SONKALE?ZM?R (ÖZEL) - Temel g?da ürünleri ile elektrik ve do?algaza gelen zamlardan sonra geçim derdine dü?en yurtta?, art?k bal?k tezgahlar?na da uzaktan bakar oldu. ?zmir'de bal?k almak isteyen dar gelirli yurtta?lar?n u?rak yeri olan Kemeralt? Çar??s? Havra Soka??'nda bile tezgahlardaki yüksek fiyatlar dikkati çekti. Çar??dan eli bo? dönmek zorunda kalan yurtta?lar yüksek bal?k fiyatlar?ndan ?ikayet ederken, esnaf ise girdi maliyetlerinin artmas? ve i? yapamamaktan dert yand?.
"6 K??? ÇALI?IYORDUK, 4'E DÜ?TÜ"
SONKALE'ye konu?an Havra Soka?? esnaf?, yüksek maliyetler nedeniyle çal??an say?s?n? azaltt?klar?n? ve kiralar?n? ödeyemez duruma geldiklerini belirtti. ??lerin iyi olmad???n? vurgulayan bir esnaf ?öyle konu?tu:
"Fiyatlar çok yüksek. Çupra'y? 40 liraya sat?yorduk, 65 oldu. Sardalya 20'den 30-35 liraya yükseldi. Hem mal yok, hem de dolardan sonra her gün zam geliyor. Somonu 180 liradan kim alacak? Ne kadar satabilece?iz. Eskiden 5 tane sat?yorduk, ?imdi 1 tane zor sat?yoruz. Eskiden vatanda? 10 tane bal?k al?yordu 200 lira tutuyordu, ?imdi 400 oldu. Mazota zam geldikten sonra kay?kç?lar tur atam?yor. 50 kay?k varsa 30 tanesi bal??a ç?km?yor. Daha elektrik faturalar? gelmedi. Burada 6 ki?i çal???yorduk ?imdi 4'e dü?tü."
"HALK SEFALET ?ÇER?S?NDE"
Ba?ka bir esnaf da sigorta ve kiras?n? ödeyemedi?ini belirterek, "?nsanlar boynunu büke büke bak?p gidiyor. Para yok, halk sefalet içinde. Bal???n ba??nda bekliyorum. 25-30 lira sardalya. Kimse alm?yor. Torunlar?m?z bize 'Nas?l ülke b?rakt?n?z' diyecek. Kiram?z?, sigortalar?m?z? ödeyemiyoruz. 6-7 ki?i çal???rken 2 ki?i kald?k. ?nsanlar a?l?yor. Yaz?k bu insanlara" dedi.
"200 GRAM BALIK ALIYORLAR"
Somon bal???n? 85-90 liraya satt?klar?n?, ?imdiki fiyat?n ise 180 liraya kadar yükseldi?ini belirten bir di?er esnaf, "Bir somon bal???n? iki günde anca satabiliyoruz. Vatanda? iki üç dilim alaca??na bir dilim al?yor. 200 gram bal?k al?yor. Biz nas?l i? yapaca??z, nas?l kiralar?m?z? ödeyece?iz?" diye konu?tu.
"TANE ?LE SARDALYA SATMAYA BA?LADIK"
Sardalyay? tane ile satmaya ba?lad???n? belirten bir esnaf, "?nsanlar?n al?m gücü çok dü?tü. Say?yla istiyorlar art?k. Sadece elektri?e bir ay içinde yüzde 200 zam geldi. Hani bunun suyu, kiras?. Evden d??ar? ç?kam?yoruz. Ula??m da zamland?. Her ?ey zaml? art?k. Millet ne yapaca??n? ?a??rd?. Biz de bir ?ey diyemiyoruz. Hükümetin yanl?? politikalar? yüzünden millet bu hale geldi. Her ?ey bu hükümetin yüzünden. Bütün cefay? biz çekiyoruz" dedi.
