?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Dr. Cemil Tugay’?n ba?kanl???n? yürüttü?ü Sa?l?kl? Kentler Birli?i, Tepeba?? Belediyesi ortakl???nda Eski?ehir’de G?da Güvenli?i Paneli gerçekle?tirdi. Ba?kan Tugay’?n kat?l?m?yla düzenlenen panelde iklim krizi, g?da güvenli?i, g?daya eri?im, g?da güvencesi konular?nda önemli bilgiler payla??ld?. ?zmir’de bahçe at?klar? dahil evlerden toplanan organik at?klar? bir araya getirerek i?leyebilecekleri ve sa?l?kl? bir ?ekilde toprakla bulu?turacaklar? kompost tesisleri kuracaklar?n? duyuran Ba?kan Tugay, be? farkl? alanda hem geri dönü?üm için hem de organik at?klar?n tekrar kullan?ma haz?rlanmas? için tesisler açacaklar?n? ifade etti. Ba?kan Tugay, ?zmir’de ba?latt?klar? çöpleri evde ayr??t?rarak toplama projesinin de iki sene içinde kent genelinde zorunlu hale getirilece?ini duyurdu.
“G?da temini sorunuyla kar?? kar??yay?z”
Dünyan?n g?da temini sorunu ile kar?? kar??ya oldu?unu belirten Ba?kan Dr. Cemil Tugay, “Dünyada yakla??k 8 milyar 250 milyon insan ya??yor. Dünya G?da Program?, 74 ülkede 343 milyon ki?inin g?da güvensizli?i ya?ad???n? söylüyor. Pek çok yerde g?da enflasyonu var. A??r? hava olaylar? da açl?k ve g?da güvensizli?ini art?rmaya devam ediyor. Dünya G?da Program? raporunda operasyonel deste?e ihtiyac? olan ülkelerin listesinde ne yaz?k ki Türkiye de var. 2050’de ise dünya nüfusunun 10 milyar civar?nda olmas? bekleniyor. Bu kadar insana g?da temini sorunuyla kar?? kar??yay?z. Bu ihtiyac? kar??lamak için önemli bir de?i?ime ihtiyaç var. Ancak daha fazla g?da üretece?iz diye çevreye zarar vermeme zorunlulu?umuz da var. Önemli sorunlardan biri, üretilen ürünün kullan?lamadan kaybedilmesi. Bu oran yüzde 40 ama Türkiye’de daha yüksek oldu?unu biliyoruz. Yüzde 55’lere varan oranda üretilen g?day? tüketmeden kaybediyoruz. Kimi zaman üretimden tüketiciye ula?ana kadarki a?amada, kimi zaman ise sofrada israf ediliyor” dedi.
“Türkiye’nin bekâ sorunlar?ndan biri”
G?da ve beslenme konusunun iklim krizi ile ba?lant?l? oldu?unu ancak yanl?? tar?m politikalar? ile do?rudan ili?kili oldu?unu belirten Ba?kan Tugay, günümüzde g?da üretim sistemlerinin, karadaki biyolojik çe?itlilik kayb?n?n yüzde 70’inin sorumlusu oldu?unun alt?n? çizdi. Ba?kan Tugay, “Bu, yanl?? tar?m tekniklerinden kaynaklanan bir sorun. Çiftçilerin yar?s?ndan fazlas?, önümüzdeki 10 y?l içinde üretimi azaltaca??n? ya da üretimden tamamen çekilece?ini ifade ediyor. Bu, Türkiye’nin bekâ sorunlar?ndan birisidir. Bu ülkedeki çiftçiler bunu diyorsa çok büyük bir sorunla kar?? kar??yay?z demektir. G?da üretim sistemleri ormans?zla?man?n yüzde 80’inden ve sera gaz? emisyonlar?n?n da yüzde 30’undan sorumlu. Kurakl?k var, anormal s?cakl?klar var, yang?nlar var. Bundan dolay? tar?m sistemi zarar görüyor; do?ru. Ancak ?unu unutmamal?y?z; at?klar?m?z ve tar?m tekniklerimiz topra??n organik içeri?ini azaltan, topra??n verimlili?ini dü?üren pek çok unsur içeriyor. Toprak plastik ba?ta olmak üzere pek çok farkl? kimyasal madde ile yo?un olarak kirleniyor ve toksik kimyasal kirlilik en önemli sorunlar?m?zdan biri. Bu, at?k yönetimi konusunda hepimizin çok daha dikkatli olmas?n? ve çal??mas?n? gerektiriyor” ifadelerine yer verdi.
