Kuyu Kurumadan ba?l??? ile KEÇ? Derne?i (Kültür Ekoloji, Çevre ve ?leti?im) taraf?ndan Gediz ve Küçük Menderes Havzalar? üzerinde bulunan be? ilçede düzenlenmesi planlanan Su Çal??taylar?n?n ikinci dura?? Efes Selçuk oldu.
YA?AMIN DA DO?AYLA UYUMLU HALE GELMES? GEREK?YOR
Çal??tay?n moderatörlü?ü KEÇ? Derne?i’nden Baha Okar taraf?ndan yap?ld?. Baha Okar’?n aç?l?? konu?mas?n?n ard?ndan söz alan Efes Selçuk Belediye Ba?kan? Filiz Cerito?lu Sengel, 2019 Y?l?ndan itibaren Küçük Menderes’in ç??l???na dikkat çektiklerini belirterek; “Kurumlarda o dönemden beri ciddi bir efor var. ??in içine bakanl?klar?n, i?in içine ba?ka kurumlar?n girmesi, ciddi yat?r?mlar?n yap?lmas?, ciddi denetim mekanizmalar?n?n kullan?lmas? gerekiyor. Pandemi döneminde bu konuyla ilgili olarak valili?imizin ba?kanl???nda topland?k ve bürokratik krizlerin bir an önce çözülmesi için ad?mla at?ld?. Galiba resmin, çerçevenin en geni?inden bakmak laz?m. Gerçekten do?ayla uyumlu tar?m yapma tekniklerinin uygulanmas? ve ya?am?n da do?ayla uyumlu hale gelmesi için mücadele etmek gerekir. Umudum o ki o büyük resmi görecek olan zamana geldi?imizde, CHP iktidar?nda bütün her ?eyin düzelece?i noktada olaca??m?zd?r” dedi.
KÜÇÜK MENDERES TÜM TÜRK?YE’N?N SORUNU
Çevre Mühendisleri Odas? ?zmir ?ubesi ad?na Su Çal??tay?na kat?lan Helil ?nay K?nay, çevre mühendisli?inin insan faaliyetlerinden kaynaklanan her türlü etkinli?in planlanmas? ve yönetilmesi oldu?unu belirterek; “Türkiye’nin su kaynaklar?n?n yüzde 70’inden fazlas?n?n kirli oldu?unu bakanl?k raporlar?na ba?l? olarak söyleyebiliriz. Kendi yöremize bakt???m?z zaman bu kirlilikten üzerimize dü?en pay? al?yoruz. Y?llard?r yap?lmayan çal??malar, planlanmayan süreçler ve yap?lmayan denetimlerin sonunu biz bugün görüyoruz” dedi.
Küçük Menderes’in temizlenmesi ile ilgili 2016 y?l?nda ba?layan acil eylem plan?na de?inen Helil ?nay K?nay; “Çevre sorunu ile ilgili süreçte en önemli konulardan biri çevre adaleti meselesi. Su bunun en güzel örne?i. Ya?am kayna??m?z olmas? gereken su bugün Küçük Menderes’te hâlihaz?rdaki mevcut durumuyla kirli ak?yor. Ve bizler iklim de?i?ikli?inden bahsediyoruz. Yap?lan ara?t?rmalar mevcut yüzeysel su kütlelerinde ciddi bir azalma oldu?unu ortaya koymu? durumda. Yüzey suyunu besleyen yer alt? sular?m?zda kontrolsüz çekilmelerden dolay? ciddi azalmalar var. Ve tüketim mevcut kayna??n çok üzerinde tüm bunlar? do?ru yönetemezsek ve planlayamazsak çok daha olumsuz sonuçlarla kar??la?aca??z. Küçük Menderes’in ç??l???n? çok acil bir ?ekilde duymak ve art?k bunlar? konu?mak yerine çözüm önerilerini yerine getirmek gerekiyor. Bu sadece Selçuk’un, ?zmir’in de?il Türkiye’nin genel sorunu, ya?am?n genel sorunudur” dedi.
