Bursa’da Mustafakemalpa?a, Karacabey ve Yeni?ehir ilçeleri Türkiye’nin salçal?k domatesinin yüzde 40’?n? kar??l?yordu. Bu ilçelerde Türkiye’nin büyük salça fabrikalar? bulunuyor. Bu y?l her zamanki gibi ürünlerini eken çiftçi, hasada 15 gün kala ortaya ç?kan hastal?k sebebiyle domateslerinin yüzde 90’?n? kaybetti.
HASADA 15 GÜN VARDI
Salçal?k domates ve biber yeti?en Mustafakemalpa?a, Karacabey ve Yeni?ehir ovalar?nda a??r? ya???lar nedeniyle hasada 15 gün kala ortaya ç?kan hastal?k domateslerde ve biberde büyük zarara neden oldu.
Mustafakemalpa?a Ziraat Odas? Ba?kan? Mehmet Aydemir, “Sorun a??r? ya???lar ile ba?lad?. Önce domates bitkisinde yanma oldu. Ard?ndan da mildiyö dedi?imiz hastal?k geldi. Ovada a??r? derecede ilaçl? mücadele ba?lat?ld?” dedi.
Mustafakemalpa?a Ziraat Odas? Ba?kan? Mehmet Aydemir
“DÜNYADA B?R SALÇA EKS??? VAR”
Ba?kan Mehmet Aydemir, konuya ili?kin yapt??? aç?klamada ?öyle konu?tu:
“A??r? ya???lar, gündüz s?cakl??? ile gece s?cakl??? aras?ndaki fark?n çok olmas?, a??r? çi? olmas?, Mustafakemalpa?a ovas?nda rekolteyi büyük oranda etkiledi. ?laçlamay? normalde 10 günde bir yaparken ?u anda gün a??r? yapmaya ba?lad?k. Domatesler daha ye?ildi, k?zarma olmam??t?. Tarlalar?m?z?n yüzde 50’si yand?. Yüz bin dekar alanda bir kayb?m?z var. Yani dönümde 10 ton ürün kayb? mevcut. Mustafakemalpa?a ve Karacabey iki elman?n yar?s? gibidir. Biz Türkiye’nin salçal?k domates ihtiyac?n?n yar?s?n? kar??l?yoruz. Fabrikalar?n yüzde 80’i de burada. Pandemi dönemi ile birlikte salça stoklar?m?z bitti. Fabrikalar?n da salça ihtiyac? var.”
“SALÇANIN YÜZDE 50-60’I ?HRAÇ ED?L?YOR”
Ba?kan Aydemir, Türkiye’deki salçan?n yüzde 50-60’?n?n ihracat olarak yurt d???na gitti?ini belirterek, “?imdi dünyada da bir kriz var. Kim salça üretiyor Çin, ABD, ?spanya, Yunanistan üretiyor. Ve biz bu konu da dönem dönem ya üçüncü oluyoruz ya da be?inci oluyoruz. Corona virüsünden dolay? ?spanya üretimin yüzde 20’sini yapabiliyor, ekmedi çünkü. Yunanistan ise ayn? bu ?ekilde ekmedi. Dünyada bir salça eksi?i var” diye konu?tu.
“KARACABEY’DE YÜZ B?N DEKARDA SALÇALIK DOMATES EK?L?YOR”
Karacabey Ziraat Odas? Ba?kan? Erhan Erdem de yapt??? aç?klamada hava ?artlar? ve mildiyö hastal??? nedeniyle çiftçinin büyük s?k?nt? ya?ad???n? belirterek ?unlar? söyledi:
“Mustafakemalpa?a, Karacabey bölgesinde yüz bin dekar salçal?k domates ekiliyor. Bölgede 2 ayd?r iklimsel ?artlardan dolay? istenilen s?cakl??a ula??lamad?. ?lk olarak virüse yakalanan tarlalar?m?z oldu. Çiftçimiz bu tarlalar? fidesiyle birlikte sürdü. Sonra yine hava ?artlar?n?n kapal? geçmesi nedeniyle mahsul mildiyö hastal???na yakaland?. Bu da yakla??k ekili arazinin yüzde 70’ni etkiledi” diye konu?tu.
