UNESCO Dünya Miras Listesi'ndeki Efes'te kaz? ve restorasyon çal??malar?, Kültür ve Turizm Bakanl???n?n "Gelece?e Miras Sonsuz Efes" Projesi kapsam?nda y?l boyunca kesintisiz devam ediyor.
Yakla??k 570 metrelik Liman Caddesi ve üzerindeki Liman Hamam?'ndaki çal??malar, oval salon, avlu, tuvalet ve havuz bölümlerinde yo?unla??yor. Kaz? ekibi, bu alanda yürütülen çal??malar s?ras?nda Serapis tasvirli tütsü kab?na ula?t?.
"Gelece?e Miras Sonsuz Efes" Projesi'nin koordinatörü Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Serdar Aybek, Efes'te proje kapsam?ndaki çal??malar?n 2023'ten bu yana aral?ks?z sürdü?ünü söyledi.
Liman Hamam?'n?n kentin büyük liman?na uzanan güzergah?n üzerinde yer ald???n? anlatan Aybek, çal??malarda an?tsal yap?y? ortaya ç?karmay? amaçlad?klar?n? ifade etti.
Roma döneminin Anadolu'daki en büyük yap?lar?ndan Liman Hamam?'n?n yakla??k 70 bin metrekarelik alana yay?ld???n? belirten Aybek, burada dönemin mermer süsleme parçalar?na, bronz heykellere ve mimari ögelere s?kça rastlad?klar?n? dile getirdi.
Serapis tasvirli tütsü kab?
Aybek, kaz?lar s?ras?nda pi?mi? topraktan üzerinde M?s?r tanr?s? Serapis'in kabartmas?n?n yer ald??? tütsü kab?n?n bulundu?unu söyledi.
Serapis figürü nedeniyle eserin özel önem ta??d???n? belirten Aybek, ?u bilgileri verdi:
"Serapis, Efes için önemli bir figür. Antik dünyan?n belki de en önemli, en büyük yap?lar?ndan Serapis Tap?na?? da burada bulunuyor. MS 2. yüzy?ldan itibaren antik kentin her noktas?nda Serapis ile ilgili yaz?tlar, grafitiler, eserlerle kar??la??yoruz. Buldu?umuz bu eser de pi?mi? topraktan üretilmi? bir tütsü kab?. Üzerinde bir haznesi var. Ön yüzünde Serapis kabartmas? yer al?yor. Serapis, çok karakteristik bir figür çünkü antik dönemde çok bilinen bir heykelin tasvir edildi?ini görüyoruz. Ünlü antik heykelt?ra? Briaksis taraf?ndan yap?ld??? dü?ünülen bir heykelin tasviri. Bir büst asl?nda, giyimli bir Serapis büstü, alt?nda da makara ?eklinde kaidesi var. Serapis'in karakteristik yüz yap?s?, gür saçl?, gür sakall? yap?s? hemen kendisini te?his etmemize olanak veriyor. Ba??nda da onun yüksek ba?l??? yer al?yor. Tam olarak antik dönemde bilinen bu me?hur heykeli asl?nda tekrar ediyor."
Aybek, tütsü kab?n?n arka yüzündeki yaz?t?n buluntuyu daha da önemli hale getirdi?ine dikkati çekti.
Yaz?t sayesinde tütsü kab?n?n Yamaç Evler'de daha önce bulunan ayn? eserle e?le?tirildi?ini belirten Aybek, bunun da Efes'te ayn? tip ürünler üreten atölyenin varl???na ya da bu ürünlerin düzenli ticaretine i?aret etti?ini söyledi.
Tütsü kab?n?n Efes Müzesi'ndeki koleksiyona eklenece?ini dile getiren Aybek, "Efes'teki arkeolojik ara?t?rmalarda farkl? y?llarda ayn? eserlerin bulunmas?, ayn? atölyelerden eserlerin olmas?, kentin hem ticari hem dini bak?mdan ne kadar zengin bir altyap?ya sahip oldu?unu gösteriyor. Ayr?ca bizim çal??ma amaçlar?m?zdan biri de Efes Müzesi'nin harikulade koleksiyonuna yeni eserler kazand?rmak ve ülkemizin, Efes ba?ta olmak üzere kültürel zenginli?ine yeni eserlerle katk? sunmak." ifadelerini kulland?.
M?s?r tanr?s? Serapis, antik dönemde ba?l?k giyen sakall? tanr? olarak betimleniyor. Roma döneminde M?s?r d???na yay?lan Serapis ad?na birçok bölgede tap?naklar in?a ediliyor. Efes'teki Serapis Tap?na??'n?n da MS 2. yüzy?lda M?s?rl? tüccarlar taraf?ndan yapt?r?ld??? de?erlendiriliyor.