2019’DAN BU YANA SU KAYIPLARINDA %30 AZALMA
Su Çal??tay?nda Küçük Menderes ve ?zmir Büyük?ehir Belediyesi taraf?ndan yap?lan yat?r?mlarla ilgili teknik bilgiler veren ?ZSU Küçük Menderes Ar?tma ?ube Müdürlü?ü’nden Çevre Yüksek Mühendisi Ebru Do?an Çal??kan; “?zmir genelinde 1658 adet sondaj kuyumuz mevcut olup bu kuyulardan %60’? Küçük Menderes bölgemizde bulunuyor. Bu bölgede ciddi kay?p kaçak çal??malar? yürüttük. 2019’dan bu yana kay?p kaçak oranlar?nda %30 azalma tespit ettik. 2019 y?l?nda Selçuk, Menderes, Tire, Bay?nd?r ve Torbal?’da mevcut içme suyu ?ebeke hatlar?n? yeniledik. Belevi’de içme suyu hatlar?nda yenileme çal??mas? bulunmaktad?r. ?dare olarak ayn? zamanda alternatif su kaynaklar? üretmeye çal???yoruz. Bununla ilgili ciddi anlamla bütçesel s?k?nt?lar da ya??yoruz. Projeler yap?l?yor, sunuluyor ama ilgili bakanl?klar sebebiyle bu süreçler çok uzun sürüyor. Selçuk’ta yapt???m?z iletim hatt? çal??malar?nda 2019’da %19 olan kay?p kaçak oran?n? 2021 y?l?nda %6’ya kadar dü?ürdük. 2022 y?l?nda yapaca??m?z çal??malarla bu oran?n %3’e kadar dü?ece?ini umuyoruz. Biz Küçük Menderes Havzas?’n? kurtaraca??m?za inan?yoruz. Evsel nitelikli at?k sular? kurtarma ve geri kazan?m konusunda çok ciddi çal??malar yap?yoruz. Endüstriyel at?k sularla da ilgili bakanl?klar?n da bu konuda bir uygulama hayata geçirmesi ve denetimlerin s?kla?t?r?lmas?n? istiyoruz” dedi.
SU KULLANIMDA BÜYÜK PAY TARIMIN
Su çal??tay?n?n bir di?er kat?l?mc?s? Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tar?msal Sulama Bölümü’nden Doç. Dr. Murat K?l?ç y?l içerisinde su kullan?m?n?n tar?m, turizm ve sanayi sektörlerinde farkl?l?k gösterdi?ini belirterek “Dünya genelinde kullan?lan tatl? su kaynaklar?n? %11’ini evsel kullan?m, %18’in, sanayi kullan?m?, %71’ini de tar?msal kullan?m olu?turuyor. Türkiye’de ise evsel kullan?m %16, sanayi %11, tar?m %73. Dolay?s?yla tar?msal su kullan?m?nda iyi bir planlama ?art. Tar?m sektöründe ortalama %53’ü yüzeysel su kaynaklar?, %38’i yer alt? sular?ndan elde ediliyor” dedi.
Üç temel sulama yöntemine dikkat çeken Doç. Dr. Murat K?l?ç rand?man? en dü?ük olan yüzeysel sulamada %82, ya?murlama sulama %16, rand?man? en yüksek olan damlama sulama ise %2 oran?nda kullan?l?yor. Hangi yöntemle sulama yap?laca??, ne zaman ve ne kadar su kullan?laca?? ne kadar do?ru bir ?ekilde belirlenirse biz suyumuzu o kadar etkin bir ?ekilde kullanm?? oluruz. Tekni?ine uygun ?ekilde yap?lan sulu tar?m uygulamalar? ile %40’a varan verim art??? sa?lanmaktad?r” dedi.
?KL?M DE????KL??? TARIMI ETK?L?YOR
Ziraat Mühendisleri Odas? ?zmir ?ubesi Ba?kan? Hakan Çak?c? suyun tar?m? s?n?rland?ran temel faktör oldu?unun alt?n? çizerek; “Biz iklim de?i?ikli?i ve su k?tl??? nedeniyle birçok üründe verim kayb? ya??yoruz. Biz bunu yak?n dönemde yurt d???ndan ithal edilen bu?day, ay çiçe?i gemilerini bekleyerek deneyimledik. Birço?umuz bunu dövizdeki de?i?ime yorumlasa da asl?nda olan tar?m yapman?n gittikçe zorla?mas?d?r. Bunun en önemli faktörlerinden biri de iklim de?i?ikli?idir. ?klim de?i?ikli?ine dair önlemler al?nmal?, her havzan?n kendi tar?m deseni yeniden olu?turulmal?d?r. Tar?m iklim de?i?ikli?inden ma?dur olman?n yan? s?ra kullan?lan endüstriyel yöntemlerle tar?m, bu de?i?ikli?in faili de olmaktad?r'' dedi.
WWF ve Anadolu Meralar? Onar?c? Tar?m ve Ya?mur Hasad? Proje Dan??man? Edwin Clarke ise ya?mur suyu hasad?na de?inerek; “Tar?m?n sulamada %74 gibi bir pay tutmas? çok dü?ündürücü. Dünyadaki tatl? su miktar? çok büyük bir de?i?ikli?e u?ramasa da bunun bölgesel ve dönemsel da??l?m? de?i?ti. Ya?mur suyu hasad? ile amaç bu da??l?m de?i?ikli?i olabildi?ince tamponlanmakt?r asl?nda. Ya?mur suyu hasad? asl?nda küçük ölçekli alanlarda rahatl?kla uygulanabilecek bir yakla??m” dedi.