Karacabey Ziraat Odas? Ba?kan? Erhan Erdem
“Ç?FTÇ? HASTALIKLA MÜCADELE VER?YOR”
“Karacabey çiftçisi ?u an mahsulünü kurtarabilmek için korkunç bir mücadele veriyor” diyen Erdem, aç?klamas?na ?öyle devam etti:
“Tabi bu hastal?k rekoltede dü?üklü?ü neden olacak. Bu sadece bizim bölgede de?il Ege Bölgesi’nde de olacak. Çünkü orada da mildiyö mücadelesi oldu ve büyük hasar var. Karacabey çiftçisi de ?uan ilaçl? müdahale ile ürünün yüzde 60’n? kurtarmaya çal???yor. Sonucu iki, üç hafta içinde al?r?z ama büyük verim kayb? olacak. Türkiye’de yakla??k 350 bin dekar salçal?k domates etkiliyor. Burada yakla??k 2,5 milyon ton verim bekleniyordu. Hastal?ktan dolay? da verim dü?ecek. Bunun yüzdesini kestiremiyoruz çünkü hastal?kla mücadelemiz devam ediyor. ?ki, üç hafta sonra ne kadar ba?ar?l? oldu?umuzu görece?iz”
ÜRET?C? BA?KA ÜRÜN EKMEYE HAZIRLANIYOR
“Geçti?imiz y?l salçal?k domates yetmedi?i için ?ili’den 25 bin ton salçal?k kurutulmu? domates ihraç edilmi?ti” diyen Erdem, “Bu y?l s?k?nt? sadece domateste de?il salçal?k biberde de hastal?k ç?km?? durumda, biberler de ayn? hastal?ktan kurumaya ba?lad?. Baz? üreticiler fabrikalarla anla?mal? ekti?i için domateslerini kurumaya ba?lamas?na ra?men sökemezken, anla?mas? olmayan çiftçiler ise 15 gün sonra hasat ekmeyi bekledikleri domatesleri, kuruma nedeniyle sürerek tarlas?na ba?ka ürün ekmeye haz?rlan?yor” diye konu?tu.
MAN?SA SAL?HL?'DE DOMATESLER KURUMAYA BA?LADI
Türkiye'nin salçal?k domateste önemli bir k?sm?n? kar??layan Manisa'n?n Salihli Ovas?'nda da domatesler mildiyö hastal??? sebebiyle kurumaya ba?lad?.
Salihli Ziraat Odas? Ba?kan? Cem Yalvaç, salçal?k domatesin üretildi?i 15 bin 500 dönümlük arazide hastal???n ba? göstermeye ba?lad???n? ifade ederek, bu y?l salçal?k domateste yüzde 30 civarlar?nda dü?ü? ya?anaca??n? söyledi.
Yalvaç, domatesteki mildiyö hastal???n?n 15-20 gün öncesine kadar ya?anmad???n? ancak geçen haftalarda ya?anan a??r? ya???lar?n bu hastal??a sebep oldu?unu ifade etti.
Salihli Ziraat Odas? Ba?kan? Cem Yalvaç
ÜRET?C? MA?DUR OLDU
Salihli Ziraat Odas? Ba?kan? Yalvaç, Salihli Ovas?'ndaki domatesin ?u anda kurumaya ba?lad???n? ifade ederek, “Tarlardaki salçal?k domateslerimiz mildiyö hastal??? sebebiyle kurumaya ba?lad?. Bu hastal?k a??r? ya???lardan sonra geldi. Önce domatesin yapra??n? kurutuyor. Daha sonra yapraklar? kuruyan domates a??r? güne?e maruz kald??? için tarlada kurumaya ba?l?yor. Bu durum üretimiz için önemli bir durum. ?u anda emek harcayarak tarlas?na domates eken ve hasat etmeyi bekleyen üretici ma?dur duruma dü?meye ba?lad?'' dedi.
