Sa?l?k Bakanl??? koordinesinde koronavirüs salg?n?yla mücadele için olu?turulan Bilim Kurulu bugün saat 14.00'de video konferans yöntemiyle topland?.
Sa?l?k Bakan? Fahrettin Koca, toplant?n?n ard?ndan aç?klamalarda bulundu.
Bakan Koca’n?n konu?mas?ndan sat?r ba?lar?:
Koronavirüs mücadelesini hep birlikte veriyoruz, ba?ar? hepimizin. Hepimiz çok iyi biliyoruz, mücadele bitmedi.
Bu mücadele kesintiye u?ramadan muntazam devam etmelidir. Taviz vermezsek istedi?imiz sonucu k?sa sürede alabiliriz.
Geride kalan günler kolay geçmedi. Hastal?k bizi esir mi alacak, salg?nda bir yak?n?m? kaybeder miyim diye endi?e ettiniz. Hastal??a yakalanan yak?n?n?z için endi?e duydunuz, ac? ya?ad?n?z. Bu ac?da hepimiz sizinleyiz.
Ramazan ay?nday?z ve hiç al???k olmad???m?z bir ?ekilde ya??yoruz. Sakin, mütevazi iftar sofralar? kuruluyor. Hastal??a kar??, her gün yeni iyi haberler al?yorsunuz. Ben bu duygularla Ramazan?n?z? kutluyorum.
Salg?n 201 ülkeye yay?lm?? ve hayat? de?i?tirmi?tir. Geçen y?l Aral?k ay?nda i?in bu noktaya varabilece?i ak?llardan geçmiyordu. Türkiye sa?duyusunu ortaya koydu ve 10 Ocak’ta acilen bir operasyon merkezi kurdu.
15 Ocak 2020’de bu yeni hastal??a kar??l??a kar?? bir rehber haz?rlan?p yay?nland?. Bizim riske kar?? hareket plan?m?z, 11 Mart’tan tam 5 gün öncesine dayanmaktad?r.
Gelinen durumu Dünya Sa?l?k Örgütü verileriyle söylemek istiyorum. Dünya üzerinde hayat?n? kaybedenlerin say?s? 218 bini geçmi?tir. DSÖ’nün verilerine göre, ülkeler baz?nda iki veriyi payla?mak fikir verici olacakt?r.
ABD’de dün 25 binden fazla yeni vaka aç?klanm??t?r, New York’ta 500’den fazla ki?i hayat?n? kaybetmi?tir. ?ngiltere’de hayat?n? kaybeden insan say?s? 586, ?talya’da ise 871’dir.
Dünyada hala kontrol edilemez bir durumda olan corona virüsünü Türkiye nas?l kontrol alt?na ald?? Baz? nedenleri, stratejileri ve önemli detaylar? bugün sizlerle payla?mak istiyorum.
Bakanl???m?z 10 Ocak’ta operasyon kurulunu kurdu. Bilim Kurulu da ayn? gün kuruldu, DSÖ’nün pandemi ilan etmesinden tam 39 gün önce.
Biz yol haritam?z? belirledik, sa?l?k kurumlar?m?z? salg?n ihtimaline kar?? haz?rlad?k. Salg?n?n ba?lang?c?nda yurt d??? geli?lerine uygulad???m?z tedbirler, hastal???n ülkemize gelmesini geciktirdi.
Türkiye, bu s?navdan ?uana kadar yüzünün ak?yla ç?kt?. Bizi bu noktaya, tedbirlere uyum ve titizlik getirdi. 3 maddet s?ralayabilirim: Tedbir, tespit ve h?zl? tedavi.
Filyasyonun bugüne kadarki ba?ar?s? büyüktür. Virüsün izini sürdük ve filyasyon dedi?imiz bu iz sürmeyle, hastan?n temasl? oldu?u ki?ilere ula??p, tespitlerde bulunduk ve izole ettik.
