Kan gruplar? uyu?mad??? için hasta e?lerine organ vericisi olamayan iki fedakar koca çapraz nakil için e?le?ti, böbreklerini de?i? toku? yapt?. Yunus Er (53) 2 çocuk annesi Mülkiye Di?li’ye (35), Vedat Di?li (36) 5 çocuk annesi Safya Er’e (54) ikinci hayat?n kap?lar?n? açt?. ?ki kad?n e?leri sayesinde makineli ya?amdan kurtulurken, Doç. Dr. Ebru Sevinç Ok, “Kan grubu uyu?mayan canl? vericiler çapraz nakil sayesinde hastalar?na nakil ?ans? yarat?yorlar. Di?li ve Er aileleri de bu ?ans? yakalad?. Hepsini ?ifa ile taburcu ettik” dedi.
B?R KEZ KADAVRADAN NAK?L OLMU?, LENFOMA GEÇ?RM??T?, ?K?NC? KEZ NAK?L OLDU
?zmir’in Menemen ?lçesinde ya?ayan Mülkiye Di?li ile forklift operatürü Vedat Di?li 1999 y?l?nda evlendi. 2002’de o?ullar? Serhat, 2004’te k?zlar? Berfin dünyaya geldi. Daha ni?anl?yken böbreklerinde protein kaça?? tespit edilip “nefrotik sendrom” tan?s? koyulan Mülkiye Di?li’nin sa?l??? 2. çocu?unu dünyaya getirdikten sonra iyice bozuldu, 2005’te diyalize girmeye ba?layan genç kad?n bir y?l sonra Ege Üniversitesi Hastanesi’nden kadavradan yap?lan ba???la böbrek nakli oldu. Ancak iki çocuk annesinin sa?l?k sorunlar? tam bitti denilirken bu kez lenfomaya yakaland?, 7 ay kemoterapi gördü. Lenfomay? atlatt? diye sevinen Mülkiye Di?li, bu kez ald??? ilaçlar yüzünden nakil böbre?ini kaybetti. 2018’de tekrar ba?a dönen ve diyalize mahkum olan Di?li, ikinci kez nakil olabilmek için ?zmir Kent Hastanesi’ne ba?vurdu. E?i Vedat Di?li gönüllü verici olurken, kan grubu uyu?mazl??? ortaya ç?kt?. Bunun üzerine Di?li’nin ad? Ekim 20197da hem kadavra hem de çapraz nakil listesine yaz?ld?.
?K? KEZ KADAVRADAN BA?I? ÇIKTI, ULA?AMADILAR, ÇAPRAZ NAK?L ?MDATLARINA YET??T?
Mardin’de ya?ayan, serbest meslek sahibi Yunus Er ile evli olan 5 çocuk annesi Safya Er’e 2005 y?l?nda nedeni belli olmayan böbrek yetmezli?i tan?s? koyuldu. Er diyalize ba?l? bir ya?am sürmeye ba?larken, nakil konusunda ciddi ?ans?zl?klar ya?ad?. Bir kez ?zmir’den, bir kez de Adana’dan ba??? müjdesi alan Er çifti aradaki mesafeler yüzünden bu ?ans? kullanamad?. Son dönemde sa?l??? iyice bozulan Safya Er, ?zmir’de bir yak?nlar?na misafir oldu, nakil için ?zmir Kent Hastanesi’ne ba?vurdu. Di?li gibi Yunus Er de e?i Safya Er için gönüllü verici oldu ancak kan grubu uyu?mazl??? ç?kt?. Yollar? Kent Hastanesi’nde kesi?en al?c? ve vericiler e?le?ince iki hastaya da çapraz böbrek nakli ?ans? do?du. Nitekim 3 ?ubat’ta Opr. Dr. I??k Özgü, Opr. Dr. U?ur Saraço?lu ve Doç. Dr. Ebru Sevinç Ok’tan olu?an Kent Böbrek nakli ekibi çapraz nakli gerçekle?tirdi. Yunus Er’in bir böbre?i Vedat Di?li’nin e?i Mülkiye Di?li’ye, Vedat Di?li’nin bir böbre?i de Yunus Er’in e?i Safya Er’e nakledildi. 2Art?k bir bir aile olduk” diyen iki çift ?ifa ile taburcu edildi.
NE DED?LER
E?iyle ni?anl?yken rahats?zland???n? belirten Mülkiye Di?li, “Protein kaça?? oldu?unu ö?rendi?imde e?ime ilerde zorluklar olaca??n? ve kald?ramazsa ayr?labilece?imizi söyledim. ‘Ben hasta olsayd?m sen beni b?rak?r m?yd?n?’ dedi ve yan?mda oldu, sözünde durdu. 2006’n?n 4’üncü ay?nda ilk naklimi oldum. Nakilden iki sene sonra lenfomaya yakaland?m, zor bir süreçti. Sonra atlatt?m. 2018’ kadar idare ettim. Böbrek nakli gerekti, abimle uymad?. Hep umutsuzduk, lenfoma geçirdi?im için böbre?in atma riski oldu?unu söyledi doktorlar. Takip alt?ndayd?m, çok ilaç kulland?m. ?ükür ki burada donör bulundu. Umar?m herkes bulur. Çok mutluyum. Kar?? aile de çok iyi, bundan sonra bir aileyiz biz” dedi. Er çiftiyle aralar?nda bir aile ba?? olu?tu?unu, karde? gibi olduklar?n? belirten Vedat Di?li de “Allah nasip ederse gidip gelece?iz, görü?ece?iz. ?zmir’den Mardin’e gidip gelece?iz. Bu aileyi bulamasayd?k kadavra bekleyecektik, ba?ka seçene?imiz yoktu. Ben çok iyiyim. ?mkan olsa yine veririm. Karde?ime, ailemden herhangi birine veririm. Ke?ke bu ülkede çocuklara temelden organ nakli ile ilgili bir e?itim verseler. Devletin ba??nda ben olsam ilk temel e?itim olarak bu konuyu veririm” diye konu?tu.
