CHP Manisa Milletvekili, TBMM Tar?m Orman ve Köyi?leri Komisyonu Üyesi Bekir Ba?evirgen, ülkede ya?and??? iddia edilen et krizine ili?kin yaz?l? bas?n aç?klamas? yapt?.
Ba?evirgen’in aç?klamas? ?öyle:
“Bugüne kadar al?nan pansuman tedbirlerin hiçbir i?e yaramad???n? gördük. Bundan sonra da yaramayacak. ?ayet bas?na yans?yan destek haberleri do?ruysa bu da üreticinin derdine kesinlikle çare olmayacak.
Cumhurba?kan? vatanda??n ramazan ay? boyunca ucuz et yiyebilmesi için Tar?m ve Orman Bakanl???na ve ESK’ya talimat vermi?. Buna göre besicilerin hayvanlar?n? ESK’de kestirmesi için hayvan ba??na ayr?ca 2 bin 500 lira prim ödemesi yap?lacak. Ödenmesi dü?ünülen 2 bin 500 lira prim ise Hazine’den kar??lanacak. Bu kapsamda 100 bin hayvan kesimi öngörülürken, Hazine’den ESK’ye toplamda 250 milyon lira kaynak ayr?lacak. ?ayet bas?na yans?yan haberler do?ruysa bu tedbirler yine yetersiz kalacak.
Bahsedilen miktar ülkemizin bir ayl?k tüketimini ancak kar??layabilmektedir. ?imdiden söylüyoruz, bahse konu destek ve söylenen miktarlar do?ruysa üreticinin derdine çare olmayaca?? çok aç?kt?r. Çünkü ESK’nin ?u anki kesim fiyatlar? dikkate al?nd???nda söylenen destek primi miktar? oldukça yetersizdir.
“TEK TEK HESAPLADIK, K?M HAYVANINI ZARARINA ESK’YE SATAR?”
300 kilo karkas veren bir hayvan?n üreticiye maliyeti minimum 25 bin lirad?r. Yani kilo maliyeti 83 lirad?r. Buna kar??l?k ESK’nin dana kesim kilo fiyat? 60 lira, özel kombinalarda ise kesim fiyat? 87,14 lirad?r. Aradaki fark 27 lira civar?nda. Örne?in: Yeti?tiricinin 300 kilo karkas et verecek bir danas? var ve ESK da kestirmek istiyor. Bu i?ten zarar? 8.142 lirad?r. Velev ki ESK hayvan ba??na 2 bin 500 lira destek vermeye ba?lad?. Bu deste?in üreticiye getirece?i kazanç 300 kiloluk bir karkasta kilo ba??na 8,3 lira olacakt?r. Bu durumda bile aradaki fark özel kombinalar lehine 18,7 lira olur. Bu ?artlarda yeti?tiricinin 300 kilo karkas veren bir danas?n? ESK’ye satmas? halinde verilecek deste?e ra?men zarar? 5.300 lira civar?nda olacakt?r. Siz olsan?z böyle bir tabloda 2500 lira prim veriyor diye hayvan?n?z? ESK’ye satar m?s?n?z? Böyle destek olur mu? Daha küçük cüsseli örne?in 200 kilogram?n alt?nda et verebilecek s???rlar? olan üreticiler belki bu öneriye s?cak bakabilirler ama bunun d???ndaki yeti?tiricilerimiz zarar etmeme ad?na özel sektöre görece daha yüksek fiyatla hayvanlar?n? satmaya devam edecektir.
“ET F?YATLARI TAM GAZ ARTMAYA DEVAM EDECEK”
Rusya-Ukrayna sava??n?n etkisiyle girdi maliyetlerindeki art?? et fiyatlar?n? bizim de öngöremedi?imiz noktalara ta??d?. Temmuz ay?nda olmas? beklenen fiyatlara maalesef Nisan ay? itibariyle ula??ld?. Et fiyatlar? tam gaz artmaya devam edecek. Arpa ve m?s?rdaki rekolte kayb? ve yaz aylar?nda gelen turist say?s?na göre fiyatlar?n nereye varaca?? netle?ecektir.
