Son 2,5 y?lda 435 yeni otobüsü filosuna dahil eden ?zmir Büyük?ehir Belediyesi ESHOT Genel Müdürlü?ü, gelecek y?lki bütçesinin yakla??k yüzde 40’?n? yeni yat?r?mlara ay?rd?. Kentin sokaklar? dar ve yoku?lu semtlerine daha uygun olan midibüs tipi araçlardan 22 adet daha sat?n alan ESHOT, bu araçlar?n yakla??k 19 milyon TL tutan ücretini de Devlet Malzeme Ofisi’ne (DMO) ödedi. Midibüsler, bu y?l?n sonuna dek gelecek ve hizmete al?nacak.
ESHOT, ayn? araçlardan 33 adedini de gelecek y?l filosuna dahil edecek. Ayr?ca ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin, 2030 y?l?na kadar sera gaz? sal?m?n? yüzde 40 azaltma hedefi do?rultusunda, 2022’de 100 adet elektrikli otobüs daha al?nacak. Böylece ESHOT filosundaki elektrikli araçlar?n toplam? 120’yi bulacak. ESHOT, elektrikli araçlar için ç?kaca?? ihalenin ?artnamesinde, ?arj istasyonlar?n?n yap?m?n? da ?art ko?acak.
Ba?kan?n hedefi, yüzde 120 gerçekle?ecek
Bu araçlar?n da geli?iyle ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin, Ba?kan Tunç Soyer döneminde ald??? yeni otobüs say?s? 606’y? bulacak. Ba?kan Soyer’in “be? y?lda 500 yeni otobüs” hedefi, a??larak yüzde 120 oran?nda gerçekle?ecek. ESHOT Genel Müdürlü?ü, halen 90 midibüs, 1049 solo otobüs ve 641 körüklü otobüs olmak üzere toplam 1780 otobüsle toplu ula??m hizmeti veriyor.
GES yat?r?mlar? da devam edecek
ESHOT Genel Müdürlü?ü, bir yandan filosundaki elektrikli otobüslerin say?s?n? art?rma hedefi do?rultusunda çal???rken, di?er taraftan da güne? enerjisi santrali (GES) yat?r?mlar?na da devam ediyor. Gediz Garaj? tesislerinde, 2017 y?l?nda toplam 10 bin metrekarelik çat? alan?nda hayata geçirilen GES sayesinde, bugüne dek 4 milyon TL’den fazla tasarruf sa?land?. Üretilen elektrik enerjisinin yüzde 72’si ile 20 adet elektrikli otobüsün tamam? ?arj ediliyor. Artan yüzde 34’lük enerji ise atölye ihtiyaçlar?nda kullan?l?yor.
Elektrikli araçlar ve GES’ler sayesinde 22 Kas?m itibariyle 1 milyon 919 bin 183 litre akaryak?ttan tasarruf edildi. 5 milyon 237 bin 996 kilovat/saat elektrik enerjisi üretildi. Sal?m? engellenen karbondioksit miktar? ise 7 bin 725 tonu buldu. Tüm bu zehirli sal?m? “bir günde” filtreleyebilmek için gereken a?aç say?s?n?n yakla??k 200 bin oldu?u dikkate al?nd???nda GES’lerin önemi çok daha iyi anla??lacakt?r.
?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin, 2050 y?l?nda “s?f?r karbon sal?m?” hedefi do?rultusunda; Gediz, Kar??yaka Ata?ehir ve Buca Adatepe’deki garajlar?n?n çat?lar?nda hayata geçirilecek GES projelerinin haz?rl?k çal??malar? da devam ediyor. Bu yat?r?mlar sonras?, y?lda 4 milyon 260 bin kilovat/saat elektrik enerjisi üretilecek. Böylece ESHOT’un tamam?nda ihtiyaç duyulan y?ll?k enerjinin yüzde 62’si güne?ten sa?lanacak. Öte yandan halen kent genelindeki 65 adet kapal? dura??n enerji ihtiyac? da güne?ten sa?lan?yor. Bu say?n?n 225’e yükseltilmesi yolundaki çal??malar da devam ediyor.
Ar?za oran? sekiz kat dü?tü
Otobüslerin rutin bak?mlar?n?n planl? ve düzenli yap?lmas? amac?yla çal??an Periyodik Bak?m ?ube Müdürlü?ü, her gün 5-6 arac? ba?tan a?a?? elden geçiriyor. Önleyici tedbirler sayesinde ar?za oranlar?nda büyük dü?ü? sa?land?. Daha önce yüzde 10’dan fazla olan ar?za oran?, yüzde 1.6’ya kadar geriledi. Son 13 ayda 1100 otobüsün periyodik bak?mlar? gerçekle?tirilirken, y?lsonu itibariyle bu say?n?n 1800’e ula?aca?? öngörülüyor. Yeni kurulan “madeni ya? otomasyon sistemi” ise araçlar?n motor ömrünü uzat?yor.