11 Mart’tan bu yana test kapasitemizi sürekli art?r?rken, hiçbir testi tesadüfen yapmad?k. Testi, hastal???n ki?iden ki?iye bula?mas? dahilinde uygulad?k ve ?üphelilere odakland?k.
Teste önemli olan, hastayla temas halinde olan ki?ilere odaklanmakt?r. ?üphelilere odaklanmak yerine yayg?n tarama yapan ülkeler, istedi?i sonucu alamad?. Biz filyasyonu büyük bir a? kurarak gerçekle?tirdik, filyasyon ekibimizin say?s? 5 bin 849’dur.
Bugüne kadar filyasyon ekiplerince takibi yap?lan ki?i say?s? 464 bin 434’dür. Biz salg?n? bu yolla önledik. Salg?nla ilgili devam?nda izlenecek yol budur. Filyasyon önemini son vakaya kadar koruyacakt?r.
Muhtemel yatak ve yo?unluk plan?n? göz önünde bulundurarak kamu ya da özel ayr?m? yapmaks?z?n tüm hastanemizi pandemi hastanesi yapt?k. Hastane yataklar?m?z? pandemiye haz?r hale getirdik.
Yatak doluluk oranlar?m?z? yüzde 60’lardan yüzde 30’lara indirdik. Bunu yapmak, kontrolü elimizde tutma gücü verdi. Yay?l?m? önlerken, ba?ar?l? bir zemin olu?turduk.
Temaslar? göz önünde tutup, ?ikayeti olanlar?n takibinde titiz davran?yoruz. Durumu stabil hastalar?m?z?n tedavisi aile hekimi gözetiminde evde devam ediyor.
Hekimlerimizin gözlemleri ve tecrübeleri çerçevesinde, Covid-19’da uygulad???m?z tedavi dünyadan farkl?d?r. Yeni sonuçlar elde ettikçe hekimlerimizin ve Bilim Kurulu’nun önerileriyle tedavide ba?ka yönlere gittik. Görü?ler do?rultusunda Covid-19’a yakla??m?nda önemli de?i?ikliklere gittik.
Çin’den temin etti?imiz ilaçlar?n bilinen kullan?mlar?n? de?i?tirerek daha olumlu sonuçlar ald?k.
T?bb?n bildi?i ilaçlardan, kullan?m ?ekillerini de?i?tirerek bamba?ka sonuçlar ald?k. ?ki ilaçla ilgili geli?tirdi?imiz yakla??mla, hasta kayb?n? dü?ürece?imizi dü?ünüyoruz.
Do?rudan virüse etkili henüz bir ilaç geli?tirilmi? de?il, ama kullan?lan ilaçlar hastan?n durumunu kolayla?t?r?c? sonuçlar gördük.
Tedavi konusunda bir fark?m?z daha var. Tedavi, sadece hastaneye yat?r?lan ya da yo?un bak?mda yat?r?lanlarla s?n?rl? tutuluyor ama biz belirti gösteren herkese kar?? erken tedavi uyguluyoruz.
Hastalar?m?zda zatürreye gidi? oran? azalm??t?r, Türkiye’de vakalar?n pnömoniye dönü?ünde yüzde 70’den yüzde 15’e dü?ü? gerçekle?mi?tir.
Dünyadaki uygulama yo?un bak?m hastalar?n?n ventilatöre erken ba?lama yöntemidir. Deneyimlerimiz bunun tam tersi oldu?unu gösterdi, art?k erken de?il ileri süreçte hastalar?m?z? ventiletöre ba?l?yoruz ve hastalar?m?z? hemen entübe etmiyoruz. Bunun hastal???n seyrini de?i?tirdi?ini görüyoruz.
Hastan?n yo?un bak?ma geçi?i söz konusu olmadan, sürekli yüksek ak?ml? oksijen ak?m?n? da gerçekle?tiriyoruz ve böylece akci?er hasarlar?n? önlüyoruz. Bu uygulama ölüm oranlar?ndaki dü?ü?lerde önemlidir.