“DAHA UCUZ ?KAME GIDALARA YÖNEL?M ARTTI”
Konjonktürel yans?malar?n yan? s?ra Giffen Paradoksu (çeli?kisi) etkisi ile bakliyat, makarna, patates gibi nispeten ucuz olan ikame g?dalara yönelim giderek artt? ve bu ürünlerde de a??r? fiyat art??lar? gözlenmeye ba?land?. Öyle ki y?ll?k ki?i ba?? k?rm?z? et tüketimi 2019’da ortalama 12 kilo iken 2021 y?l?nda 7 kiloya dü?tü. Kurdaki yükseli?, yüksek enflasyon ve al?m gücündeki azalma nedeniyle 2022 y?l?nda et tüketim miktar?n?n 5 kilonun alt?na dü?ece?i öngörülmekte. Buna kar??n makarna tüketimi y?ll?k bazda yüzde 20 oran?nda artt?. Tüm bunlar olurken hayvanc?l?k sektöründe düzenleyici ve destekleyici bir rol üstlenmesi gereken kurum yani ESK hangi çözüm önerilerini sunuyor? Anla??laca?? üzere vatanda??n derdine çözüm olmak yerine yine gariban üreticinin kazanc?n? k?sarak et-süt fiyatlar?n? bask?lamaya çal??acaklar. Et Süt Kurumumuz i?i gücü b?rakm?? iktidara ?irin görünmek ad?na TÜ?K ile birlikte et/süt enflasyonunu dü?ük göstermeye çal???yor.
“GÖREV? YERL? ÜRET?M? VE ÜRET?C?Y? DESTEKLEMEK OLAN ESK ?THALAT SEVDALISI OLDU”
Ne yaz?k ki bu Kurum, yasa ve mevzuatla kendisine tevdi edilmi? görev ve sorumluluklardan büyük sapmalar göstermi?. ??i besilik hayvan ithalat?na arac?l?k yapmak, ülkedeki besiciler kan a?larken ba?ka ülke üreticilerinin etini ithal etmek ya da birilerinin gönlünü almak için olmad?k ülkelerden 5-10 bin ton et almak noktas?na ta??m??t?r. Bu süreçte iktidar? ve ilgili kurumu, besicilerimizi ithal hayvana yönlendirmemeleri konusunda çok kez uyard?k. Et ithalat? yapmay?n dedik, dinlemediler. Hayvan popülasyonumuzu öz kaynaklar?m?zla geli?tirmeye çal???n dedik, param?z var ki ithal ediyoruz dediler. Artan maliyetlere ra?men dü?ük tutulan süt fiyatlar? yüzünden çok miktarda dam?zl?k hayvan?n kesime gidece?ini söyledik, dikkate almad?lar. Gelinen süreçte uygulad?klar? yanl?? politikalar?n sonucu, üretim ve talebin ayn? anda azalmas?na neden oldular ve çok say?da üreticiyi i?i tamamen b?rakma a?amas?na getirdiler. Maalesef on binlerce i?sizin yan? s?ra milyonlarca lira harcanarak yap?lan besihanelerin bo? ve at?l yap?lara dönü?mesine sebep oldular.
"BUGÜN DAHA ?Y? ANLIYORUZ"
Ülkemiz hayvanc?l???n? geli?tirmek, sektörde standart olu?turmak, et ve süt sanayisinin geli?mesini sa?layarak istihdam? art?rmak maksad?yla Et ve Bal?k Kurumu(EBK), Süt Endüstrisi Kurumu (SEK) ve Yem Sanayi(YEMSAN) gibi kurulu?lar kurulmu?tu. Bu kurulu?lar?n hayvanc?l?k sektörünün kalk?nmas?nda yads?namaz faydalar? olmu?tu. Fakat 1990’lar?n ba??nda ortaya ç?kan tar?mdaki özelle?tirme furyas?, bu alanda kurulmu? olan devlete ait fabrika ve tesislerin sat?lmas?na veya kapat?lmas?na neden oldu. Ülke hayvanc?l??? ve ekonomisi aç?s?ndan önemli görevler üstlenen EBK, al?nan yanl?? kararlar nedeniyle önce zarar eder konuma getirilmi?, zaman içerisinde de sat?lmas? için gerekli ko?ullar olu?turularak özelle?tirmeye uygun hale getirilmi? ve maalesef 1993 y?l?nda özelle?tirilmi?tir. Gelinen noktada al?nm?? olan bu özelle?tirme kararlar?n?n ne kadar yanl?? oldu?unu ?imdi daha iyi anl?yoruz.
"BUNUN HESABINI HALKA ÖDERLER"
Bilindi?i üzere Genel Ba?kan?m?z Say?n Kemal K?l?çdaro?lu daha önce de TÜ?K’e ziyarette bulunmu? ve içeri al?nmam??t?. Genel Ba?kan?m?z yine kanunsuz ve manas?z bir ?ekilde ESK’ye al?nmad?. Devletin kurumlar? partizanca davranamaz ve halka hesap vermek zorundad?r. Unutulmas?n ki devletin bürokrat? olmay?p halka ra?men birilerinin adam? olmay? seçenler günü geldi?inde bunun hesab?n? halka öderler.”