İzmir'in Karaburun ilçesine bağlı Sazak köyünde yaşayan Rumlar, 1923 yılında Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan mübadele anlaşmasıyla bölgeden ayrılıp, Sakız Adası'na yerleşti. Köy, Rumların buradan ayrılmasıyla boş kaldı. Zaman içinde define avcılarınca talan edilen köyden geri, yıkık dökük tarihi kalıntılar kaldı. Bugün terk edilmiş ve hüzünlü görüntüsü ile dikkat çeken, sadece bazı sanatsal etkinliklere ev sahipliği yapan Karaburun'a yaklaşık 20 kilometre mesafedeki Sazak köyü, İzmir 1 No'lu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü tarafından bir süre önce 'kentsel sit alanı' ilan edildi. 3 yıl önce, karşısına rüzgar enerji santrallerinin (RES) kurulmasıyla yola kavuşan, hayatın olmadığı, dar sokaklarında, birbirine yakın yapılmış 80 kadar yıkık evin yer aldığı köyde bir de şapel bulunuyor.
'MÜBADELE DERİN İZLER BIRAKTI'
Sazak'tan Sakız Adası'na ve Yunanistan'ın farklı kentlerine göç edenlerin torunlarının yaz aylarında köyü ziyaret ettiklerini belirten CHP'li Karaburun Belediye Başkanı İlkay Girgin Erdoğan, Sazak'ın Muğla'nın Fethiye ilçesindeki, her yıl on binlerce turiste ev sahipliği yapan Rum Kayaköy gibi bir Rum mübadale köyü olduğunu söyledi. Mübadelenin her iki halkın geçmişinde derin izler bıraktığını kaydeden Başkan Erdoğan, "Kayaköy ve Sazak bu tarihi olayın izlerini taşıyan iki şirin köyümüz. İkisinin tarihi mirası ve hüznü arasında hiçbir fark yok. Ulaşımı çok zor olan Kayaköy'ü her yıl on binlerce turist ziyaret ediyorsa, Sazak'ımız neden yerli ve yabancı turistleri ağırlamasın?" dedi.
Yöresel taş malzemeli olarak inşa edilen yapıların kalıntıları bulunan Sazak köyünün, kültürel miras olarak korunması kararını mutlulukla karşıladıklarını belirten Erdoğan, "Yıllarca Rumlar ve Türkler ortak kültürde, aynı topraklarda yaşamışlar. Köyde cami ve kilise kalıntılarının olması barış ve hoşgörü içinde yaşadıklarını gösteriyor. Kültür ve Turizm Bakanlığımız tarafından yapılacak koruma planı ve restorasyon çalışmaları sonrasında, yoğun bir tanıtım faaliyetine başlamamız gerekiyor. Karaburun Belediyesi olarak Sazak'ın kültürel mirasının ulusal ve uluslararası platformda tanıtılması için tüm imkanlarımızı seferber etmeye hazırız" diye konuştu.
'AHURA'NIN KLİBİ MİLYONLARCA KEZ İZLENDİ'
Sazak köyü, bugüne kadar pek çok sanatsal etkinliğe imza atarken, bunlardan en fazla ses getireni ise İranlı def sanatçısı Sami Hosseini öncülüğünde kurulan ünlü ritim topluluğu Ahura'nın 'Gafil Gezme Şaşkın' şarkısına çekilen klip oldu. İzmirli yönetmen Serdar Narin'in yönettiği klipte, yüze yakın sanatçı Sazak Köyü'nde muhteşem bir gösteriye imza atmıştı. 16'ncı yüzyılda yaşayan halk ozanı Kul Himmet'in haksızlıklara karşı isyanını anlatan eserinden esinlenen 'Gafil Gezme Şaşkın', sosyal medya mecralarında milyonlarca kez izlenip paylaşılarak, Sazak'ın tanıtımına çok önemli katkı sağlamıştı.