Deniz suyu s?cakl???n?n yükselmesinin yan? s?ra kirlilik ve a??r? avc?l?k denizde ya?ayan canl?lar? olumsuz etkiliyor. S?cakl?klar?n artmas?yla Akdeniz ve Ege Denizi'nde egzotik türlerde art?? ya?an?rken, yerli bal?k türlerinde azal?? gözlemleniyor. ?KÇÜ Su Ürünleri Fakültesi Dr. Ö?retim Üyesi Erhan Irmak, denizdeki s?cakl?klar?n zaman zaman normallerin d???na ç?kabildi?ini belirtip, "Bal?klar da so?ukkanl? canl?lar oldu?u için çok küçük s?cakl?k de?i?imlerden bile etkilenmekte. Havalar?n ve deniz suyunun ?s?nmas? ile k?talar aras? deniz olan Akdeniz'e farkl? canl? türlerinin geçi?leri sa?lanabiliyor. K?z?ldeniz'e ba?l? oldu?umuz Süvey? Kanal?'ndan geçi? yapan canl?lar ise genelde tropikal kökenli. Dolay?s?yla deniz suyu s?cakl???n?n art???, balon bal??? ve aslan bal??? gibi egzotik türlerin say?s?nda art??a neden oluyor. Daha önce akvaryumlarda görmeye al??t???m?z aslan bal???, Süvey? Kanal?'ndan geçerek bat?ya do?ru yay?l??? artt?. Böylece Akdeniz genelinde, Güney Ege'yi dahil edersek egzotik türler yay?ld?" dedi.
'Ç?ZG?L? TON BALI?INDA ARTI? OLDU'
Küresel ?s?nma nedeniyle artan di?er bir deniz canl?s?n?n 'Katsuwonus pelamis' denen çizgili ton bal??? oldu?unu söyleyen Dr. Ö?retim Üyesi Irmak, "Biraz daha ?l?man sular? seven bir türdür. Çok fazla görülmezken; s?cakl?klar?n art??? ile yakla??k son 7-8 senedir sular?m?zdaki miktar?nda art??lar görüldü. Bu art???n tek sebebini küresel ?s?nmaya ba?lamak do?ru olmayabilir. Mevcut ortamda ayn? boya ve ayn? ya?am ko?ullar?na sahip ekolojik istekleri gere?i ayn? besin gruplar?ndan beslenen ve benzer gruptaki bal?k türlerinden olan tombik, yaz?l? orkinos, tülina veya orkinos gibi türlerin azalmas? çizgili ton gibi baz? bal?k türlerin art???na neden oluyor" diye konu?tu.
'ARTI?IN TEMEL SEBEPLER?NDEN B?R? K?RL?L?K'
S?cakl?klar?n yan? s?ra deniz kirlili?i ve a??r? avc?l???n da bal?k türlerini etkileyen önemli konulardan oldu?unu belirten Dr. Ö?retim Üyesi Irmak, ?unlar? söyledi:
"Yakla??k son 25-30 y?ld?r denizlerimizde bir kirlilik art??? söz konusu. Bunun en büyük sebebi de k?y?sal bölgelerin çok fazlaca i?gal edilmi? olmas? ve yerle?im yeri olarak kullan?l?yor olmas?. Çünkü ne kadar insanl?k aktivitesi olursa, o kadar kirlilik de art?yor. Deniz suyundaki s?cakl???n da art???n?n temel sebeplerinden bir tanesi ise karasal kaynakl? deniz kirlili?inden olu?an türbidite art???. Dolay?s?yla denizlerimizde bahsi geçen 2-3 derecelik art??lar, bu kirlilikten kaynakl? bir art??. Deniz suyu ne kadar bulan?k olursa, güne? radyasyonundan kaynakl? s?cakl?k art??? o kadar fazla olacakt?r. Anlatt???m?z tüm etmenler so?uk seven türlerin azalmas?na neden oluyor. Mezgide Ege Denizi ve ?zmir civar?nda rastlan?rken; ?u an daha kuzeye giderek kuzey Ege'de s?k??m?? durumdalar. Çünkü so?uk seven türler ya?am ko?ullar? de?i?ti?i için Ege Denizi'nin kuzeyine do?ru gidiyor."
'PALAMUT POPÜLASYONUNDA C?DD? DÜ?Ü? OLAB?L?R'
En büyük problemlerden birinin de a??r? avc?l?k oldu?unun alt?n? çizen Dr. Ö?retim Üyesi Irmak, "En önemli ekonomik deniz bal?klar?ndan olan lüfer ve palamut, Ege Denizi'ne eskisinden daha az geliyor. Ticari de?eri yüksek olan bu iki tür en ufak bal?kç?dan en büyü?üne kadar sezon aç?ld???nda yakalad?klar? ilk bal?klard?r. Lüfer ve palamut üremesini Karadeniz'de gerçekle?tirdikten sonra Ege Denizi'ne geliyor. A??r? avc?l?k nedeni ile bu türlerin yavrular? bo?azlardan ç?k?p, göçünü tamamlamas? gerekirken; bo?azdan dahi ç?kam?yor. Dolay?s?yla popülasyonda ciddi bir dü?ü? oluyor. Öngörüm, bu senede palamut olmayabilir ya da sezon çok k?sa sürebilir. Popülasyonun kendisini toparlamas? bir 4-5 sene alabilir" dedi.