Toprak Mahsülleri Ofisi’nin (TMO) ekmekteki fiyat art???n? frenleyebilmek için att??? ad?mlar zamlar? önleyemiyor. TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal, TBMM K?T Komisyonu’nda yapt??? aç?klamada geçen y?l tüm Türkiye’deki un sanayicilerine piyasa fiyatlar?n?n yüzde 30-40 daha alt?nda fiyatlarla ekmeklik bu?day sat??? yapt?klar?n? an?msatt?. “Ekmek fiyatlar?ndaki art??lar? frenlemeye çal??t?k” diyen Güldal, bu uygulaman?n enflasyonun etkisinin ekmek fiyatlar?na yans?mas?n? azaltmak için gelecek y?l may?s ay?na kadar devam edece?ini söyledi.
“MAALESEF GERÇEKLE?T?”
CHP Manisa Milletvekili Bekir Ba?evirgen, Cumhuriyet’e yapt??? de?erlendirmede, ?stanbul’da geçen y?l 230 graml?k ekmek 2 liraya sat?l?rken yap?lan tüm müdahalelere ra?men, bugün ekme?in gramaj?n?n 210’a dü?ürüldü?ünü, fiyat?n?n da 5 liraya ç?kt???n? söyledi. Y?l ba??nda yaz aylar?nda ekme?in fiyat?n?n 5 liraya ç?kaca??n? aç?klad?klar?n?, bu öngörülerinin de gerçekle?ti?ini dile getiren Ba?evirgen, ?öyle devam etti:
“Ekme?e gelen bu zamm?n salt bu?day fiyatlar?ndaki art??tan kaynakland???n? söylemek do?ru de?il. Çünkü ekmek üretiminde tek ve hatta en büyük gider kalemi bu?day de?il. Bir birim ekmek maliyetinin yakla??k yüzde 65’ini i?çilik, maya, tuz, su, enerji, finans, vergi, fire, iade, ta??ma ve da??t?m giderleri ile kâr pay? gibi girdiler olu?turuyor. Geriye kalan yüzde 35’lik k?s?m un maliyeti. Un maliyetinin yüzde 80’i ise ekmeklik bu?daydan kaynaklan?yor. Yani bu?day?n ekmek maliyetine do?rudan etkisi yüzde 30 civar?nda. Siz bu?day fiyat?n? istedi?iniz kadar s?n?rlasan?z da di?er girdi maliyetlerindeki art??lar? durduramazsan?z bu i?in önünü alamazs?n?z.”
Cumhuriyet'ten Mustafa Çak?r'?n haberine göre Ba?evirgen, TMO’nun, 1 Haziran’a kadar tonu 3 bin 600 liradan un sanayicilerine bu?day verdi?ini ve sanayicilerin de 50 kiloluk un çuval?n? azami 260 liradan satmalar?n? istedi?ini söyledi. 1 Haziran itibar?yla bu?day?n tonunun 4 bin 500 lira, unun çuval?n?n da azami 325 liradan sat?lmas?na karar verildi?ine dikkat çeken Ba?evirgen, ?unlar? kaydetti:
ZAMMIN UCU KAÇTI
“Dolay?s?yla kilosu 5.2 lira olan un yüzde 25 zamlanarak 6.5 lira oldu. Bu oran?n ekmek fiyat?na yans?mas? yüzde 8.75 yani 30 kuru? olmas? gerekirken gelen zam bunun be? kat? oldu. Burada esas olan daha büyük yer tutan di?er girdi maliyetlerini a?a?? çekebilmek. Haziran ba??nda do?algaza yüzde 30, elektri?e ise yüzde 25 zam yap?ld?. Akaryak?t zamlar?n? takip etmekte bile zorlan?yoruz. Ekme?e yap?lan bu zamm?n sorumlusu bu?day fiyatlar?ndaki art??lardan ziyade do?algaza, elektri?e ve akaryak?ta yap?lan zamlar.”
?KT?DARA ÇÖZÜM ÖNER?LER?
Ba?evirgen, iktidar yurtta?lar?n ucuz ekmek tüketmelerini istiyorsa, bu?dayda yapt??? bask? ve sübvansiyonu; as?l do?algaz, elektrik ve akaryak?t fiyatlar?na uygulamas? gerekti?ini söyledi. Ba?evirgen, “Sonuç olarak; bu ?artlar alt?nda sonbaharda ekme?in fiyat? ne olur sorusuna verece?imiz yan?t 7 liran?n üstüdür. Bu hesab? kabaca ?öyle yap?yoruz: Bu?daydaki fiyat art??? unun fiyat?na yüzde 50 civar?nda yans?yacak. Çal??anlara verilmesi elzem olan maa? zamm? ile do?algaz, elektrik ve akaryak?ttaki fiyat art??lar? da hesaba kat?l?nca maalesef bu tablo ortaya ç?kacak” dedi.
?LK ARTI? R?ZE’DE
Ekme?e ilk zam haberi Erdo?an’?n memleketi Rize’den gelmi?ti. Geçen günlerde Rize’de ekme?in fiyat? 5 lira olarak aç?klanm??t?. Son zam haberi ise Malatya’dan geldi. Kentte, 200 gram? 3 TL’den sat?lan ekme?in fiyat? 4 TL oldu. 200 gram? 2.5 TL’ye sat?lan ekme?in fiyat? geçeh 21 Mart’ta 3 TL’ye ç?kar?lm??t?. Böylece kentte ekme?e üç ayda ikinci zam yap?lm?? oldu.