“Topra?? da tar?m? da kurtarabiliriz”
Ba?kan Tugay, hem topra??n kurtulmas?n? sa?layacak hem de kentin at?k yükünü azaltacak uygulama yönteminden de söz etti. Organik at?klar? bir tür kompost haline getirerek topra?a iade etmenin önemini anlatan Tugay, “Bu, kentin at?k yükünü azaltacak bir yöntem. ?zmir’de çöpleri evde ayr??t?rarak toplamaya ba?lad?k. Bunu pilot çal??ma olarak 13 mahallede yap?yoruz ama iki sene içinde tüm ?zmir’de zorunlu olarak ayr??t?rma ?art? getirece?iz. Geri dönü?türülebilir at?klar?n çöpe at?lmas?na izin vermeyece?iz. Bu geçi? sonunda ba?ka bir çal??ma için de haz?rl?k ba?lat?yoruz. Budama gibi bahçe at?klar? dahil evlerden at?lan organik at?klar? bir araya getirerek i?leyebilece?imiz, sa?l?kl? bir ?ekilde toprakla bulu?turaca??m?z kompost tesisleri kuraca??z. Bunlar? bölgesel tesisler olarak planl?yoruz. ?zmir’in bir metropolü, dört de havzas? var. Be? farkl? alanda hem geri dönü?üm için hem de organik at?klar?n tekrar kullan?ma haz?rlanmas? için tesisler kuruyoruz. Bunun üzerine dü?ünmenizi, denemenizi öneririm. Can çeki?en topra??n kurtulmas? için çözüm bizim ellerimizde. Depolama alanlar?na ya da yakma tesislerine gönderdi?imiz çöplerin içindeki en de?erli k?s?m olan organik at?klar? do?ru de?erlendirerek topra?? da tar?m? da kurtarabiliriz” diye konu?tu.
Sa?l?ks?z çocuklara dikkat çekti
Türkiye’de iyi bir toprak yönetimi olmad???n?, e?er tar?m yöntemlerini de?i?tirmezsek 2050 y?l?nda tar?m?n suyla ilgili talebinin de yüzde 35 daha fazla olaca??n? söyledi. Tugay, dünyada at?k sular?n yüzde 80’inin i?lenmeden çevreye b?rak?ld???n?, içerdi?i tuz ve baz? kimyasallarla suyu ve topa?? bozacak ?ekilde do?aya sal?nd???n? da vurgulad?. 2001-2024 y?llar? aras?nda yüzde 5,7’lik bir tar?m alan?n?n kaybedildi?i verisini payla?an Ba?kan Tugay, ?öyle konu?tu: “Yap?lan tar?m teknikleri öyle ki; her ürün topra??n organik içeri?ini biraz daha al?rken o organik içeri?i restore eden, onu iade eden bir uygulama hiçbir yerde yok. Tar?msal ürünü h?zl? büyütecek sentetik gübreler, asla topra??n organik içeri?ini düzeltmiyor. Sa?l?kl? topra??n yüzde 3’ten fazla organik içeri?i olmas? gerekirken bugün Türkiye’de topra??n organik içeri?i kritik s?n?rlarda. G?da güvencesinde Türkiye, di?er ülkelere göre maalesef daha az geli?im kaydediyor. Bunun somut bir sonucu var; sa?l?ks?z çocuklar... 2022’de yap?lan bir çal??mada, 5 ya? alt? çocuklar?n yüzde 5 buçu?unda normale göre daha k?sa boylu olma, yüzde 1,7’sinde zay?fl?k ve yüzde 8,1’inde ise obezite sorunu var.”
Uygulanmas? gereken yöntemleri s?ralad?
Ba?kan Tugay, bu kapsamda tar?m topraklar?n?n amaç d??? kullan?m?n?n engellenmesi, tar?m topraklar?n?n tahribat?na sebep olan uygulamalar?n durdurulmas?, topra?? korumay? amaçlayan uygulama politikalar?n?n te?vik edilmesi, tahrip edilmi? tar?m topra??n? iyile?tirecek ve toprak canl?l???n? art?racak yenilikçi uygulamalar?n yayg?nla?t?r?lmas? ve teknolojinin do?ru kullan?lmas? gerekti?inin alt?n? çizdi.
