. Fakat Gobi özel bir bölge. Bildi?imiz çöl. Mo?olistan zaten step, yani yar? çöl bir bölge. Daha kuzeyinde kayal?klar var ve kaya resimlerine rastlad?k. Co?rafi ve iklim ko?ullar? zor oldu?u için ara?t?rmac?lar?n çok az gitti?i bir yer. Biraz ihmal edilmi?. Altay Da?lar?'nda en az 10 y?ld?r petroglif çal??mas? yap?yoruz. Çok bakir bir bölge oldu?u için arkeolojik ara?t?rmalar bak?m?ndan ne bulaca??m?z? ?u an tahmin edemeyiz. Fakat temel olarak ne kadar kaya resmi varsa bunlar?n hepsini kaydetmek istiyoruz. Önce foto?raflar?n? çekip dijital ortama aktard?ktan sonra tekrar gözden geçiriyor ve yay?na haz?rl?yoruz. Bu süreç içinde tarihlemeleri yap?lacak. Çok erken döneme ait buluntular var. Bu bizi ?a??rtabilir."
'GÜNÜMÜZDEN 13- 15 B?N YIL ÖNCES?NE A?T ÖRNEKLER VAR'
Mo?olistan bölgesinde Altaylara kadar olan her yeri tarad?klar?n? ve en erken dönemlerin üst Paleolitik Ça?'a ait oldu?unu anlatan Semih Güneri, "Günümüzden 13-15 bin y?l öncesine ait örnekler var. Bunlar?n benzerleri ara?t?r?lmad?. Çok erken örneklerle kar??la?abiliriz. Bu bizi ?a??rt?r ayn? zamanda sevindirir. O bölgede bir ba?ka yerde olmayan dinozor fosilleri de var. Bizim amac?m?z girilmeyen alanlara girmek. Hangi sürprizlerle kar??la?aca??m?z? tam bilmiyoruz. Bugüne kadar Gobi bölgesinde ara?t?r?lmam?? ve Türk kültürüyle ili?ki kurulmam?? petroglif birikimini ortaya ç?karaca??z. Di?erlerinde oldu?u gibi bu birikimi bilimsel yay?nlara yans?tmay? amaçl?yoruz" dedi.
Altay da?lar? kültür bölgesinde hem Türkiye'de hem de dünyada ilk kez yap?lan ara?t?rmalara sahip olduklar?n? ifade eden Güneri, "Çünkü kimse Türk kültürüyle ilgilenmemi?. Bizim yapt???m?z bütün ara?t?rmalar yenidir ve sürprizlerle doludur. Yay?nlar?m?z da bunu gösteriyor" diye konu?tu.