Eski araçlar yenileniyor
ESHOT filosunun y?pranan araçlar?, atölyelerde bak?ma al?n?yor. Dö?emelerden zemine, elektrik tesisat?ndan klimalara ve boyaya kadar tüm aksamlar ba?tan a?a?? yenileniyor. ?htiyaç duyulan araçlara yeni motor dahi yap?l?yor. Çal??malar kapsam?nda bugüne dek 350 otobüs, fabrika ç?k??? gibi yenilendi. Belirlenen plan dahilinde yenilenmeyen araç kalmayacak.
Bisikletler de ta??n?yor
Kentte bisikletli ula??m? te?vik etme stratejisi do?rultusunda, ESHOT’un yeni otobüslerinin tamam?nda, iki adet bisiklet ta??ma aparat? fabrikasyon olarak bulunuyor. ESHOT atölyelerinde eski otobüslere de yap?lan montaj çal??malar? sonucu, filonun yüzde 28’ine denk gelecek ?ekilde toplam 500 otobüs, bisikletli yolcular? da ta??yabiliyor. Ayr?ca katlan?r bisikletli ve elektrikli scooter sahibi yolcular da 06.00-09.00 ve 16.00-20.00 saatleri haricinde tüm otobüslere araçlar?yla birlikte bini? yapabiliyor.
Otobüs filosu gençle?ti
?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer göreve geldi?inde, filo ya? ortalamas? 12.6 idi. Yeni al?nan araçlarla ve eski araçlar?n filodan dü?ülmesi sonras? bu rakam 8’e geriledi. Filodaki 2009 ve sonraki y?llarda üretilen ve halen rutin olarak görev yapan 1281 arac?n ya? ortalamas?n?n ise Avrupa standartlar?n?n da alt?nda, 5.5 oldu?u görülüyor. Bunun meyveleri k?sa vadede al?nmaya ba?lanacak. Gelecek y?l, amortisman, yak?t, bak?m-onar?m, yedek parça gibi önemli maliyet kalemleri hissedilir oranda gerileyecek.
ESHOT’a 60 milyon TL reklam geliri
ESHOT Genel Müdürlü?ü; otobüslerin, duraklar?n ve aktarma merkezlerinin be? y?ll???na reklam amac?yla kullan?m? amac?yla ihale gerçekle?tirdi. Kazanan firma, 4 bin 998 otobüs dura?? ve 900 otobüsün reklam amaçl? kullan?m hakk? kar??l???nda ESHOT’a 60 milyon lira ödeyecek. ?irket ayr?ca, otobüs içlerinde, duraklarda ve aktarma merkezlerinde toplam 1820 adet sesli ve görüntülü dijital bilgi platformu ile yolcu bilgilendirme sistemi de kuracak. Bu sistemler, be? y?l?n sonunda ESHOT Genel Müdürlü?ü’ne devredilecek.
?ZTA?IT yayg?nla?acak
Çevre ilçelerde yer alan bireysel ta??mac?lar?n toplu ula??m sistemine entegrasyonu projesi, ?ZTA?IT ismiyle ilk olarak Seferihisar’da hayata geçirildi. Uygulama sayesinde ESHOT’un hizmet veremedi?i k?rsal bölgeler de toplu ula??m a??na dahil edildi. Buralarda ya?ayan 60 ve 65 ya? grubu vatanda?lar, ?ehit yak?nlar? ve gaziler, engelliler, ö?renciler ve ö?retmenler; ücretsiz ve indirimli toplu ula??m haklar?n? kullanmaya ba?lad?. Minibüslerin kalkmas?yla toplu ula??mda nakit dönemi sona erdi. ?zmirim Kart kullan?m? ba?lad?, yeni otobüsler sayesinde yolculuk konforu ve güvenli?i artt?. Projenin, di?er çevre ilçelerde de hayata geçirilmesi yolundaki çal??malar ve bireysel ta??mac?l?k kooperatifleri ile görü?meler devam ediyor.
Ö?rencilere indirim
1.80 TL tutar?ndaki ö?renci bini? ücretine, Kas?m 2019’da indirim yap?lm??; ücret 1.64 TL’ye çekilmi?ti. Ö?renciler, 120 dakika aktarma sisteminden de ücretsiz yararlan?yor. Ayn? ?ekilde, 60 ya? grubu vatanda?lar ve ö?retmenler de 120 dakika boyunca hiçbir aktarma ücreti ödemeden tüm toplu ula??m araçlar?ndan yararlanabiliyor. Her ö?renciye sa?lanan ayl?k tasarruf miktar? yakla??k 106 TL’yi buluyor.
