Kira piyasas?nda ya?anan sorunlar bitmek bilmiyor. 1 y?l süreyle kira art???na yüzde 25 s?n?r? geldi?i halde fahi? zam talepleri devam ediyor. Kimi ev sahipleri de evi daha yüksek fiyatla ba?kas?na kiraya vermek için haks?z tahliye pe?inde.
Tüm bunlara bir de ‘Depozito kavgas?’ eklendi. Kiralaman?n ba??nda, mülk sahibinin evin zarar görme ihtimaline kar?? ald??? teminat anlam?na gelen depozitonun, gerekli ?artlar sa?land??? durumda iadesi ?art. Ancak kimi kirac?lar evi tahliye etti?i halde bu tutar? almakta zorluk ya??yor. Baz? ev sahipleri de evin ciddi zarar görmesi nedeniyle depozito ödememe hakk?n? kullan?yor. Ya?anan bu anla?mazl?klar nedeniyle, depozito konusu da kirac? ve ev sahibi aras?nda ayr? bir tart??ma konusu olabiliyor.
Hürriyet’ten Gülistan Alagöz, haberinde depozito ile ilgili merak edilenleri yazd?.
“1-Depozito için üst s?n?r var m??
Kiral?k ev bulman?n zor oldu?u bu günlerde yasal oran?n üzerinde depozito talepleri var. Ancak ev sahipleri kirac?dan en çok 3 kira bedeli kadar depozito isteyebilir. Kiras? 5 bin lira olan evde depozito 15 bin liray? geçemez.
2-Depozito ödemesi nas?l yap?l?r?
Borçlar Kanunu’nda depozito konusunda taraflar? koruyan bir düzenleme yap?ld?. Buna göre, güvence olarak para veya k?ymetli evrak verilmesi kararla?t?r?lm??sa kirac?, kiraya verenin onay? olmaks?z?n çekilmemek üzere, paray? ‘vadeli bir tasarruf hesab?na yat?rmak’, k?ymetli evrak? ise bir bankaya depo etmek zorunda. Bu ad?mla, depozitonun enflasyon sebebiyle de?er kaybetmesinin önüne geçilmesi amaçland?. Ancak bunu uygulayan oldukça az. Emlak piyasas?nda depozitolar genellikle kira gibi banka hesab?na yat?r?l?yor ya da elden veriliyor.
EURO ?LE DEPOZ?TO TARTI?MASI
3-Depozito dolar ya da Euro ile verilir mi? Bu durumda iadesinde tutar nas?l hesaplan?r?
Kiralamalarda yabanc? para cinsi kullan?lamazken, depozitoda bu mümkün. Tahliye zaman?nda da kirac? hangi para biriminden ne kadar ödeme yapt?ysa iade alabilir. Önceki gün sosyal medyan?n da gündeminde bu konu vard?. Bir ev sahibi, 4 bin lira olan kiray? 9 bin liraya ç?karmak istedi?ini, anla?amad??? kirac?n?n evden ç?kt???n? payla?t?. Kirac?n?n 8 y?l önce 850 Euro depozito ödedi?ini belirten ev sahibi, kur fark? nedeniyle rakam?n yükselmesine itiraz etti. Yap?lan bu payla??ma çok say?da ki?i tepki gösterdi. Fahi? zam istendi?i halde, depozitonun 8 y?l öncesi kurdan hesaplanmas?n?n adil olmad??? belirtildi. Kanuna göre de ev sahibinin bu talebi mümkün de?il.
4-Kirac? depozitosunda faiz isteyebilir mi?
Kirac? depozitosunu TL olarak verdi?inde ise, sözle?mede aksine hüküm yoksa yasal faizi eklenerek verilir.
NE ZAMAN KES?NT? OLUR?
5-Hangi giderler depozitodan kar??lan?r?
Kirac?n?n ödenmemi? aidat borcu varsa, evin içinde demirba?larda hor kullan?ma ba?l? bir hasar varsa bunlar depozitodan dü?ülür. Ancak ev sahibi eski kirac?dan boya-badana masraf?n? isteyemez. Yarg?tay, bunu hor kullan?m olarak görmüyor. Söz gelimi 10 bin TL depozito alaca??n?z var. Site ya da apartmana da 1000 lira aidat borcunuz olsun. Bir de evde kombinin hasar gördü?ünü ve 500 liraya onar?ld???n? dü?ünelim. Bu durumda ev sahibi giderleri dü?er ve size 8 bin 500 lira öder.
6-Kirac? depozitoyu geri almak yerine son 1-2 kiras?n? ödemezse olur mu?
Depozito asla kira bedeli yerine geçmiyor. Kirac? tahliye zaman?na kadar kiras?n? düzenli ödemekle yükümlü.
7-Anahtar teslimi nas?l yap?l?r?
Gayrimenkul hukuku uzmanlar?, evi tahliye eden kirac?n?n anahtar teslim sürecine dikkat çekiyor. Anahtar?n kom?uya, apartman görevlisine b?rak?lmas?n?n riskli oldu?u belirtiliyor. Bunun yerine taraflar?n alacak-verecek olmad???na dair bir mutabakat imzalamas? tavsiye ediliyor. E?er taraflar aras?nda sorun varsa, anahtar?n ihtarname ile notere b?rak?lmas? ve depozitonun da ihtar çekilerek talep edilmesi öneriliyor. Aksi durumda depozito al?namad??? gibi, kira ödeme sorumlulu?u da devam ediyor.
EV SATILIRSA NE OLACAK?
8-Evin zarars?z b?rak?ld??? nas?l ispatlan?r?
Evi zarars?z teslim eden kirac?n?n günlük bir gazete ile tarihi göstererek foto?raf ya da video çekmesi öneriliyor. Böylece sonradan yap?lacak haks?z suçlamalar?n önüne geçiliyor. E?er i?yeri kira depozitosu varsa bu noktada ciddi rakamlar söz konusu oldu?u için mahkeme karar? ile de tespit yap?l?yor.
9-Ev sat?l?rsa depozitoyu kim öder?
Evin sat?lmas? durumda tüm sorumluluk yeni ev sahibine geçiyor. Kirac? depozitosunu evi yeni alan ki?iden talep edebilir.
10-Kirac? hakk?n? alamazsa ne yapmal??
E?er kirac? hakl? oldu?u halde depozitosunu alam?yorsa, icra takibine ya da dava yoluna ba?vurmal?. ?cra yoluna gidilir ve mal sahibinin itiraz?na ra?men kirac? hakl? ç?karsa, bir de yüzde 20 tazminat ödenir.”