Türkiye'de ev fiyatlar? uçtu, kira bedelleri astronomik seviyelere ula?t?. ??te tam bu süreçte Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas? Ba?kan? Hafize Gaye Erkan çok çarp?c? bir aç?klama yapt?. Hürriyet gazetesinden Ahmet Hakan'a konu?an paran?n patronu, "?stanbul, Manhattan’dan pahal? olur mu? Biz ?stanbul’da ev bulamad?k. Müthi? pahal?. Annemlere yerle?tik, onlar?n yan?nda kal?yoruz" dedi.
Merkez Bankas?, Ankara'dan ?stanbul Finans Merkezi'nde milyarlarca lira bedelle in?a edilen yeni binas?na ta??nmaya haz?rlan?yor. Sadece Merkez Bankas? de?il, kamu bankalar?, BDDK ve SPK'da genel merkezlerini ?FM'ye ta??yacak. ??te bu kurumlarda ya?ayanlar kara kara ?stanbul'a göçü dü?ünüyor. Sosyal medyada "Merkez Bankas? Ba?kan?'n?n bile kiray? kar??yalamad??? kentte memur ne yaps?n" yorumlar? yap?l?yor...
KONUT F?YATLARI NEDEN UÇTU?
Eylül 2021'de Cumhurba?kan?'n?n talimat?yla ba?lat?lan faiz indirim süreci, döviz kurlar? ve enflasyonla birlikte konut fiyatlar?n?n ve kiralar?n s?çramas?nda ba? rolü oynad?.
Dü?ük faizli krediye eri?ebilen zenginler, yat?r?m ya da enflasyondan korunma amaçl? konut al?m?na yönelince konut fiyatlar? h?zla artt?.
Devletin, vatanda?lar?n bar?nma hakk?n? kar??lamak üzere yeterli say?da konut üretiminde bulunmamas?, konut krizinde etkili oldu.
?n?aat maliyetlerindeki art?? ve konut arz?ndaki yava?lama da bu süreçte konut fiyatlar?ndaki art??ta etkili oldu.
Bir di?er neden, yabanc?lara konut sat???n?n hükümet taraf?ndan te?vik edilmesi oldu. Yabanc?lar?n on binlerce konut al?m?, ba?ta Antalya ve ?stanbul olmak üzere ülke genelinde konut art?? h?z?n? art?rd?.
Hükümetin te?vikiyle Türkiye'ye s???nmac? ak?n? olmas? da hem konut fiyatlar?n? hem de kiralar? art?ran bir di?er neden oldu.
Özetle, hükümetin son y?llarda uygulad??? politikalar?n do?rudan sonucu olarak konut fiyatlar? ve kiralar katland?.
KONUT F?YAT ARTI?INDA Z?RVEDEY?Z
Türkiye, son y?llarda dünyada konut fiyatlar?n?n en çok artt??? ülke konumunda.
Merkez Bankas? (TCMB) eylül ay? verilerine göre, Türkiye genelinde konut fiyatlar? son bir y?lda yüzde 89,2 artt?. Bu dönemde resmi enflasyon yüzde 61,36 idi.
Faiz indirimleriyle döviz kurlar?n?n ve enflasyonun patlat?ld??? son iki y?lda ise konut fiyatlar?nda art?? oran? tam yüzde 447'ye ula?t?. Bu dönemde birikimli resmi enflasyon yüzde 206,5 oldu.
TCMB verilerine göre, Cumhurba?kanl??? hükümet sistemine geçilen Temmuz 2018'den bu yana ise konut fiyatlar?nda toplam art?? oran? yüzde 897 gibi astronomik bir orana ula?t?. Bu dönemde birikimli resmi enflasyon yüzde 389,3 oldu.
TÜ?K verilerine göre, Türkiye genelinde ortalama konut kiralar? ise son bir y?lda yüzde 101, son iki y?lda yüzde 183, son be? y?lda yüzde 288 oran?nda artt?.
Gerçek kira art??lar? ise TÜ?K'in aç?klad??? oran?n çok üzerinde oldu.
Örne?in; Bahçe?ehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Ara?t?rmalar Merkezi'nin (BETAM) sahibinden.com verilerinden yapt??? hesaplamaya göre ise Eylül 2021 ile Temmuz 2023 aras?ndaki dönemde ortalama kiral?k konut metrakera ilan fiyat? yüzde 472 oran?nda artt?.
YÜZDE 25'L?K SINIR ??E YARAMADI
Hükümet, Haziran 2022'de bir düzenlemeye imza atarak, konut kiralar?nda zam oran?na yüzde 25'lik s?n?r getirdi ancak gerçek kira art??lar? bu s?n?r?n çok üzerinde olurken yüzbinlerce kirac? ev sahibiyle ya karakolluk ya da daval?k oldu.
Hükümet, kiralarla ilgili ba?ka bir önlem almazken, milyonlarca kirac? kaderine terk edildi.