?EÜ Güzel Sanatlar ve Tasar?m Fakültesi Mimarl?k Bölümü Ö?retim Görevlisi ?eref Alpago, Kahramanmara? merkezli deprem felaketinin unutulmamas? gerekti?ini söyleyerek yap? güvenli?i, müteahhitlik sistemi ve sigorta uygulamalar? konusunda dikkat çekici önerilerde bulundu.
‘BODRUM KATI’ GÜVENL??? ARTIRIR
Depremin ard?ndan bölgeye giderek incelemelerde de bulunan Alpago, bodrum kat yapman?n bina güvenli?i aç?s?ndan avantaj sa?layaca??n? savundu. Alpago, “Bodrum kat demek, sa?lam zemine do?ru inmek ve yap?n?n depremselli?ini yumu?atmak demektir. Bu durum, bina için avantajd?r. Elbette bodrum kat? olmayan bina güvensizdir demiyorum. Ancak bodrum kat yap?lmas? bina dayan?m?n? olumlu etkiler. E?er binaya 4’üncü kat ç?k?l?yorsa, bir de bodrum kat yap?lmal?. Bodrum kat?n d?? duvarlar? ve temeli de akredite bir su yal?t?m firmas? taraf?ndan yal?t?mlanmal?. Bu i?lem, müteahhidin e?i, dostu, tan?d??? taraf?ndan de?il; uzman bir firma taraf?ndan yap?lmal?. Firma, yapt??? i?e garanti vermeli. Bunlar? uygularsak binan?n temelini de sa?lama alm?? oluruz. ?mar yönetmeli?ine, ‘Binada dördüncü kat? yap?yorsan, bodrum da ekleyeceksin’ diye yaz?labilir. Art?k binalarda yukar?ya do?ru de?il, yatayda geni?leme sa?lamal?y?z. Bodrum yapmak demek, ayn? zamanda yatayda geni?leme anlam? ta??yor” ifadelerini kulland?.
‘GEL B?RL?KTE KAZANALIM’ D?YE TEKL?F ED?YORLAR
Türkiye’de çok say?da geçici müteahhidin bulundu?una dikkat çeken Alpago, “Ülkemizde 150 bin civar?nda geçici müteahhit oldu?u tahmin ediliyor. Hiç az?msanmayacak bir say?. Mesle?i ne olursa olsun her vatanda?, brüt 500 metrekareye kadar bina yapabiliyor. Geçici müteahhitlik 1980’li y?llarda pozitif ayr?mc?l?kla ba?lad?. Devlet, vatanda??na ‘Arsana ev yap?p istedi?in yerde ya?abilirsin’ dedi. Bunda bir sorun yok ama zaman içinde i? ticarete döndü. Bu durumdan faydalananlar ne yap?yor? Kendisi, e?i, dostu ya da akrabas? ad?na binalar yap?p sat?yor. ?n?aat alan?nda bir e?itimi, uzmanl??? da yok. ?nsanlarla konu?up ‘Senin ad?na ev yapay?m, birlikte kazanal?m’ diyor. Maalesef i?in gerçe?i bu. Örne?in, geçici müteahhidin yapt??? eve 5 y?l sat?? yasa?? getirilebilir. Sadece bu durum bile birçok geçici müteahhide geri ad?m att?r?r. Engelli arac? ald???n?zda; baz? vergilerden muaf oluyorsunuz ama arac? da belli bir süre satam?yorsunuz. ??te geçici müteahhitlikte önerdi?im sistem de bunun bir benzeri. Elbette ba?ka radikal önlemler de al?nabilir. Bina yap?m? ciddi bir i?tir. Yap?lacak her hata, insan?n can?yla oynamakt?r. Son depremde bunu yine gördük. Art?k bu konulara daha ciddi yakla?mal?y?z” dedi.
B?NALARA DA ‘KASKO’ S?STEM?
?n?aat tüm riskler sigortas? ve mali mesuliyet sigortalar?n?n da binan?n kaskosu gibi oldu?unu ve yeni in?a edilecek yap?larda bu sigortalar?n zorunla hale getirilmesi gerekti?ini vurgulayan Alpago, sözlerini ?öyle sürdürdü: “Nas?l arabalarda kasko sistemi varsa, binalarda da bu kurulabilir. Yeni yap?lacak binalarda, in?aat tüm riskler sigortas? ve mali mesuliyet sigortalar? zorunlu olmal?d?r. Bunu yaparsak binaya 'kasko' sistemi de gelmi? gibi olur. Sigorta primleri de müteahhit firman?n özgeçmi?ine, projenin riskine göre de?i?ebilir. Araban?za kasko yaparken nas?l sürücünün ya??na, geçmi?ine, arac?n modeline göre fiyat de?i?iyorsa; binalardaki sigorta sistemi de böyle olur. Tüm bu sigortalar?n zorunlu hale gelmesi, denetimlerinden de otomatik olarak artmas?, projenin ve yap?n?n daha detayl? incelenmesi demektir. Tüm bunlar? k?sa sürede yasal zemine oturtabiliriz.”