VEFAT ORANI DÜ?TÜ
Yo?un bak?mdaki hastalarda vefat oran?m?z yüzde 58’den yüzde 10’a, entübe hatalardaki vefat oran?m?z yüzde 74’ten 14’e geriledi.
Türkiye’de ?u ana kadar hasta kay?p oran? yüzde 2,58’dir. Dünyada 80. s?rada yer al?yoruz ölüm oranlar?nda.
Olumsuz her gösterge geriliyor. E?er tedbirlere uyulmasayd?, soka?a ç?kma k?s?tlamas? ihlal edilseydi bugünkü ba?ar?y? yakalayamazd?k.
Türkiye halk?yla, yönetimiyle, hekimiyle, bilim insan?yla bugüne kadar ula?t??? ba?ar?ya nas?l ula?t?? ?yile?en say?s?, hasta say?s?n?n iki kat? halini ald?. Corona salg?n?na kar?? ?u ana kadar üç faktör kazand?rm??t?r, birincisi sizsiniz. Size minnettar?m.
Bu faktörlerden ikincisi filyasyonun ba?ar?yla uygulanmas?d?r. Filyasyonla temasl? hastalar takip edilmi?tir. Üçüncüsü ise tedaviye erken ba?lamam?z ve ilac? erken uygulamaya ba?lamam?zd?r.
Salg?n?n ba?lang?c?nda Türkiye, virüsün ülkeye giri?ini geciktiren az say?da ülkelerden biri olmu?tur. Güçlü sa?l?k sistemimiz ve fedakar sa?l?k çal??anlar?m?z bu süreçte güvenli dayana??m?z oldu.
Mücadelede 5. haftadan sonra ba?ar?ya ula?t???m?z verilere yans?d?. Yeni veriler bize her gün umut veriyor ve bu umudu sonuca çevirmek zorunday?z. Önümüzdeki günler, eski günlerin ayn?s? olmayacakt?r.
Ba?ar?, tedbirleri art?k terk edece?imiz bir ba?ar? de?ildir. Tedbirlere sar?lmam?z gereken bir ba?ar?d?r. Aram?zda hala virüsü ta??yan, yeni tan? konan insanlar var, olmaya da devam edecektir. Hastal?k bitmedi, bu yüzden mücadele devam etmelidir.
Normalle?meyle ilgili, bütün bakanl?klar?m?z?n içinde yer ald??? ve Bilim Kurulumuzun da tavsiyesini göz önüne alarak, normalle?menin hangi tedbirlerle yap?laca??yla ilgili görü?ler al?yoruz. Ve bunlar ilgili birimlerde de tart???larak, kamu oyuna aç?klanm?? olacak. Özellikle bu ay boyunca bir tak?m tedbirleri devam ettirerek, nas?l bir normalle?me yap?laca??yla ilgili haz?rl?klar tamamlan?nca aç?klama yap?lacak.
65 ya? üstü büyüklerimizi, hiç olmazsa birkaç saat, hiç olmazsa gezmelerini, dola?malar?n? araba kullanmadan, yak?n mesafe anlam?nda yap?labilir mi, serbestlik söz konusu olabilir mi diye gündem oldu ama öneriye dönmedi. Bu da bir yakla??ma gelirse, görü? olacak Cumhurba?kan?m?za da sunulmu? ve karar verilmi? olur.
Biz bula? oran?n?n yüksek oldu?unu biliyoruz, bu nedenle de temas? son derece önemli görüyoruz. Temas?, bu dönemde bula??n daha çok solunum yoluyla bula?t??? için maske kullan?m?n? önemsiyoruz.
P?K YA?ANDI MI?
Pik döneminde oldu?umuzu söyleyebilirim. Bir dü?ü? trendine de girdik ama bunun kal?c? olmas? gerekir.
Özellikle temas?n, mesafenin son derece önemli oldu?unu, bu anlamda gerekli tedbirlere uyum gösterilmezse, yeni bir pik dalgas?na yol açabilir. ?u anda ikinci bir pikin olmayaca??n? söyleyebilirim.
