Tsunamide ilk dalgan?n hasar vermeyen 'centilmen' ard?ndan gelenlerin 'y?k?c?' oldu?u tespiti yap?lan raporda, “Ülkemiz, Akdeniz, Ege ve Marmara Denizi k?y?lar?n?n yo?un kullan?m? ve yüksek sismik etkinlik ile birlikte tsunami tehdidine aç?kt?r” dendi.
EGE'DEK? TSUNAM?LER
Bugüne kadar Türkiye’nin 136 tsunami ya?ad??? belirtilen raporda, 2017’deki Bodrum-Kos tsunamisi ile 30 Ekim 2020’de Seferihisar aç?klar? ve Samos Adas?’n?n kuzeyinde meydana gelen 6.6 büyüklü?ündeki deprem sonucu bir can kayb? ve yaralanmalara neden olan tsunaminin son iki örne?i olu?turdu?u ifade edildi.
Tüm tsunamilerin ?stanbul Marmara Denizi öncelikli olmak üzere, ?zmir, ?skenderun, Fethiye ekseninde etkili oldu?u aktar?lan raporda, Marmara’n?n tsunami potansiyelinin yüksek oldu?u, 1999’daki depremde Tütünçiftlik, Hereke ve De?irmendere bölgelerinde 2 metreyi a?an dalgalar belirlendi?i kaydedildi. "Ara?t?rmalar Marmara Denizi’nde tarih boyunca 30’un üzerinde tsunami dalgas?n?n olu?tu?unu göstermektedir" ifadeleri kullan?lan raporda, ?u öngörülere yer verildi:
10 DAK?KADA KIYIDA
"Marmara Denizi için yap?lan modelleme çal??malar? ilk tsunami dalgas?n?n deprem olu? zaman?ndan sonraki 10 dakika içinde en yüksek tsunami dalgas?n?n da 60-90 dakika aras?nda k?y?lara varaca??n? göstermektedir. Adalar ba?ta olmak üzere Do?u Marmara’n?n daha yüksek tsunamiye maruz kalaca?? öngörülmektedir."
Raporda, Türkiye’de Kandilli Rasathanesi Deprem Ara?t?rma Enstitüsü’nün Tsunami Erken Uyar? Sistemi kurulmas? çal??malar? yürüttü?üne de?inilirken, "Bölgesel Deprem Tsunami ?zleme Merkezi” marifetiyle, 5.5’ten büyük depremlerin tsunami olu?turma ihtimalinin 7/24 gözlemlenip, incelendi?i bildirildi.
TAHL?YE VE MÜDAHALE PLANI
Raporda, olas? tsunamiye kar?? çözüm önerileri ?öyle s?raland?:
- AFAD ba?ta olmak üzere ilgili tüm birimlerin; k?y? yerle?imleri için tehlike ve risk belirleme, hasar görebilirlik, tahliye planlar? ve acil eylem planlar? yapmas?;bu kapsamda, k?y? yerle?imlerinde tsunamiye kar?? yap?sal ve yap?sal olmayan önlemlerin belirlenmesi ve uygulanmas? gerekmektedir.
- Deniz taban?na sismometreler yerle?tirilmeli, yayg?nla?t?r?lmal?.
- Marmara Denizi’ndeki olas? tsunami tehlikesi ara?t?r?lmal? ve k?y?lar?n tsunami tehlike haritalar? haz?rlanmal?.
- Marmara, Ege ve Akdeniz’de Tsunami Erken Uyar? Sistemi kurulmal?.
- Kritik k?y? tesisleri için tsunami tehlike, hasar görebilirlik ve risk hesaplar? yap?lmal?, bu tesisler için tsunami etki ve zararlar?n?n en aza indirilmesi konusunda tesise özel önlemler geli?tirilmeli.