Üçüncü Çeyrek Büyüme rakamlar?n de?erlendiren Ege Bölgesi Sanayi Odas?(EBSO) Yönetim Kurulu Ba?kan? Ender Yorganc?lar “Enflasyonla, para politikas? ekseninde yo?un bir mücadele sürdürülüyor. K?smi ba?ar? da elde edildi. Nitekim 2024 y?l?na yüzde 64,8 TÜFE enflasyonuyla girilmi?ken, ekim sonunda bu oran yüzde 48,6’ya kadar dü?ürüldü. Bu süreçte ekonominin yava?lamas?na ba?l? olarak cari aç?kta da belirgin bir iyile?me ya?anm?? ve geçen y?l?n Ocak-Eylül döneminde 36,1 milyar dolar olan cari aç?k bu y?l?n ayn? döneminde 5,2 milyar dolara gerilemi?tir. Böylesi sonuçlar?n beklenen olumsuz yan etkileri ile kar?? kar??yay?z” dedi.
Ekonominin ilk çeyrekte yüzde 5,3, ikinci çeyrekte yüzde 2,4 ve üçüncü çeyrekte yüzde 2,1oran?nda büyüdü?ünü belirten Yorganc?lar “Bir önceki çeyre?e göre büyüme h?zlar?n?n ikinci ve üçüncü çeyrekte binde 2 oran?nda daralmaya i?aret etmesi de dikkati çekmektedir. Bu verilere göre dördüncü çeyrekte ekonomide daha belirgin bir yava?lama hatta küçülme olas?l??? söz konusudur. Dolay?s?yla, ekonomide derinle?erek devam eden yava?lama vard?r” diye konu?tu.
Sektörel ve sosyal olarak önemli sonuçlar?n ya?and???na dikkat çeken Yorganc?lar “Yüksek faiz-dü?ük kur ?eklinde özetlenebilecek politika çerçevesi ve geni? halk kitlelerinin reel olarak gerileyen sat?n alma gücü ekonomi yan?nda sosyal aç?dan da önemli sonuçlar üretmektedir. Sektörel boyuttan bak?ld???nda ise ülkemizin lokomotif sektörü olan sanayinin gerek y?l?n ilk yar?s? gerekse üçüncü çeyrekte en fazla bedel ödeyen sektör oldu?u görülmektedir. Geni? toplumsal kitleler ve sanayi sektörünün çekti?i s?k?nt?lar?n bo?a gitmemesi için enflasyonla mücadelenin, maliye politikas?n?n da deste?iyle, kararl?l?kla sürdürülmesi gerekmektedir. Zira, enflasyonla mücadelede ba?ar?l? olmaktan ba?ka çaremiz yok” diye konu?tu.
Büyüme verilerindeki detaylara ili?kin de?erlendirme de yapan Ba?kan Yorganc?lar “Y?l?n üçüncü çeyre?inde üretim yönünden büyümeyi önemli ölçüde in?aat (% 9,2) ve tar?m sektörünün, harcamalar yönünden ise özel tüketim (%3,1) ile mal ve hizmet ihracat?n?n (binde 8) çekti?i görülmektedir. Yat?r?mlardaki binde 8 oran?ndaki gerileme ise beklenen ancak endi?e veren bir geli?me olmu?tur. Sanayi sektörü bu y?l?n ilk çeyre?inde yüzde 4,2 oran?nda büyürken ikinci çeyre?inde yüzde 1,6 ve üçüncü çeyrekte de yüzde 2,2 oran?nda küçülmü?tür. Böylece sektör y?l?n dokuz ayl?k bölümünde binde 6 düzeyinde küçülmü?tür. Dolay?s?yla, 2024 y?l?n?n 2. ve 3. çeyre?inde sanayi sektörünün gösterdi?i performans oldukça dü?ündürücüdür. Son çeyrekte de sektörün küçülmesi olas?l??? oldukça yüksektir. Dolay?s?yla sektörümüz 2022 ve 2023 y?llar?ndaki yava?laman?n ard?ndan 2024 y?l?nda son 5 y?l?n en kötüsünü ya?ayacak gibi görünmektedir” dedi.