“Bütün i? birliklerine aç?k olmal?y?z”
Sa?l?kl? Kentler Birli?i’nin Türkiye’de politika olu?turmada da sorumlu olmas? gereken bir kurum oldu?unu dü?ündü?ünü belirten Tugay, “Kendimize böyle bir misyon yüklememizin zorunlu oldu?unu dü?ünüyorum. Sorunlar? çözmek için bütün i? birliklerine de aç?k olmal?y?z. Diyalog kap?lar?n? sonuna kadar aç?k tutmal?y?z. Bahsetti?imiz ?ey insanlar?n gelece?i, toplumlar?n sa?l???. Türkiye’de nüfus büyük oranda kentlerde ya??yor. Nüfusun sadece yüzde 7’si köylerde ya??yor. Benzer oranlar bütün geli?mi? ülkelerde var. Madem kentlerde topland?k, kentlerde sa?l?kl? ya?am ortamlar? olu?turmak zorunday?z” sözlerine yer verdi.
Yerel COP’lar
?zmir’de dört toplant? ile gerçekle?tirilen Türkiye’deki ilk yerel düzeydeki COP toplant?lar?na da de?inen Ba?kan Tugay, ?zmir’de düzenlenen ve g?da güvencesinin konu?uldu?u toplant?da önerilen ba?l?klar? a?ama a?ama uygulamaya alacaklar?n? belirtti. Yerel COP’lar?n birli?e üye di?er ?ehirlerde de yap?lmas? gerekti?ini ifade eden Ba?kan Tugay, Sa?l?kl? Kentler Birli?i olarak dünyada örnek bir belediyeler birli?i olma hedefiyle çal??t?klar?n? söyledi.
“Hep beraber do?ru politikalarla ilerlemekten ba?ka çaremiz yok”
G?da güvenli?inin günümüzün en önemli konular?ndan biri oldu?unu ifade eden Eski?ehir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Ay?e Ünlüce de “G?da güvenli?i, günümüzün en önemli konular?ndan biri. Sadece tarladan sofraya gelen bir ekosistem de?il, ayn? zamanda e?itlikle, derin yoksullukla, sosyal devletle ilgili bir konu. Bugün g?da güvenli?ini sa?lamak için çok güçlü devlet politikalar?na ihtiyaç duyuyorken, yerel yönetimler ve vatanda?lar iktidara kar?? mücadele vererek yol bulmaya çal???yor. G?da güvenli?i bir ülkenin ayn? zamanda güvenlik problemidir. Sa?l?kl? g?daya giden süreçleri do?ru yönetemiyorsan?z, do?am?z? koruyacak yöntemleri geli?tiremiyorsan?z, o zaman o ülkede ciddi bir güvenlik sorunu vard?r. Biz yine de vatanda?lar, yerel yönetimler ve iktidar?n kol kola çal??mas? gerekti?inin alt?n? çizmek istiyoruz. G?da güvenli?i konusunda hep beraber do?ru politikalarla ilerlemekten ba?ka çaremiz yok” ifadelerini kulland?.
“Üretmek yerine her ?eyi ithal eder durumday?z”
Tepeba?? Belediye Ba?kan? Ahmet Ataç ise Sa?l?kl? Kentler Birli?i Ba?kan? Dr. Cemil Tugay’a çal??malar?ndan ötürü te?ekkür ederek “Cemil Ba?kan, birli?e ba?kan seçildikten sonra çok önemli kararlar ald?k. Buradaki be? madde dünyan?n da gündeminde olan maddeler. Yanl?? politika ve uygulamalarla bugün, üretmek yerine her ?eyi ithal eder durumday?z. G?da güvenli?i yaln?zca bireysel beslenme hakk? de?il, ayn? zamanda sa?l?kl? toplumlar?n, dirençli ?ehirlerin, sürdürülebilir kalk?nman?n temelidir. ?klim Kanunu, Maden Kanunu, Mera Kanunu ile g?da güvencesi ne kadar sa?lanabilir? G?da güvencesi, birçok konuya uzanan, birbirine ba?lanan kapsaml? bir süreci ifade etmektedir” dedi.