"ÖZENEREK BALIK ALMAK 250-300 L?RA"
Bir ak?am yeme?inde iyi bir bal?k yemenin maliyetinin 250 liray? buldu?unu söyleyen ba?ka bir esnaf ise ?unlar? söyledi:
"Tezgahta bal?k var insanlar alam?yor. Çünkü para yok. 100 lira bir kilo bal?k. 2 kilo alsa 200 lira tutuyor. Salatas? malzemesi derken 250 lira ak?am yeme?i. Millete ka??kla veriyorlar sonra kepçeyle geri al?yorlar. Çupra levrek fiyatlar? 55-60 lira. Deniz çupras? 150-200 lira. Barbun 150 lira, karides 250 lira. ?nsan ?uradan özenerek bal?k alsa 250-300 vermek zorunda. Milletin maa?? ne ki?. Her sene kötüye gidiyoruz. Memleket ilerleyece?ine geriye gidiyor. Milletin buras?na geldi. Esnaf da bitik, memur da i?çi de. Memleket bitmi?. Adam ç?km?? evinden 'Benim param yok, gezmeye geldim' diyor. Cebinde 5 kuru? para yok. Ac?y?p bir kilo bal?k veriyoruz. Patl?can 25 lira. Amerika'da m? ya??yoruz?"
"?KT?DARIN UMURUNDA DE??L"
Havra Soka??'nda bal?k al??veri?i için gelen yurtta?lar da fiyatlar?n yüksek oldu?unu söyledi. Her zaman bal?k yiyemediklerini haftada bir ya da 15 günde bir ald?klar?n? belirten emekli bir yurtta? ?öyle konu?tu:
"Hamsi, sardalya gibi bal?klar? alabiliyoruz. Di?erlerine gücümüz yetmiyor. Peynir ald?m 98 lira kilosu. En ucuzu 66 lira o da yar?m ya?l?. Kredi kart? ile borçlan?yoruz. Bu iktidardan hiçbir umudumuz yok. Maa?lar?m?za 25.47 zam yap?ld?, enflasyon ise yüzde 82. Nereye yeti?ece?iz bilmiyoruz art?k. Art?k bizden geçti. Gençleri torunlar? dü?ünüyoruz. ?ktidar?n umurunda de?il, kendi koltuklar?n? etraflar?n? dü?ünüyorlar. Yaz?k oluyor ülkeye."
GÖZLER? DOLARAK ANLATTI: "YOK ??TE, YED?REM?YORUM"
Gözleri dolarak konu?an bir emekli kad?n ise "Millette para yok. Üniversitede çocuk mu okutay?m, kira m? ödeyeyim? Tek ba??ma emekli bir kad?n?m. Kocam rahmetli oldu. 'Temizli?e gideyim' diyorum i? bulam?yorum. Ne diyeyim. Allah yar yard?mc?m?z olsun. Torunum da var. Yok i?te yediremiyorum, alam?yorum. Torunlar?m?z bile borçlu. Emekliler ölmü? zaten" dedi.
"BALIK ALMADAN GER? G?DECE??M"
Bir ba?ka emekli yurtta? ise ?unlar? söyledi:
"3 nüfuslu bir aileyim. O?lum üniversitede okuyor, evim kira. Ald???m?z 2 buçuk milyar para. Bununla ben ne yapay?m. Bak?yorum bal?k en dü?ü?ü 30 lira. Meyve alamayacak güçteyiz. Bizimki intihar. Bal?k almaya geldim, almadan geri gidece?im. Hayat ?artlar? pahal?l?k. 5 kiloluk en küçük ayçiçe?i ya?? 109 liraya ald?m. Bir makarna 7 buçuk lira olmu?. Nas?l idare edece?im, nas?l ev geçindirece?im. Bugün gittim kredi çektim. Borç üzerine borç. 700 lira elektrik paras? olur mu 3 nüfuslu bir aileye? 280-290 iken ?imdi 700 lira geldi. Emekliye yüzde 25 zam verdiler. Enflasyonu dü?ük gösterdiler. Yüzde 25 verdiler bir kalemde elimizden ald?lar."