Ekonomik kriz ve yanlış üretim politikaları ile büyük sorunlar yaşanan et sektöründe fiyatlar Avrupa, et tüketimi ise Afrika ülkeleri ile yarışıyor. Hayat pahalılığının ardından marketlerde dana kıymanın kilogram fiyatı 300 TL'ye, kuzu kuşbaşının kilogram fiyatı da 374 TL'ye çıkarken, Türkiye ortalama 37.3 kilogramlık toplam et tüketimi ile Kongo, Tacikistan, Fas gibi ülkeler ile aynı seviyelerde yer alıyor. OECD verilerine göre ise Türkiye, 2022'de dana eti ve kıyma tüketim ortalaması olan 9.9 kilogram ile üye ülkeler arasında 15'inci sıraya yerleşti. Et tüketiminde Paraguay, Yeni Zelanda, Güney Afrika gibi ülkeler ise Türkiye'yi geçti. Sektör yetkilileri dışa bağımlılığın öne çıktığı kırmızı et sektöründe çare olarak küçük işletmelerin desteklenmesini gösteriyor.
ÇOBAN BİLE İHTAL
Sektördeki en büyük problemin kırsal kesimde yaşayan aile işletmelerinin üretimden çekilmesi olduğunu kaydeden Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Bülent Tunç, piyasanın büyük işletmelerin elinde kalmasıyla fiyat dalgalanmaları ile arz sorunlarının yaşandığını kaydetti. “İşletme sahipleri artık çobanı bile dışarıdan bulup, Afganlarla, şunla bunla yapıp işleri yürütmeye çalışıyorlar. Yemi, hayvanı dışarıdan getiriyoruz, çobanı da dışarıdan alıyoruz. O zaman et fiyatı tabi ki pahalı olur” ifadelerini kullanan Tunç, devletin küçük aile işletmelerini desteklemesi gerektiğini kaydetti. Tunç, kırsalda üretimin yükünü çeken kadınlara devletin SGK ve asgari ücret maaş desteği verebileceğini aktardı.
Tüketim için ekonomik durum önemli
Yüksek fiyatların sadece et sektöründe olmadığını ancak vatandaşın ekonomik durum nedeni ile ilk önce yemeden içmeden kestiğini aktaran Bülent Tunç, “İnsanlar ilk yemeden içmeden kesiyor. Ne kadar talep olursa üretimi o kadar artırabiliriz. Üretim de büyük işletmelerin elinde kalınca canları istediği zaman fiyatları yükseltip, aşağı çekebiliyor. İthal canlı hayvanlar bile büyük işletmelere gidiyor” dedi.
10 kilo dana eti tüketemiyoruz
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün yayınladığı Our World In Data'da yer alan ve 2020 yılına ait verilere göre, Hong Kong 136.24 kilogramlık et tüketimi ile zirvede, ABD 126.74 kilogram ile ikinci, Avustralya ise 120.72 kilogram ile 3'üncü sırada yer aldı. Fiyat açısından Türkiye'nin yarıştığı Avrupa ülkelerinden Almanya'da kişi başı tüketim 79.18 kilogram, Fransa'da 70.20 kilogram, Yunanistan'da ise 73.87 kilogramda. OECD verilerine göre Türkiye ise 2022'de dana eti ve kıyma tüketim ortalaması olan 9.9 kilogram olarak tahmin edildi. SÖZCÜ