Sanayi sektörünün istihdam yaratmaya devam etti?ini sözlerine ekleyen Yorganc?lar “TÜ?K verilerine göre y?l?n üçüncü çeyre?inde sanayi sektöründe reel brüt ücretler, geçen y?l?n ayn? dönemine göre yüzde 12,9 oran?nda artarken ki?i ba??na emek verimlili?i yüzde 2,5 oran?nda gerilemi?tir. Böylece sektörde emek maliyeti çok yüksek oranda artm??t?r. Buna ra?men y?l?n üçüncü çeyre?inde sektörde istihdam 124 bin ki?i yani sadece yüzde 1,9 oran?nda artm??t?r. Dolay?s?yla kal?c? istihdam?n en yo?un oldu?u sektörde sanayicilerimiz yeni istihdam yaratmaya devam etmi?tir. Bu çeyrekte ayr?ca kur art??lar?n?n maliyetlerin alt?nda kalmas?na ra?men imalat sanayi sektörü ihracat?nda yüzde 4,5 oran?nda art?? ya?anm??t?r. Dolay?s?yla sanayi sektörü için y?l?n üçüncü çeyre?inde içinde bulundu?u zorlu ko?ullara ra?men kendinden beklenenleri fazlas?yla yerine getirmi?tir” diye konu?tu.
Yat?r?mlardaki geli?melere de dikkat çeken Yorganc?lar “Yat?r?mlar?n y?l?n ilk çeyre?inde yüzde 9,0, ikinci çeyre?inde ise binde 8 büyürken üçüncü çeyrekte binde 8 oran?nda küçülmü?tür. Ayr?ca y?l?n üçüncü çeyre?inde in?aat yat?r?mlar? yüzde 9,4 oran?nda büyürken makine ve teçhizat yat?r?mlar?n?n yüzde 8,6 gibi yüksek bir oranda küçülmesi söz konusu olmu?tur. Böylece y?l?n ikinci çeyre?inin (% 5,4) ard?ndan üçüncü çeyrekte de makine ve teçhizat yat?r?mlar? önemli oranda gerilemi?tir. Bu geli?me yar?nlar?n ihtiyaçlar?na haz?r olmak için yat?r?m te?viklerinde konjonktürel ko?ullar çerçevesinde yeni bir yakla??m geli?tirmenin gere?ine i?aret etmektedir” dedi.
Türkiye’nin yap?sal sorunlar? ile politika tercihlerinin bile?iminden olu?an zorlu bir süreçten geçti?ine dikkat çeken Yorganc?lar “Dünün tecrübeleri ile gelece?in bilgisini sentezleyen, tüm sektörleri ve sosyal kesimleri e?anl? dikkate alan, dünya ekonomisinde 2.Trump döneminin olas? yans?malar?n? içeren bir perspektif çerçevesinde güçlü bir ekonomi program?na ihtiyac?m?z bulunuyor. Dolay?s?yla Ekonomik ve Sosyal Konsey’in etkin olarak devreye al?nmas? ve ortak ak?l ile geli?tirilecek politikalar?n nimet-külfet dengesini koruyarak tüm kesimlerin deste?ini almas? ba?ar? için önemli bir ad?m olacakt?r. Yönetilen ve yönlendirilen fiyatlar?n enflasyon hedefiyle uyumlu art?r?lmas?, faiz indirimlerinde erken ve h?zl? davran?lmamas?, kurdaki bask?laman?n zamana yay?larak kald?r?lmas?, istihdam ve ihracat?n korumaya al?nmas? da ekonominin iyile?mesine katk? sa?layacakt?r” diye konu?tu.