Cumhurba?kan? ve AKP Genel Ba?kan? Recep Tayyip Erdo?an, bugün partisinin il ba?kanlar? toplant?s?nda yapt??? konu?mada Merkez Bankas? (TCMB) alt?nlar?na da de?indi.
“Gece yar?s? operasyonlar?yla döviz kurunu harekete geçirerek kur üzerinden faizleri ve enflasyonu yükselterek ülkemizi ekonomik krizlerin alt?nda ezmek için defalarca ata?a kalkt?lar” sözleriyle ülke ekonomisindeki sorunlar?n kayna?? olarak bir kez daha yurt d???na i?aret eden Erdo?an, “Biz yurt d???ndaki alt?nlar?n tamam?n? ülkemize getirmek ve döviz rezervlerimizi güçlendirmek suretiyle bu sald?r?lara kar?? haz?rl???m?z? önceden yapm??t?k” dedi.
Cumhurba?kan?'n?n bahsetti?i konu, TCMB alt?nlar?n?n yurt d???ndan Türkiye'ye getirilmesi.
Peki TCMB rezervinde ne kadar alt?n var, bu alt?nlar nerede saklan?yor?
TCMB'N?N NE KADAR ALTINI VAR?
25 Haziran 2021 tarihi itibar?yla TCMB'nin brüt alt?n rezervi 715 ton. Bu miktar?n 328 tonu TCMB'ye ait. Zorunlu kar??l?k olarak tutulan bankalar?n alt?nlar? 196 ton seviyesinde. Hazine'nin 95 ton alt?n? da TCMB brüt rezervine dahil ediliyor.
TCMB ayr?ca, swap (takas) i?lemiyle ald??? 96 ton alt?n? brüt rezervlerde tutuyor.
TCMB brüt alt?n rezervlerinin parasal kar??l??? ise 40,9 milyar dolar seviyesinde.
TCMB ALTINLARI NEREDE SAKLANIYOR?
2020 y?l? ba??ms?z denetim raporuna göre, 31 Aral?k 2020 tarihi itibar?yla TCMB'nin uluslararas? standartta olan 716,3 ton, uluslararas? standartta olmayan 2,8 ton alt?n mevcudu bulunuyor.
31 Aral?k 2020'de 716,3 ton alt?n?n 458,2 tonu TCMB'ye aitti. TCMB mal? alt?nlar?n 45,6 tonu ?ngiltere Merkez Bankas?'nda (BoE), 34 tonu TCMB'de, 378,6 tonu Borsa ?stanbul'da saklan?yordu.
Bankalar zorunlu kar??l?k alt?n? olan 172,2 ton alt?n?n 53,9 tonu ?ngiltere Merkez Bankas?'nda (BoE), 118,3 tonu Borsa ?stanbul'da saklan?yordu.
Teminat olarak verilen 22,4 ton alt?n, bankalar serbest alt?n deposu kaleminde olan 3,6 ton alt?n ve Hazine mal? olan 60 ton alt?n da Borsa ?stanbul'da saklan?yor.
Uluslararas? standartta olmayan 2,8 tonluk TCMB alt?n? da TCMB'nin ?dare Merkezi'nde saklan?yor.
2014 y?l?nda TCMB'nin yurt d???nda 493,2 ton alt?n? varken, bu rakam 2019'da 48,8 tona kadar geriledikten sonra 2020 sonunda 99,5 tona yükseldi.
?NG?LTERE'DEK? ALTINLAR GET?R?LD? M??
Dolay?s?yla, TCMB brüt alt?n rezervinin yakla??k 99,5 tonu, 31 Aral?k 2020 tarihi itibar?yla ?ngiltere Merkez Bankas?'nda bulunuyordu.
Cumhurba?kan? Erdo?an ise bugünkü aç?klamas?nda, yurt d???ndaki alt?nlar?n tamam?n?n ülkeye getirildi?ini söyledi.
Bu durumda iki ihtimal bulunuyor. Birinci ihtimal, Erdo?an’?n geçmi? y?llarda ABD Merkez Bankas?'nda yani New York'ta ve Uluslararas? Ödemeler Bankas?'nda (BIS) yani ?sviçre'deki TCMB alt?nlar?n?n yurt içine getirilmesini kastediyor olmas?. Bu ihtimale göre, ?ngiltere'deki alt?nlar Londra'da durmaya devam ediyor.
?kinci ihtimal, Londra'dakiler de 2021 y?l? içinde Türkiye'ye getirildi. Ancak ula?t???m?z kaynaklar, bu ihtimalin zay?f oldu?una i?aret ediyor.
TCMB sitesinde bu konuda güncel veri bulunmuyor. Bu veri sadece y?ll?k ba??ms?z denetim raporlar?nda yer al?yor.
Ula?t???m?z TCMB kaynaklar?ndan ise bu konuda bir geri dönü? olmad?.
GEÇM??TE NASILDI?
?ngiltere Merkez Bankas?'nda 2017 sonu itibar?yla 109,8 tonu TCMB mal? alt?n, 265,6 tonu bankalar?n zorunlu kar??l?k alt?nlar? olmak üzere toplamda 375,4 ton TCMB alt?n? saklan?yordu.
2018 sonunda ?ngiltere'de saklanan TCMB mal? olan alt?n miktar? 5,9 tona geriledi. 2019 sonunda da rakam 5,9 tondu ancak 2020 sonunda ?ngiltere'de saklanan TCMB mal? alt?n miktar? 45,6 tona yükselmi?ti.
2017 sonunda bankalar?n zorunlu kar??l?klar? olarak TCMB brüt rezervine dahil olan ve ?ngiltere'de saklanan 265,6 tonluk alt?n miktar?, 2018 sonunda 90,7 tona, 2019 sonunda 43 tona gerilemi?ti. 2020 sonunda bu rakam 53,9 tona yükselmi?ti.
ABD VE ?SV?ÇRE'DEK? ALTINLAR TÜRK?YE'YE TA?INMI?TI
2016 y?l? sonunda TCMB brüt alt?n rezervinin 28,6 tonu ABD Merkez Bankas?'nda New York'ta saklan?yordu. Bu rakam 2017'de s?f?rland? ve Türkiye'ye ta??nd?. 2018, 2019 ve 2020 denetim raporlar?nda da TCMB'nin ABD'de alt?n saklamad??? görülüyor.
2017 y?l?nda TCMB brüt alt?n rezervinin 18,7 tonu Uluslararas? Ödemeler Bankas? (BIS) bünyesinde ?sviçre'de bulunuyordu. 2018'de ?sviçre'deki alt?nlar da Türkiye'ye ta??nd? ve 2019 ile 2020 y?llar?nda ?sviçre'de TCMB alt?n? tutulmad?.
Son y?llarda ABD ile Türkiye aras?ndaki ili?kilerin gerilmesi ve ABD'den gelen yapt?r?m ad?mlar?, TCMB'nin alt?nlar?n?n yurt d???ndan yurt içine ta??nmas?nda etkili olmu?tu.