Prim günü ve sigortal?l?k süresi ?art?n? sa?lasa da ya??ndan dolay? y?llard?r emekli olamayanlar?, yani EYT’lileri bu sefer de dü?ük maa? tehlikesi bekliyor.
Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an, EYT ile ilgili yeni düzenlemede ya? s?n?r? olmayaca??n?, hizmet süresi ve prim gününü tamamlayan 8 Eylül 1999 giri?li 2 milyon 250 bin ki?inin emekli olaca??n? aç?klad?.
8 Eylül 1999 itibar?yla i?e ba?layan çal??anlar?n, o dönemki mevzuata göre zaten emekli olmalar? gerekti?ini ifade eden sosyal güvenlik uzmanlar?, Erdo?an’?n dün aç?klad??? düzenlemeyi ‘hakk?n teslim edilmesi’ olarak niteleyerek olumlu kar??lad?.
Ancak yeni düzenleme ile yaln?zca ya? ko?ulunun ortadan kalkt???n?, EYT’lilerin ya? konusunda eski sisteme göre, ayl?k ba?lama konusunda ise yeni sisteme göre emekli olaca??n? anlatan uzmanlar, bunun sonucunda EYT’lilerin büyük bir k?sm?n?n en dü?ük emekli ayl??? alacaklar?na dikkat çekti.
BÜYÜK B?R KISMI EN DÜ?ÜK EMEKL? AYLI?INI ALACAK
Sozcu.com.tr’ye konu?an sosyal güvenlik uzmanlar?n?n verdi?i bilgiye göre, kimin ne kadar prim yat?rd??? bilinemedi?i için 2 milyon 250 bin ki?inin kaç?n?n en dü?ük emekli ayl???n? alaca?? belli de?il.
Ancak, Türkiye’de yüzde 60 oran?nda asgari ücretten prim yat?r?ld???, dolay?s?yla y?llard?r emekli olmay? bekleyen EYT’lilerin bu sefer de en dü?ük emekli ayl???na mahkûm edilece?i ifade ediliyor.
Ayl?k ba?lama oranlar?n? kapsayan 5510 say?l? kanunun ayn? ?ekilde devam etti?ini, bu oran?n üç farkl? dönem için hesapland???n? anlatan bir uzman, 1993 öncesinde çal??anlar, 2000 ile 2008 aras?nda çal??anlar ve 2008 sonras? çal??anlar için farkl? ayl?k ba?lama oranlar? oldu?unu, bu üçünün ortalamas? al?narak bir ayl?k belirlendi?i bilgisini verdi.
Bu sistemin EYT’liler için yap?lan yeni düzenleme sonras? da devam edece?ini aktaran uzman, “1999’da bu kanun ç?kmadan önce tek bir ayl?k ba?lama sistemi vard?, 1999’da farkl?la?t?. EYT’de sadece ya? ko?ulu ortadan kalkm?? oldu. Ayl?k ba?lama oran? bugünkü gibi devam edecek. En dü?ük emekli ayl??? 3 bin 500 TL ise EYT’lilerin de alaca?? en dü?ük ayl?k 3 bin 500 TL olacak” dedi.
‘AYLIKLARI DA ESK? S?STEME GÖRE BA?LANMALI’
Kocaeli Üniversitesi Çal??ma Ekonomisi ve Endüstriyel ?li?kiler Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Aziz Çelik de ayn? tehlikeye dikkat çekti.
“EYT’liler daha çok emekli olmaya odakland? ama büyük bir sürprizle kar??la?acaklar” diyen Prof. Dr. Çelik, “Bu EYT’lileri bekleyen bir tehlike asl?nda. Ayl?k ba?lama oranlar? dü?ece?i için büyük bir k?sm? çok dü?ük emekli ayl??? alacak. ?u an zaten i?çi emeklilerin ortalama emekli ayl??? 4 bin 600 TL. Bu yüzden büyük bölümü tekrar çal??mak isteyecektir” de?erlendirmesinde bulundu.
“Yani ?u pahal?l?kta EYT’liler SGK’dan bir miktar harçl?k alm?? olacaklar, bir yandan da çal??maya devam edecekler” diyen Çelik, “Bu insanlar? eski sisteme göre emekli ediyorsan?z, ayl?klar?n? da eski sisteme göre ba?laman?z gerekir” diye konu?tu.
8 EYLÜL 1999’DAN B?R GÜN SONRA ??E BA?LAYAN 20 YIL DAHA BEKLEYECEK
Çelik ayr?ca, Erdo?an’?n dün aç?klad??? yeni düzenlemenin 9 Eylül 1999 öncesiyle s?n?rl? olmas?n?n büyük bir e?itsizlik yarataca??na da vurgu yapt?.
Bu insanlar?n i?e ba?lad?klar? tarihteki mevzuata göre zaten emekli olmalar? gerekti?ini, bu yüzden yap?lan düzenleme ile bu hakk?n kendilerine teslim edilecek olmas?n?n olumlu oldu?unu anlatan Çelik, 8 Eylül 1999’dan sonra i?e girenlerin ise bu tarihten bir gün ya da bir ay sonra i?e ba?lad??? için 20 y?l daha beklemek zorunda kalacaklar?n? anlatt?.
E?itlik ilkesi gere?i bu insanlar aras?nda uyum olmas? gerekti?ini anlatan Çelik, “Bu sisteme göre bir kad?n i?çi 38 ya??nda, erkek i?çi 43 ya??nda emekli olabilecekken, bu insanlardan bir gün sonra i?e ba?layan bir kad?n 58, bir erkek de 60 ya??nda emekli olacak” dedi.
Bun durumun adil olmad???n? anlatan Çelik, bu kadar sert bir geçi? yerine daha yumu?ak bir geçi yap?lmas? gerekti?inin alt?n? çizdi.
EYT’DE ?LK AYLIK NE ZAMAN ÖDENECEK?
EYT ile ilgili yasa teklifi önce TBMM Plan Bütçe Komisyonu'nda, ard?ndan da Genel Kurul'da görü?ülerek yasala?acak.
Teklifte tart??mal? düzenlemelerin olmamas? halinde iktidar ve muhalefetin i?birli?i ile k?sa süre içinde görü?melerin tamamlan?p yasala?mas? bekleniyor.
EYT’DE EMEKL? MAA?I NASIL HESAPLANIR?
Öte yandan, EYT’lilerle ilgili duyurulan yeni düzenleme sonras? önemli bir k?sm?n?n en dü?ük emekli ayl???n? alma riski oldu?u tart???l?yor ancak ayl?klar?n?n ne kadar olaca?? SGK’n?n internet sitesinde hesaplanabiliyor.
Buna göre, emekli maa?? hesaplan?rken çal??ma günü, prim ödemesi gibi birçok kritere bak?l?yor.
SGK’n?n internet sitesinde, maa? ve emeklilik zaman? bilgileriyle birlikte, kesinlik içermeden emekli oldu?unuzda alaca??n?z maa?? belirtiyor.
4A için uyg.sgk.gov.tr/AylikHesap/ sayfas?na girip, T.C kimlik numaras?, SSK sicil numaras?, baba ad?, nüfus il, do?um tarihi gibi bilgilerin girilip, sorgula butonuna t?klamak gerekiyor.
uyg.sgk.gov.tr adresinde 4B emekli maa?? hesaplama sayfas?na girilip, ayn? bilgileri girerek emeklilik maa?? hesaplanabilirken; uyg.sgk.gov.tr/HizmetHesabi4c/ sayfas?na girince de 4C emekli maa?? hesaplanabiliyor.