E??M BEDENEN DÜNYADAYDI AMA RUHEN KOPUKTU
E?inin 15 y?ldan bu yana diyalize girdi?ini, o günden beri bu hastal?kla u?ra?t???n? belirten Yunus Er ya?ad?klar? ?ans?zl?klara da de?inerek ?unlar? söyledi:
“Asl?nda daha önceden donör bulunmu?tu. ?skenderun’da ikamet ederken Adana’daki Balcal? Hastanesi’nde kay?tl?yd?k. Bir sene ?skenderun’da diyalize gidip, ?zmir’e ta??nd?k. ?zmir’e geldikten 6 ay sonra Adana’dan bizi aray?p kadavradan böbrek ç?kt???n? söylediler. ?zmir’de oldu?umuz için yeti?meyecektik k?smet olmad?, gidemedik. Burada Bozyaka ve Tepecik Hastanesi’nde diyalize gittik. 10 sene burada kald?k. Gittik geldik. Mardin’e ta??nd?k. Oraya gittikten sonra da ?zmir’den arad?lar böbrek ç?kt? diye. O da k?smet olmad?. Sonra e?ime k?smetimizde böyle bir ?ey olmad???n? konu?tuk. 6 ay önce durumumuz baya?? kötüye gitti, e?imin karaci?eri ve akci?eri su toplamaya ba?lad?. Çok hassas duruma geldi. ?zmir’e geldik, ve Kent Hastanesi’ne müracaat ettik. 2-3 ay gittik geldik. Bir çapraz nakil için aday bulundu, ancak kar?? taraf?n önceden bir böbre?inin olmad???n? ö?rendik. O zaman çok üzüldü e?im, k?smetinde olmad???n? dü?ünmeye ba?lad?. Bir ay sonras?nda da Vedat beylerle tan??t?k. Mutlaka görü?meye devam edece?iz. Vedat benim karde?imden farkl? de?il, öyle hissediyorum. 15 sene oldu bu hastal?kla ya??yoruz. E?im dünyadan kopuk ya??yordu, gün a??r? diyalize gidiyordu. Gecenin 3’ünde 5’inde gidiyordu. Bedenen dünyadayd? ama ruhsal olarak kopuktu. ?imdi bizim için ba?ka bir dönem ba?layacak. E?imin en büyük hasreti su içmekti. Buzlu su içmek zorunda kal?yordu ve o da akci?erine etki ediyordu. Ben tek böbrekle ya?ar?m pek etkisi olmayacak. ?nsan?n baz? organlar? bu nedenle çift yarat?lm??. E?im ve Mülkiye han?m art?k hayata bamba?ka bak?yorlar” dedi.
Öte yandan Kent Hastanesi Nefroloji ve Böbrek Nakli Uzman? Doç. Dr. Ebru Sevinç Ok, kan grubu uyumsuzlu?u nedeniyle sorunlar?na çözüm bulamam?? hastalar?n tek çaresinin çapraz nakil oldu?unu belirterek ?unlar? söyledi:
“?u anda ülkemizde kan grubu uyumsuzlu?u nakili pek yap?lm?yor. Daha öncelerden pek çok kereler yap?ld?. Ancak bu hastalar?n kan gruplar? uymad??? için ailesindeki mevcut vericilerinden böbrek alam?yorlar. Ba?ka aray??lara giriyorlar. Akraba d??? nakil için ar?yorlar. Ya da akrabalar?n? tekrar tekrar sorguluyorlar ama yine de hiçbir çözüm bulunam?yor. Çapraz nakil bu durumda hem kar?? taraf? çözen yani iki hastay? birden çözüme kavu?turan ve kar??l?kl?, böbrek d???nda hiçbir al??veri?in güdülmedi?i hem çok etik hem de çok ba?ar?l? bir t?bbi seçim ?ans? sunuyor onlara. Böylece kan grubu uyumlu vericiden hatta bazen doku uyumsuzlu?una bile çare olabilecek ?ekilde, uyumsuz olan dokular? olanlara, uyumlu olan dokular? nakledilecek ?ekilde böyle çözümler sunuyor. Türkiye ve dünya genelinde daha çok anneler, e?ler ve ço?u zaman kad?nlar olu?turuyordu. Bu sefer fedakar kocalarla kar?? kar??yay?z. Daha önce de böyle çapraz nakillerimiz olmu?tu. Sonuçta herkes e?ini iyi görmek ister. Kar?s? da olsa kocas? da olsa. Bu biraz istatistikten farkl? bir durum olu?turdu.”