?SVEÇ’TEN GELEN HASTA
Emrullah Gülü?ken’le ilgili hiçbir akrabal???m, onu getiren ekipten herhangi biriyle bir yak?nl???m yok. Büyükelçi ile konu?tum, onlar bu hastan?n Türkiye’de tedavi edilmesi gerekti?iyle ilgili bilgi verdiler ve Türkiye’ye getirdik.
Ankara ?ehir Hastanesi’nde tedavisi devam ediyor. Ciddi bir solunum s?k?nt?s? olmamas?na ra?men, altta bir kalp rahats?zl???n?n söylenmi? olmas?yd?. Rahats?zl??? söylendi?i için bizim takibini yapt???m?z bir tabloya ba?l? sorunlar?n?n oldu?unu ama ciddi bir sorunun olmad???n? anl?yoruz.
Baba ve üç çocu?u getirildi, büyük çocukta ve 10 ya??ndaki çocu?unda da pozitif oldu?u görüldü. ?ki çocukta da pozitif ç?kt?, 7 ya??ndakinde de negatif ç?kt?.
Biz sadece ?sveç’ten getirmedik, daha dün Rusya’dan getirdik, dördüncü s?n?f ö?rencisi ve tedavisi yap?lmayan bir hasta idi. Yine 10 gün önce, Fransa’dan solunum cihaz?ndan ç?kar?lmak istenen bir hastay? getirdik, Konya’da bir hastanemizde tedavi alt?nda.
Ve bu hasta Fransa’da solunum cihaz?ndan ç?kar?lmak istendi ve bir siyasi parti ba?kan? taraf?ndan iletilen bir hastayd?.
Hiçbir vatanda?tan ücret almadan hava ambulans? sa?layan tek ülkeyiz.
?SV?ÇRE’DEK? TÜRKLER
?sviçre’deki hastan?n tan?s? 7 Nisan’da konulmu?, ba?konsolosla görü?ülmü?. Ba?konsolosla yap?lan görü?mede, kendisiyle düzenli görü?tüklerini, bir Türk hekime sürekli muayene yapt?klar?n? ve durumunun kötü olmad???n?n belirtildi?i, ve ?u an için t?bben Türkiye’ye götürülmesinde gerek olmad???n? söylediler Pazar günü gelen mesajda.
Bugün Türk hekiminin ?sviçre’deki hastayla ilgili yapt??? muayenede, bu hastan?n sevk endikasyonunun olmad???, 4 ki?inin hastaneye sevk edilmeye gerekli olmad??? belirtilmi?tir.
Biz bu dönemde salg?nla mücadeleyi, siyaset üstü yapmaya gayret gösterdik. 83 milyonun bu mücadele yer almas? gerekiyordu, kimsenin mücadele d???nda kalmaya hakk? yoktu. Biz bakanl?k olarak yap?lmas? gereken ne ise, onu yapmakta gayret ettik. Lütfen bu konular? siyasete alet etmeyelim.
Biz toplumda yayg?nl???, ta??y?c?l??? belirlemek istiyoruz. Önümüzdeki bir hafta içerisinde bu konu netle?ecek ve toplumdaki yayg?nl?k ve bula?c?l?k durumuna göre al?nabilecek yeni bir tedbirlerin al?p al?nabilece?i Bilim Kurulu’na gelmi? olur ve biz de size aç?klar?z.
YÜZDE 60’I ?STANBUL’DA
?stanbul’da özel bir tedbirimiz yok, uygulanan tedbir d???nda. ?stanbul’da yüzde 60’a yak?n vakam?z var. ?stanbul gibi bir yerde, ne Wuhan kenti gibi ne de ABD’nin herhangi bir eyaleti gibi de?il. Farkl? bir yerimiz.
Ayr?ca yo?un bir yerle?im var ve bir arada ya?aman?n fazla oldu?u bir kent. Buna ra?men 5. haftada Türkiye’deki vakalar?n yüzde 60’?n?n görüldü?ü ?stanbul’da hastal???n kontrol alt?na al?nmas? büyük bir ba?ar?d?r.
