PAÜ Jeoloji Mühendisli?i Ö?retim Üyesi Doç. Dr. Ali Kaya, birçok aktif fay hatt?n?n kesi?iminde yer alan Denizli'nin, tarih boyunca bir k?sm? y?k?c? olan çok say?da depreme maruz kald???n? ancak sa?lam zeminler üzerine yap?lan güçlü binalar ile olas? depremlerden en az hasarla ç?k?labilece?ini belirtti.
Denizli'nin üzerinde bulundu?u fay hatlar? konusunda çok say?da ara?t?rma gerçekle?tirdi?ini hat?rlatan Kaya, Denizli havzas? kuzeyindeki Pamukkale ve Laodikya fay zonlar? ile güneyindeki Babada? Fay Zonu'nun tektonik aktivitesi ile günümüzdeki yap?s?n? kazand???na de?indi.
Bu fay zonlar?n?n olu?turdu?u sismik tehlikeye ilaveten bat?s?nda Büyük Menderes ve Gediz Grabenleri'nin aktif faylar?n?n, do?usunda Honaz Fay? ile Ac?göl Grabeni'nin, güneydo?usunda Cankurtaran Fay?'n?n ve kuzeydo?usunda ise Çivril-Baklan Grabeni'nin aktif faylar?n?n tehdidi alt?nda oldu?unu ifade etti.
“DEN?ZL? ?Ç?N GÜNÜMÜZDE DE EN BÜYÜK DEPREM TEHD?D?…”
Kaya, Denizli'nin jeolojik olarak genellikle kum, çak?l, silt gibi gev?ek zeminlerin üzerine kurulmu? bir yerle?im yeri oldu?una dikkat çekerek, ?unlar? söyledi:
* Yeralt? sular?n?n da yüzeye yak?n olmas? sebebiyle bu etmenlerin olas? bir depremin ?iddetini ve hissedilme süresini artt?rmaktad?r.
* Kötü zemin ko?ullar?nda bulunan yap?lar?n, uzakta meydana gelen depremlerden bile a??r hasar alarak etkilemi?tir.
* Ayd?n-Nazilli aras?nda 1653 ve 1899 y?llar?nda meydana gelen depremlerin oldukça uzak mesafelerde gerçekle?melerine ra?men Denizli'de çok say?da can ve mal kay?plar?na sebep oldu.
* Hatta 1899 y?l?nda ya?anan depremin, merkez üssünden 70 km uzakl?kta bulunan Sarayköy'de 727 haneden 720'sinin y?k?m?yla sonuçland?.
* Tarihsel kaynaklara göre M.Ö. 27 depremi ile M.S. 494, 1702 ve 1717 depremlerinin büyük olas?l?kla Eskihisar-Laodikya fay zonu üzerinde meydana gelmi? olabilir.
* Denizli için günümüzde de en büyük deprem tehdidi, geçmi?te oldu?u gibi Eskihisar-Laodikya fay zonu, Karahay?t-Pamukkale fay zonu ve Honaz fay?d?r.
NUMUNELER ALINARAK ANAL?Z YAPILDI
Denizli havzas?nda yer alan faylar?n aktiviteleri üzerine, PAÜ Bilimsel Ara?t?rmalar Koordinatörlü?ü'nün ve Denizli Büyük?ehir Belediyesi DESK? Genel Müdürlü?ü’nün destekleri ile gerçekle?tirdikleri çal??malar konusunda Kaya, ?unlar? söyledi:
* Yakla??k 60 km uzunlu?undaki Babada? Fay zonunun do?u ucundaki yakla??k 20 KM'lik Denizli'yi hemen güneyinden s?n?rlayan Ba?karc?-Cankurtaran fay segmenti üzerinde, Ba?ba?? civar?nda paleosismolojik ara?t?rmalar için fay hendekleri açt?k.
* Hendeklerden al?nan numunelerin analiz sonuçlar?n?n ilk bulgular?na göre fay?n bu segmentinin pasif oldu?unu tahmin etmekteyiz.
* Yani Babada? fay zonunun art?k aktivitesini kaybetmi? olabilece?ini dü?ünmekteyiz.
* Eskihisar-Laodikya fay zonu üzerine ise yapt???m?z çal??malar kapsam?nda Bozburun yak?nlar?nda aç?lan fay ara?t?rma hendeklerinden al?nan numunelerin analizleri yap?lmakta olup deprem ya?land?rma analiz sonuçlar? ise henüz elimize geçmemi?tir.
“BUNLARA UYULMAZSA SARAYKÖY ÖRNE??N? YA?AMAMIZ KAÇINILMAZDIR”
Söz konusu faylar üzerinde paleosismolojik ara?t?rmalar için aç?lan hendeklerden elde edilecek sonuçlar ve deprem parametreleri ile aktiflik durumunun tespitinin mümkün oldu?una de?inen Kaya, ?u ifadeleri kulland?:
* Bu parametreler ise tekrarlanma periyodu, y?ll?k kayma miktar? ve fay üzerinde meydana gelmi? en son depremin tarihine göre istatistiki olarak söylenebilecek bir ?eydir.
* Yani gelecekte olacak muhtemel depremin zaman?n? kesin olarak söyleyebilmek günümüzde mümkün de?ildir.
* Bize dü?en aktif fay hatlar?n?n yak?n?na bina yapmamakt?r.
* Hierapolis sa?lam bir zemin üzerinde olmas?na ra?men, Pamukkale Fay?'n?n tam üzerinde oldu?u için y?k?lm??t?r.
* Kötü zemin ?artlar?n?n oldu?u yerlerde de mümkünse yerle?im olmamas? gerekir.
* Olmas? gerekiyorsa da binalar?n statik ve konum olarak do?ru projelendirilmi?, demiri, çimentosu, kumu, i?çili?i 17 A?ustos 1999 depreminden sonra ç?kar?lan yönetmeli?e uygun, istenen standartlarda olmal?d?r.
* Bunlara uyulmazsa 1899 Nazilli depremindeki Sarayköy örne?ini ya?amam?z kaç?n?lmazd?r.
* Fay hatlar?ndan uzak sa?lam zeminlerde, in?aat tekni?ine uygun olarak yap?lm?? binalarda depremlerde büyük bir hasar olmaz.
Pamukkale Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hüseyin Ba?'?n gerçekle?tirilen bilimsel çal??malar? ba??ndan itibaren destekledi?ini ve yak?ndan ilgilendi?ini ifade eden Kaya, “Çal??malarda eme?i geçen Rektör Prof. Dr. Hüseyin Ba? ba?ta olmak üzere üniversite yönetimine, Denizli Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Osman Zolan'a ve DESK? Genel Müdürlü?ü yetkilileri ve personeli ile destek veren tüm kamu kurum ve kurulu?lar?n yetkililerine te?ekkür ederim” diye konu?tu.