Faiz karar?n?n damga vurdu?u geçen haftan?n ard?ndan döviz kurlar? yeni haftaya da rekor tazeleyerek girdi. Bugün dolar/TL 26,04’ü, Euro/TL de 28,40’? gördü.
Döviz kurlar?nda günlük yükseli? yüzde 3’ü a?t?.
Gram alt?nda da 1600 TL seviyesi a??ld? ve rekor tazelendi.
Dolar/TL geçen haftaki faiz karar? öncesinde 23,50 seviyesindeydi. Dolarda sadece iki i?lem gününde art?? 2,5 liray? a?t?.
SEÇ?M SONRASI YÜKSEL?? HIZLANDI
Seçimler öncesinde TCMB rezervleri tüketilerek ve yabanc? ülkelerden borçlan?larak yatay seviyeye yak?n tutulan döviz kurlar?, seçim sonras?nda h?zla artt?.
Sene ba??nda 18,73 seviyesinde olan dolar kuru, 14 May?s'taki seçim öncesinde 19,60 TL'yi görmü?, 28 May?s'taki ikinci tur öncesinde ise 19,98 seviyesi görülmü?tü.
Dolarda art??, sene ba??ndan bu yana 7 liray?, seçimlerin ard?ndan ise 6 liray? a?t?. Dolar kurundaki oransal art?? ise, seçimlerin ikinci turu sonras?ndaki dönem için yüzde 30'u, y?lba??ndan bu yana ise yüzde 39'u a?t?.
Kurdaki art???n, yüzde 40'a gerileyen resmi tüketici enflasyonunda tekrar yükseli?e neden olmas? bekleniyor.
GÖZLER MERKEZ’DE
Merkez Bankas? (TCMB), piyasa beklentilerini kar??lamad??? için ele?tirilen geçen haftaki faiz art?r?m? sonras? ilk sadele?tirme ad?m?n? menkul k?ymet tesisi uygulamas?nda yapt? ve bankalar?n tahvil tutma yükümlülükleri dü?ürüldü.
Bankac?lar kamu kontrollü piyasa düzenine ili?kin regülasyonlar?n hâlâ devrede olmas?na kar??n TCMB’nin geçen hafta itibar?yla rezervlerini döviz politikas?nda kullanmay? “tamamen b?rakt???n?” tahmin ettiklerini söylediler.
TCMB menkul k?ymet tesisi uygulamas?n?n sadele?tirildi?ini aç?klarken, de?i?ikliklerle bankalar?n bilançosundaki TL pay?na göre ay?rmak zorunda olduklar? tahvil kar??l?klar? da dü?ürüldü. TCMB sadele?me sürecinin kademeli olarak devam edece?ini de söyledi.
Resmi Gazete’de yap?lan de?i?ikliklerle bankalar?n yabanc? para mevduatlar? için ay?rmak zorunda oldu?u tahvil oran? yüzde 10’dan yüzde 5’e dü?ürüldü. TCMB’nin bankalar?n TL pay?na göre uygulayaca?? kar??l?klar böylece bu düzenleme öncesindeki yüzde 3-17 band?ndan yüzde 3-12 band?na indirilmi? oldu. Yeni dilimlerde en dü?ük TL mevduat oran? da yüzde 60’dan yüzde 57’ye çekilmi? oldu.
Bugün tam gün, yar?n ise yar?m gün i?lemlerin ard?ndan haftan?n kalan? resmi tatil olacak. Küresel piyasalarda ise kar???k bir seyir hakim. Petrol fiyatlar?, Rusya’n?n paral? ordu Wagner’in hafta sonunda Putin’e ba?kald?rmas?n?n ard?ndan arz endi?eleriyle yükselirken, Asya borsalar? yat?r?mc?lar konuyla ilgili geli?meleri beklerken yön bulmakta zorland?.
Piyasalarda yat?r?mc?lar kamu kontrollü yap?dan uzakla?man?n zaman alaca??n? gördükleri için süreci ve faiz art?r?m miktarlar?n? ele?tiriyorlar ve daha h?zl? ad?mlar bekliyorlar. Ekonomi yönetimi ise mevcut kamu kontrollü yap?dan uzakla??lmas?n?n zamana yay?larak gerçekle?tirilece?ine yönelik aç?klamalar?n? sürdürüyor.
Döviz piyasas?nda arz ve talebin kamu kurulu?lar? ve düzenlemeleri ile kontrol alt?nda tutuldu?u yap?ya ili?kin regülasyonlar hâlâ devrede. Ancak birçok bankac? bunlar?n kullan?m?n?n de?i?ti?ine dikkat çekiyor.
‘REZERV KULLANIMI BIRAKILMI? GÖRÜNÜYOR’
Bir i?lemci geçen hafta “TL’nin de?eri art?k rezervler ile savunulmuyor” derken, üst düzey bir di?er bankac? ise “Geçen hafta itibar?yla bence TCMB rezervlerin döviz piyasas?nda kullan?m?n? tamamen b?rakm?? görünüyor. Mevcut regülasyonlar bankay? döviz piyasas?nda tek belirleyici yap?yor ancak TCMB yönetimi de?i?ti?inde bu regülasyonlar?n kullan?lmas?n?n azalt?ld???n? görmü?tük. Geçen hafta itibar?yla bu durum bir kademe daha belirginle?ti” dedi ve ekledi:
“Geçen hafta itibar?yla ben TCMB’nin döviz piyasas?na rezervleriyle hiç müdahil olmad???n? hesapl?yorum. TCMB döviz pozisyonuna bakt???mz?da günlük 1-2 milyar dolarl?k art??lar görüyoruz. Her ne kadar sürecin yava? ilerledi?i ele?tirileri yap?lsa da bu de?i?im çok önemli ve kuvvetli.”
Seçim öncesi TCMB rezervlerinin TL’nin olmas? gerekenden daha de?erli tutulmas? için kullan?lmas?yla ay ba??nda rezervler tarihi dip seviyeye gerilemi? net rezervler -5.7 milyar dolara dü?mü?tü. TCMB net uluslararas? rezervleri son iki haftada toparlanarak 16 Haziran itibar?yla tekrar art?ya geçti.
Art??larda Cumhurba?kan? Erdo?an’?n dost körfez ülkeleri olarak tan?mlad??? ülkelerden TCMB’ye gelen depo/mevduat hesaplar? da rol oynuyor. Bankac?lar 23 Haziran haftas?nda da rezervlerde belirgin art?? hesapl?yorlar.
TCMB ayr?ca geçen haftaki faiz karar?n?n bankalar?n kredi mekanizmas?na etkisini yakla??k bir ay erkene çeken bir düzenlemeye de gitmi?ti.
Banka ayr?ca 24 Haziran’dan geçerli olmak üzere reeskont ve avans i?lemlerinde uygulanacak faiz oranlar?n? da art?rd?.