MASKE SORUNU
Maskenin çal??anlara da gönderildi?ini bilelim. Ama büyük i?letmelerle ilgili de valilik üzerinden ayr?ca maske gönderiyoruz. Bu nedenle gönderilmedi?ine dair bilgilerin do?ru olmad???n? belirtiyorum.
Maskenin Türkiye’de bedava da??t?lmas? öngörülüyor. Dünyada bu yakla??m? da sergileyen ba?ka ülke yok. Maske üzerinden ne gibi mücadelelerin oldu?unu da biliyorsunuz. 20 ila 65 ya? aras?na kod gönderiliyor ve bu kodla maske al?nabiliyor.
ADANA’DAK? YATAK KAPAS?TES?
Adana’yla ilgili daha öncede söyledim. Daha önce verdi?im ifade, doluluk oran? idi. Ben, Türkiye’deki yatak doluluk oran? 10 bin ki?ide 28. Adana’da Türkiye ortalamas?nda üzerinde olan yüzde 32. Adana’da toplam ki?iye dü?en yatak say?s? 32. Yo?un bak?m yata??, Türkiye’de 100 bin ki?iye dü?en yatak say?s? 49, Adana’da ise 63. Neresi yeterli de?il?
ÖLÜM ORANLARI TARTI?MASI
Ölümler, siyasetin konusu haline gelmeye ba?lad? ama burada her rakam?n, bir can oldu?unu unutmayal?m. Bu rakamlar?n, gizlenebilirli?i vatanda?lar?m?za kar?? yap?lamaz.
Ölüm raporlar?n? haz?rlayan, imzas?n? atan ise hekimlerimiz. Hekimlerimize güvenmiyor musunuz? Sa?l?k Bakanl??? m? imza at?yor?
1 Ocak – 29 Nisan ölüm say?s? 160 bin 888. 2020 için 163 bin 191. Aradaki fark 2 bin 303. Beklenen ölümden bahsetmiyorum. Nüfus art??? nedeniyle ortalama son 5 y?lda 2.89 gibi art??tan bahsetmiyorum.
Peki, koronavirüs nedeniyle hayat?n? kaybeden canlar?m?z 2 bin 992. Nerede bu hayali ölümler?
Lütfen bu konuyu istismar etmeyelim. Ölümlerin kimlerin yüre?ini nas?l yakt???n? biraz dü?ünelim.
Biz DSÖ’nün kodlamas?yla bütün dünyan?n verdi?i ?ekliyle pozitif olan vakalar? bildiriyoruz. ?üpheli gördü?ümüz hastalar?m?z? da asla tedaviden mahrum etmiyoruz. Filyasyonu uyguluyoruz. DSÖ 16 Nisan’a kadar bütün dünyaya PCR pozitif olan vakalar?n bildirilmesi ?eklinde bir kod tan?mlamas? yapm??t?.
Ülkemiz için de PCR’? yap?lmam?? vaka varsa ?üpheli ise onu da pozitif bildirmi? oluruz. Pozitif olan vakalar?n PCR’? yap?lm??sa bildirilmeli genel kural bu.
DSÖ’ye bir yaz? yazd?k ‘yanl?? m? yap?yoruz’ diye. 24 Nisan’da bize gelen yaz? bununla ilgili bir sorun olmad??? ?eklinde. Lütfen ölümler üzerinden siyaset yapmayal?m. Çünkü bu mücadelenin herkesi kapsayacak ?ekilde yap?lmas? gerekti?ine inan?yorum.
Y?l? aylara, günlere bölerek say?lar?n verilmesi hiçbir ?ekilde do?ru de?il. 29 Nisan’a kadar ortalama yüzde 32 iken ilk 4 aydaki ölüm vakalar?n say?s? yüzde 34’lerde. Her ay e?it gitmiyor, bunu da bilelim.