Kad?n ?oförler art?yor
Ba?kan Tunç Soyer’in talimat? do?rultusunda belediye otobüslerinde kad?n ?oför dönemi ba?lad?. Halen 110 kad?n ?oför ba?ar?yla görev yap?yor. Gelecek y?l hedef, bu say?y? 140’a ç?karmak…
ESHOT Mobil Uygulamas?
ESHOT Mobil Uygulamas?, yenilenen tasar?m? ve içeri?iyle yay?na al?nd?. Ak?ll? telefon ve tabletlere ücretsiz indirilebilen, kullan?c? dostu uygulama; seyahat planlamadan ?zmirim Kart bakiyesi yüklemeye ve otomatik ödeme talimat? vermeye, güzergâh de?i?iklikleri bildiriminden durak alarm?na kadar pek çok özelli?iyle toplu ula??mda ihtiyaç duyulan tüm bilgileri ve kolayl??? sa?l?yor.
Görme engellilere özel “Duraktay?m” yaz?l?m?
Engelli ?zmirim Kart sahibi görme engelli yolcular?n, kimseden yard?m almadan otobüslere bini? yapabilmesini sa?layacak “Duraktay?m” uygulamas?, Türkiye’de ilk kez ?zmir’de, ESHOT Mobil Uygulamas? üzerinden hizmete girdi. Görme engelli yolcular, ESHOT Mobil’deki ‘Duraktay?m’ sekmesini kullan?yor. Bini? yapmak istedi?i otobüsün hat numaras?n? ve bini? yapaca?? dura?? bildiriyor. Bildirim, dura?a yakla?an ilk otobüsün bilgi ekran?nda görünüyor. Böylece ESHOT ?oförleri, görme engelli yolcular?n hangi durakta bekledi?ini biliyor. Sistem, hem ?oföre hem de bekleyen görme engelli yolcuya, arac?n dura?a yakla?t??? bilgisini sürekli veriyor. Otobüs dura?a yana?t???nda, hem sistemden hem de araçlar?n d???na monte edilen hoparlörden sesli uyar? yap?l?yor. Sistem, görme engelli yolcuya, inmek istedi?i dura?? da bildiriyor.
Otobüsler Google Haritalar’da
ESHOT Genel Müdürlü?ü otobüs hatlar?, anl?k olarak Google Haritalar uygulamas?nda görülebiliyor. Hat bilgileri, sefer saatleri, güzergâh-durak ve anl?k trafik durumuna göre yolculuk süreleri bilgilerine, Google Haritalar üzerinden kolayca ula??labiliyor. Google Haritalar; Metro, Tramvay, ?ZDEN?Z ve ?ZBAN sefer bilgilerini de gösteriyor. ESHOT' un da sisteme dahil olmas?yla ?zmir’de toplu ula??m?n tüm alternatifleri bir arada görülebiliyor. Böylece vatanda?lar ve turistler, gidecekleri güzergâhlarda kendileri için en uygun rotalar? belirleyebiliyor.
Otobüslerde ücretsiz internet
?zmir Büyük?ehir Belediyesi, 2015’te WizmirNET ad?yla ba?latt??? ücretsiz ve kablosuz internet hizmetine ESHOT otobüslerini de dahil etti. Pilot uygulama, üniversite ba?lant?l? 10 hatta, toplam 60 araçta ba?lad?. Bu otobüsleri kullanan yurtta?lar, mobil telefonlar?ndan WizmirNET’e ba?lan?p, istenen ad?mlar? takip ederek internet hizmetinden yararlanabiliyor. Bir kez ba?lant? yap?ld?ktan sonra mobil telefonlar ayn? araca di?er bini?lerde otomatik olarak internete ba?lan?yor. Uygulamadan; 2020’de 177 bin 788 yolcu; bu y?l ise 31 Ekim itibariyle 169 bin yolcu yararland?.
30 yeni otobüs hatt? aç?ld?
