TÜ?K taraf?ndan aç?klanan ikinci çeyrek büyüme verilerini de?erlendiren Ege Bölgesi Sanayi Odas? (EBSO)Yönetim Kurulu Ba?kan? Ender Yorganc?lar “2020 y?l? ikinci çeyre?indeki yüzde 10,4 düzeyindeki üretim gerilemesinin ard?ndan ekonomi en dü?ük büyüme h?z?yla kar??la?m??t?r. Bir ba?ka deyi?le yüzde 2,5 düzeyindeki büyüme son 16 çeyre?in en dü?ük oran?d?r. Y?l?n son çeyre?inde bu h?z?n daha da gerilemesi söz konusu olabilecektir. Temennimiz bu bedel kar??l???nda enflasyonda hedeflenen dü?ü?ün geçekle?mesidir” dedi.
Türkiye ekonomisinin yap?sal sorunlara eklenen yüksek enflasyonist bir süreçten geçti?ini belirten Yorganc?lar “2023 y?l?n?n ikinci yar?s?ndan itibaren ekonomi yönetimi taraf?ndan enflasyonla mücadeleyi merkeze alan, para politikalar?na asli rolün verildi?i bir program uygulan?yor. Program?n merkezinde; iç talebin daralt?lmas? ve döviz kurlar?n?n dü?ük tutulmas?n?n anti-enflasyonist etkisinden faydalanmak bulunuyor. Bu arada üretimin temel enerji girdileri olan elektrik ve do?algaz ile lojisti?in temel girdisi olan akaryak?t fiyatlar?ndaki yüksek art??lar ile kar??la??yoruz. Dolay?s?yla talep enflasyonu bast?r?l?rken maliyet enflasyonunun körüklendi?i bir konjonktürden geçiyoruz. Bu sürecin ekonomiyi yava?latmas?n? bekliyorduk ve öyle de oldu. Ancak, sanayi sektörümüz sürecin en büyük kaybedeni oldu. Unutulmamal?d?r ki, sanayi kaybederse ülke de kaybeder” dedi.
Büyüme verilerinin detaylar? hakk?nda da bir de?erlendirme yapan Ba?kan Yorganc?lar “Y?l?n ikinci çeyre?inde in?aat sektörünün % 6,5, tar?m sektörünün %3,7 ve hizmetler % 2,9 oran?nda büyüdü?ü görülmektedir. Harcamalar yönünden bir de?erlendirme yap?ld???nda neredeyse tüm talep unsurlar?nda önceki dönemlere göre ciddi bir daralma oldu?u anla??lmaktad?r. Nitekim, özel tüketim sadece %1,6, kamu tüketimi binde 7, yat?r?mlar binde 5 büyürken mal ve hizmet ihracat? durmu?, ithalat ise yüzde 5,7 oran?nda gerilemi?tir. Dolay?s?yla, enflasyonla mücadele ve cari aç??? azaltmak için talebi yava?latma yönündeki uygulamalar amac?na önemli ölçüde ula?m??t?r. Ancak, özellikle yat?r?mlar?n durma noktas?na gelmesi, yar?n?n ihtiyaçlar? ba?lam?nda endi?e vericidir” ifadelerini kulland?.
2024 y?l?n?n ikinci çeyre?inde %1,8 ile küçülen tek sektörün sanayi oldu?unun alt?n? çizen Yorganc?lar “Uygulanan ekonomi politikalar?n?n ülkenin lokomotifi sanayi üretimi ve istihdam?n? gözetmede yetersiz kald???n? ortaya koymaktad?r. Sektörün hem iç hem de d?? talep boyutundan zorlu bir süreçten geçti?i görülmektedir. Son iki y?lda yani sekiz çeyre?in be?inde sektörün küçülmesi ve bu sekiz çeyrekteki ortalama büyümenin sadece binde 4 düzeyinde kalmas? sanayicimizin içinde bulundu?u ko?ullar? özetlemektedir. Böylesi bir dönemde yine TÜ?K verilerine göre y?l?n ikinci çeyre?inde sanayi sektöründe çal??an ba??na verimlilik yüzde 3,5 oran?nda gerilerken, reel ücretlerde yüzde 24,2 oran?nda art?? gerçekle?mi?tir. Bu geli?me 2023 y?l? ikinci çeyre?ine oranla sektörde istihdam?n yüzde 1,8 oran?nda gerilemesine neden olmu?tur. Ayr?ca ikinci çeyrekte sanayi ürünleri ihracat? sadece binde 9 artabilmi?tir. Dolay?s?yla, sektörün tüm boyutlar?ndan adeta alarm zilleri çalmaktad?r.” diye konu?tu.
Gelinen noktada Türkiye ekonomisini zorlu bir dönemin bekledi?ine vurgu yapan Yorganc?lar; “d?? kaynak giri?inin destekledi?i iç talep ve daha çok tüketim çeki?li büyüme döneminin sonuna gelinmi?tir. Art?k yenilik bazl? ürünler için yat?r?m ve ihracat çeki?li bir büyüme dönemine girmemiz, yeni bir hikaye de?il roman yazmam?z gerekiyor. K?sa vadeli öncelikleri de?il, orta ve uzun vadeli gereklilikleri kar??layacak bir programa ihtiyac?m?z var” dedi.
Bu çerçevede yap?lmas? gerekenler:
1. Yar?n?n ihtiyaçlar? ile ihracat potansiyelini önceleyen yeni bir planl? sanayile?me stratejisine ihtiyaç bulunmaktad?r.
2. Bu stratejinin yeni ve bütünsel bir ekonomik program?n?n merkezine yerle?tirilmesi, bu program?n da ekonomik ve sosyal kesimlerin katk?s?yla haz?rlanmas? uygun olacakt?r.
3. Ekonomik program?n ayr?ca d?? kaynak ba??ml?l???n? azaltmaya yönelik özel ve özgün önlemler içermesi, bu ba?lamda da ülke içi tasarruflar? art?rmaya, yast?k alt? kaynaklar? üretken yat?r?mlara dönü?türmeye odaklanmas? gerekmektedir.
4. Yerli üreticileri ihracat boyutunda cezaland?ran, yerli yerine ithal girdiye yönlendiren eksik de?erli döviz kuru politikalar?ndan bir an önce vazgeçilmelidir. Hem iç hem de d?? talebin yava?lad??? bir dönemde dü?ük kur sanayicimizi adeta “vurgun” yemi? hale getirmektedir.
5. Türkiye kay?t d??? ekonomiyle çok daha etkin mücadele etmeli, dürüst çal??an sanayicilerimiz kay?t d??? çal??anlar?n haks?z rekabetinden korunmal?d?r. Vergisini düzenli ve zaman?nda ödeyen sanayicilere, SGK primlerinde oldu?u gibi, be? puanl?k vergi indirimi getirmelidir.
6. Türkiye gerek kamu dengeleri gerekse yat?r?mlar için gerekli kaynaklar? olu?turmada arazi rantlar?, finansal rantlar ve enflasyon rantlar?n? optimum düzeyde vergilendirmeyi ba?armal?d?r. Türkiye’nin adeta bu alanlar? vergilendirmekten ba?ka ?ans? kalmam??t?r.
7. Sanayi sektöründe istihdam daralmas? y?l?n geri kalan bölümünde derinle?ecektir. ?stihdam? korumaya yönelik ilave önlemler al?nmal?d?r.
8. Türkiye’yi bekleyen zorlu iki-üç y?lda politika önceliklerinde yat?r?m-üretim-istihdam-ihracat zinciri ekseni referans al?nmal?d?r.