Menderes ilçesinde 1907 y?l?nda ke?fedilen ve antik ça??n en eski kehanet merkezi oldu?u belirtilen Klaros'taki kaz? çal??malar?, Türk Tarih Kurumu taraf?ndan desteklenmeye ba?land?. Bu kapsamda k?sa süre içinde kült heykellerin restorasyon ve konservasyon çal??malar? ba?lat?lacak. Yap?lan ara?t?rmalar sonucunda ele geçen yaz?tlara bak?ld???nda çok say?da kehanet yap?ld??? tespit edilen Klaros, inanç turizminin geli?imine katk? sa?l?yor.
?zmir'e yakla??k 80 kilometre uzakl?kta olmas?na ra?men yo?un bir ziyaretçi potansiyeli olan Klaros, yaz aylar?nda ortalama 2 bin 500, 3 bin ki?iyi a??rl?yor. Tap?na??n döneme ili?kin önemli veriler ortaya koydu?unu aktaran Ege Üniversitesi'nde görevli Klaros Kaz?s? Bilimsel Dan??man? Dr. Onur Zunal, "Kahin olan ki?i, kentlerden gelen sorular? tanr?yla ileti?ime geçerek tanr?ya soruyor ve ald??? cevaplar? sekreteryaya iletiyor. Sonras?nda cevaplar burada bulunan ta?lara yaz?l?yor. ?ehir kurmak, bir sava?a girmek tanr?lar?n icazeti al?narak yap?l?yor. Soylu, zengin ki?iler ise ki?isel problemleri için buraya geliyor" dedi.
EN BÜYÜK KEHANET ?ZM?R'?N KURULU?U ?LE ?LG?L?
Klaros'taki tap?na??n tanr?lar?n evi olarak görüldü?ünü anlatan Dr. Zunal, "Merkezin ?.Ö. 13'üncü yüzy?lda kuruldu?u tahmin edilmektedir. Antik dönemden bildi?imiz 3 önemli kehanet merkezi var. Bunlardan biri Didim'de bulunan Apollon Tap?na??, ikincisi Yunanistan'da bulunan Apollon Tap?na??, üçüncüsü de Klaros'tur. Arkeolojik çal??malar ve bilimsel verilere göre Klaros, bu üç kehanet merkezi aras?nda en eskisidir. Klaros ile ilgili en büyük kehanet ?zmir'in kurulu?u ile ilgilidir. Büyük ?skender'in Smyrna, yani ?zmir kentini ald?ktan sonra Pagos, yani Kadifekale'de uykuya dald??? söylenir. Uykuya dald???nda rüyas?nda tanr?çalar, ?skender'e yeni bir kent kurmas?n? ve bunun için Klaros'taki Apollon kahinine ba?vurmas?n? söylüyorlar. Kent buradan al?nan cevaba uygun olarak in?a ediliyor" diye konu?tu.
'SUNAKLARDA TANRILARA HED?YELER VER?L?YOR'
Klaros'taki kaz? çal??malar?n?n Kültür ve Turizm Bakanl???'n?n resmi izin ve maddi deste?i ile ayn? zamanda ?zmir Büyük?ehir Belediyesi'nin maddi deste?i ile devam etti?ini belirten Dr. Zunal, "Arkeopark alan?nda, Klaros kaz?s?ndan ç?kar?lan eserlerin kopyalar? aç?k alanda sergileniyor. 13-14 metre yüksekli?e sahip devasa tap?naklarda tanr? oldu?una inan?lan Apollon, k?z karde?i Artemis ve anneleri Leto'ya ait büyük kült heykeller bulunuyor. Ayn? zamanda merkezde 'sunak' alanlar? bulunuyor. ?nsanlar ibadetlerini gerçekle?tirmek için sunularda bulunuyorlar. Hayvan, pi?mi? toprak eserler, metal buluntular gibi materyalleri tanr?lar ad?na sunuyorlar" ifadelerini kulland?.
'GÜNÜMÜZÜN PROPAGANDA ÇALI?MALARINI O DÖNEMDE GÖRÜYORUZ'
Kehanet merkezinde baz? törenlerin de düzenlendi?ini anlatan Dr. Zunal, ?öyle devam etti:
"Bayramlarda sportif yar??malar, müzik yar??lar? ve dans gösterileri düzenleniyor. Kanl? kurban törenleri gerçekle?tiriliyor. Tanr?lar? memnun etmek istiyorlar, çünkü onlardan çekiniyorlar. Bir veba salg?n? geldi?inde tanr?lar?n onlar? cezaland?rd???n? dü?ünüyorlar. Dolay?s?yla tanr?lar ad?na sunularda bulunarak onlardan korunma bekliyor. Ayn? zamanda Klaros'ta onurland?rma heykelleri bulunuyor. Dönemin yöneticilerinden birine ait bir onurland?rma heykeli de var. Bunlar günümüzün propaganda maksatl? yap?lm?? çal??malar?d?r. Bu heykeller sayesinde halk?n deste?inin al?nd??? gösterilmeye çal???lm??t?r."