DEÜ Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Neval Baycan'?n yürütücülü?ünü yapt??? ve ekim ay?nda tamamlanmas? planlanan TÜB?TAK destekli 'Organize Sanayi Bölgeleri At?ksular? ile Yüzey Sular?nda Mikroplastiklerin ve Mikroplastiklerle Ta??nan Mikrokirleticilerin Belirlenmesi ve Ta??nmalar?n?n Ara?t?r?lmas?' projesi kapsam?nda; Nif Çay? ile döküldü?ü Gediz Nehri'nden 4 mevsim için numune al?nmaya ba?land?.
?lkbahar ve k?? mevsimi olmak üzere 2 a?amas? tamamlanan projede ilkbahar dönemi sonuçlar?na göre; Ege Denizi'ne, Gediz Nehri'nden saniyede 30 milyon kadar mikroplastik parçac??? ta??nd??? ortaya ç?kt?. Prof. Dr. Baycan, "Mikroplastik kirlili?i son 10 y?lda h?zla önem kazand? ve dikkat çekmeye ba?lad?. Mikroplastiklerin mevcut literatürdeki tan?m?, 5 milimetrenin alt?ndaki plastik parçalard?r. Daha çok çal??malar deniz ortam?ndaki veya okyanuslardaki mikroplastik kirlili?idir. Biz de bu kapsamda karasal iç sulardaki durum, ar?tma tesislerinin katk?s? ile denizlerdeki mikroplastik kirlili?ini belirlemek üzere bir proje haz?rlad?k. TÜB?TAK taraf?ndan desteklenen projede ?zmir'in 3 farkl? üniversitesinden ara?t?rmac?lar yer al?yor" diye konu?tu.
'SAN?YEDE 30 M?LYON M?KROPLAST?K'
Prof. Dr. Baycan, "Özellikle plastik üretimi yapan firmalar?n oldu?u organize sanayi bölgelerinden kaynaklanan mikroplastik miktar?n? ve ne kadar?n?n denize ula?t???n? belirlemeyi amaçlad?k. Çal??mam?zda Nif Çay? ve Nif Çay?'n?n döküldü?ü Gediz Nehri'ni baz ald?k. ?lk olarak 11 noktadan numune alarak çal??malar?m?za ba?lad?k. ?u anda 20'ye yak?n noktadan numune al?yoruz. Çal??malar?m?z?n ilk sonucu saniyede 30 milyon mikroplasti?in Gediz Nehri vas?tas?yla Ege Denizi'ne ula?t???n? gösterdi. Bu durum çok önemli bir kirlilik potansiyelidir. En çok 01 ile 05 milimetre aras?ndaki mikroplastik parçac?klar?n?n yo?un ?ekilde bulundu?unu gördük. Sediman ve çamur örneklerindeki say?lar çok daha yüksek" dedi.
'CANLI YA?AMINI TEHD?T ED?YOR'
Ege Denizi'ne ta??nan mikroplastik parçac?klar?n?n canl?lar üzerindeki etkisine de?inen Prof. Dr. Baycan, "Gediz Nehri, bu bölgedeki önemli nehirlerden bir tanesi. Kütahya'dan do?up U?ak, Manisa ve ?zmir'den dola?arak, Ege Denizi'ne dökülen bir nehir. Çok büyük bir alan? kaps?yor ve önemli ölçüde tar?msal sulama amaçl? kullan?l?yor. Dolay?s?yla bu bölgedeki birçok tar?m alan? Gediz Nehri'nin suyuyla sulan?yor. Bu durumun tar?m ürünlerine etkisinin de incelenmesi gerekiyor. Çal??malara bakt???m?zda deniz ortam?ndaki bal?klar ya da di?er canl?lar?n bünyelerinde mikroplasti?e rastlan?ld??? tespit edildi. Önemli tehditlerden bir tanesi; mikroplastiklerin besin zinciri yoluyla insanlara ve di?er canl?lara ta??nmas?. Bu konuda çal??malar?n daha da detayland?r?lmas? gerekiyor. Mevsimsel de?i?ime göre, dört mevsim inceleme yapmay? hedefledik. Çünkü su miktar? oldukça de?i?ken ve ?u ana kadar iki dönemi tamamlam?? durumday?z. Bu say?lar da birbirini do?rular nitelikte. Ne yaz?k ki çok önemli miktarda mikroplastik taneci?i, Ege Denizi'ne ula??yor ve oradaki canl? ya?am?n? tehdit ediyor" dedi.
ARITMA TES?SLER? ?Ç?N EK ÖNLEM TALEB?
Mikroplastik parçac?klar?n?n Ege Denizi'ne ta??nmas?n? önlemek için ar?tma tesislerine ek önlemler getirilmesi gerekti?ini dile getiren Prof. Dr. Baycan, "Onun yan? s?ra pek çok yerde yollardan kaynakl? mikroplastikler de ya?an ya?mur sular?yla veya havada as?l? kalan mikroplastiklerin çökelmesiyle de su kaynaklar?ndaki mikroplastik miktarlar? art?? gösterebiliyor. Numune ald???m?z bölgelerde pek çok noktan?n asl?nda büyük makro plastikler aç?s?ndan da kirli oldu?unu tespit ettik. Çok say?da pet ?i?enin, plastik po?etin veya tar?mda kullan?lan birtak?m kal?nt? maddelerin nehir kenarlar?na at?ld???n? gördük. Bunlar?n parçalanmas? sonucunda mikroplastikler olu?uyor. Dolay?s?yla tek kullan?ml?k plastiklerin azalt?lmas?, ar?tma tesislerinin iyile?tirilmesi ve mikroplastiklerin giderimine yönelik güncellemeler çok önemli. ?nsan sa?l??? ve suda ya?ayan canl?lar için kirliliklerin özellikle kayna??nda azalt?lmas? ve önlenmesi gereklidir. Tek kullan?ml?k plastiklerin kullan?m?n?n s?n?rland?r?lmas? ve mümkün oldu?unca insanlar?m?z?n bilinçlendirilmesi ve bunlar?n etkisi konusunda e?itilmesi son derece önemli" diye konu?tu.