YÜZDE 30 KAYIP YA?ANACAK
Salihli Ovas?'ndaki salçal?k domates kadar sofral?k domateste de hastal???n görülmüye ba?lad???n? söyleyen Yalvaç, “Ancak salçal?k domateste daha çok. E?er bu hastal?k bu ?ekilde devam ederse kayb?m?z yüzde 30 civarlar?nda olacak. Geçen y?l 126 bin ton salçal?k domates üretimi yaparken, bu y?l bu rakamda yüzde 30 veya daha da yüksek kay?p ya?anacak. Bu sene salçal?k domateste rekolte dü?ü?ü ya?anaca?? kesin'' ifadelerini kulland?.
Ba?kan Yalvaç, üreticinin bu y?l beklentisinin domateste kilo ba??na fiyat?n 65 kuru? oldu?unu belirterek, “?u anda zaten bir s?k?nt? içerisindeyiz. E?er fiyatlar 65 kuru?un alt?na dü?erse üretici daha çok sorun ya?ar. Ayr?ca tarlada domatesleri kuruyan üreticimize de devletimizin sahip ç?kmas?n? bekliyoruz'' dedi.
ANTALYA
SU?ÇMEZ: TARIMSAL DANI?MANLIK ÖNEML?
Ziraat Mühendisleri Odas? Genel Ba?kan? Baki Remzi Suiçmez, Türkiye genelinde domates meyvesinde de?i?ik hastal?klar görüldü?ünü, ayn? zamanda a??r? s?ca??n ve nemin üretimi olumsuz etkiledi?ini ve bu durumunda rekolte dü?mesine yol açabilece?ini söyledi.
Ziraat Mühendisleri Odas? Genel Ba?kan? Baki Remzi Suiçmez
Bursa ve di?er illerde mildiyö, tuta gibi hastal?klar?n aç?k alanlarda domatese büyük zarar verdi?ini, ürün ve kalite kayb? ya?and???n? belirten Suiçmez, ?unlar? söyledi:
“Tar?msal dan??manl?k sistemi ülkemizde maalesef yeterince yayg?nla?am?yor. Kamunun kontrollerinde de bu dönem pandemi nedeniyle araziye gidememe durumu oldu. Geçen dönemlerde de yeterli ödenek olmad???, araziye ç?kacak araç bulunamamas? gerekçeleri gündeme getirilmi?ti.
Domates dahil bütün ürünlerde, ekim, dikim a?amas?ndan, hasat a?amas?na mutlaka konu uzman? tar?m dan??man? arazide olmal?. Onun d???nda da kamu yönetiminin güçlendirilerek her a?amada bu süreci denetlemesi laz?m, çözüm bu. Yoksa pe? pe?e ayn? hastal???n ya da benzer hastal?klar?n y?llar boyu devam etmesi yanl??t?r. Böyle bir durum ?ili gibi ülkelerden salçal?k domates almam?za yol açar. Ya???lar nedeniyle damla sulama sistemiyle bitkilere besin elementlerinin yeterince verilememesi nedeniyle nemli ortamda çok h?zl? bir ?ekilde yay?lan domates mildiyösü oldu?u dü?ünmekteyiz. Bu hastal?k uygun zamanda ruhsatl? ilaçlarla durdurulamazsa ya?murlu bir ortamda bir anda bütün tarlay? sar?p ürün al?namaz hale getirir. Bursa'da ya?anan durum ya?murlar nedeniyle tarlaya gidilip ilaçlama yap?lamamas? durumundan kaynaklan?yor”
ÇANAKKALE
ÇANAKKALE'DE HASTALIK YOK
Çanakkale’nin domatesi ile ünlü köyü Kösedere Muhtar? ve ayn? zamanda Ayvac?k Ziraat Odas? Ba?kan? Mutlu Ya?ar, fiyatlarda büyük bir de?i?im beklemediklerini belirterek, “Bizde çok büyük bir hastal?k yok. Olanlar da zaten daha önce bilinen hastal?klar. ?lac? zaman?nda at?lan, bak?m? düzenli yap?lan ürünler bundan etkilenmedi. Yaz mevsimi de etkili olmaya ba?lad?. Ürünün bekledi?i hava olu?maya ba?lad?. Bundan dolay? domatesler her yerde daha çok üretilecek, yeti?ecek. Ben domatesin fiyat?n?n de?i?ece?ini dü?ünmüyorum. ?leride ürün fazlal???ndan dolay? fiyatlar da dü?ü? olabilir.” (SÖZCÜ)