Kentin de?i?imi ve geli?imiyle birlikte ihtiyaç duyulan bölgelerde ve üniversite ö?rencilerinin de talepleri do?rultusunda 30 yeni otobüs hatt? hizmete al?nd?. Bunlar;
882 / ?.Y.T.E - Urla
41 / Levent - Gümrük
330 / Kar??yaka - Evka 3 Metro
816 / Çi?li Bölge E?itim Hastanesi - Çi?li Aktarma
515 / Evka 3 Metro-T?naztepe
322 / Evka 6 - Mustafa Kemal Mah. - Bostanl? ?skele
883 / ?.Y.T.E - Fahrettin Altay Ekspres
966 / Ulucak - Evka 3Metro
834 / Yeni Mahalle - Alia?a Aktarma Merkezi
799 / Çatalca - Cumaovas? Aktarma Merkezi
236 / ?irinyer Aktarma Merkezi - Gümrük
491 / Irmak Mahallesi - Sarn?ç Aktarma Merkezi
692 / Karakuyu - Pancar Aktarma Merkezi
831 / Demircidere - Bergama
832 / Yukar?cuma - Bergama
833 / Güne?li - Bergama
513 / Gazi Meydan? - Halkap?nar Metro
517 / Uzundere Toplu Konutlar? - Fahrettin Altay
715 / DEÜ Meslek Yüksek Okulu - Torbal? Aktarma
648 / Gazi Mahallesi - Menemen Aktarma Merkezi
577 / Nafiz Gürman Mah. - Halkap?nar Metro 2
753 / Göktepe - Menemen Aktarma Merkezi
759 / Karaorman - Menemen Aktarma Merkezi
719 / Çapak - Torbal? Aktarma Merkezi
794 / Küner - Cumaovas? Aktarma Merkezi
774 / Tire Toplu Konutlar? - Kahrat
266 / Okullar Bölgesi - Bornova Metro
961 / ?çmeler - Urla
575 / Maliyeciler Mahallesi - Üçyol Metro
516 / Yenitepe Evleri - Gaziemir Semt Garaj?
Ayr?ca ?ehrin dört yan?n? birbirine ba?layan
290 (Bostanl? ?skele – T?naztepe),
390 (Bornova Metro – T?naztepe) ve
690 (F.Altay – T?naztepe) numaral? hatlar gün boyu hizmet verir hale getirildi.
Otobüslere ameliyathane hijyeni
Toplu ula??m araçlar?nda virüs ve bakterilerin yay?lmas?n? önleyecek proje, deneme amaçl? olarak hayata geçirildi. Ameliyathanelerde kullan?lan hepa filtreli ve UV ???nl? hava temizleme (sanitasyon) cihazlar?, dünyada ilk kez ?zmir’de üç otobüse monte edildi. Pilot uygulaman?n verimli olmas? halinde yayg?nla?t?r?lmas? planlan?yor.
?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin, ESHOT Genel Müdürlü?ü filosuna katt??? yeni otobüslerden biri, sahip oldu?u sa?l?k güvenli?i sistemleriyle öne ç?k?yor. Dünyada ilk kez ?zmir’de kullan?ma al?nan güvenli araçta; yolcu ate?ini ölçen güvenlik sistemi, fotokataliz havaland?rma sistemi ve otomatik dezenfektan püskürtme sistemi bulunuyor.
Halk sa?l??? için HES Kodu uygulamas?
?çi?leri Bakanl???’n?n 30/09/2020 tarihli “?ehir içi toplu ula??mda HES kodu sorgulama” ba?l?kl? genelgesine istinaden ?ehir içi toplu ula??m araçlar?nda kullan?lan Elektronik Ücret Toplama Sistemi ile Sa?l?k Bakanl??? Hayat Eve S??ar (HES) uygulamas? aras?nda gerekli entegrasyonlar h?zla sa?land?. Yurtta?lar?n, ?zmirim Kartlar?na HES Kodlar?n? kay?t etmeleri için hes.eshot.gov.tr adresli web sitesi 30/10/2020 tarihinde hizmete al?nd?. ?zmir Valili?i’nin karar? ile 11/01/2021 tarihinden itibaren HES Kodu tan?mlamas? olmayan ?zmirim Kartlar?n toplu ula??mda kullan?lmas? k?s?tland?. 22 Kas?m 2021 itibariyle ?zmirim Kartlar?n yüzde 90’?na HES Kodu tan?mland?. Uygulama sayesinde virüsün toplu ula??m araçlar?nda yay?l?m riski en aza indirildi.
Tahmin edilen bütçe rakamlar?
ESHOT Genel Müdürlü?ü’nün, hizmetlerini iyile?tirme ve geli?tirme, yeni araç-gereç-malzeme yolunda haz?rlad??? 2022 Mali Y?l? Performans Program? ve Bütçe Tasar?s?, önümüzdeki günlerde ?zmir Büyük?ehir Belediye Meclisi’nin onay?na sunulacak. Gelir bütçesi, 1 milyar 414 milyon 35 bin TL olarak tahmin edilirken; gider bütçesi 1 milyar 821 milyon 600 bin TL olarak tahmin edildi.