Do?u Karadeniz'deki Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun illerinde, 830 bin dekar alanda 1 milyon üretici aile taraf?ndan yap?lan çay tar?m?nda azot içerikli kompoze gübreler kullan?l?yor. Daha fazla verim almak için a??r? kullan?lmas? sonucu asitle?en toprak yap?s? verimsizle?meye ba?lad?. PH de?eri dü?en toprak kalitesini kaybediyor, bitkinin topraktan gübreyi alma özelli?i yok oluyor. Bölgede son y?llarda verimsizle?en topraklar nedeniyle baz? sebze ve meyveler yeti?memeye ba?lad?.
"TOPRAK ANAL?Z? YAPILMALI"
RTEÜ Çay ve Çay Ürünleri Uygulama ve Ara?t?rma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Keziban Yaz?c?, çay tar?m?n?n sürdürülebilirli?inin sa?lanmas?, çay?n ihtiyaç duydu?u besin elementlerinin ideal seviyeye getirilmesi, toprak yap?s?n?n korunmas?, kaliteli sürgün, sa?l?kl? ya? çay yapra?? ve yüksek verim alabilmek için gübrelemenin önemli oldu?una dikkat çekti. Çay bahçelerinde gübreleme yapmadan önce üreticilerin toprak analizlerini yapt?rmas? gerekti?ini kaydeden Yaz?c?, "Çünkü farkl? çay bahçelerinin ihtiyaç duyaca?? gübre cins ve miktarlar? da farkl? olacakt?r. Örne?in 100 metre rak?ml? taban bir arazinin toprak yap?s? ile 600 metre rak?ml? e?imli bir arazinin toprak yap?s? veya besin maddesi ihtiyac? ayn? de?ildir. Bu nedenle bu topraklara verece?imiz gübre miktarlar? da farkl? olacakt?r. Bunu belirlemenin en iyi yolu da toprak analizlerinden geçmektedir. Böylece topra?a ihtiyaç duydu?u gübreyi ihtiyaç duydu?u oranda vermi? oluruz” dedi.
"FAZLA GÜBRE FAZLA VER?M DEMEK DE??LD?R"
Bilinçsizce yap?lan fazla gübrelemenin maddi kay?plara, topraklar?n kirlenmesine ve kalite kay?plar?na neden olaca??n? belirten Doç. Dr. Keziban Yaz?c?, "Tüm bu nedenlerden dolay?, üreticilerimize topraklar?n? analiz ettirmelerini tavsiye ediyoruz. Bu analizlerden sonra hangi gübrenin hangi dozda uygulanmas? gerekiyorsa ona göre bilinçli gübreleme yap?lmas? çay bahçelerimizde verim ve kaliteyi artt?racakt?r. Ayr?ca bazen ne kadar çok gübre verirsem o kadar çok verim al?r?m dü?üncesi olabiliyor. Fazla gübre, fazla verim demek de?ildir. Fazla ve bilinçsiz gübreleme, verim ve kalite kayb? ile topraklar?m?z?n kirlenmesine neden olur. Bu yüzden fazla gübrelemeden kaç?nmal?y?z” diye konu?tu.
"B?L?NÇS?Z GÜBRELEME TOPRAK PH’SINI DÜ?ÜRDÜ"
Karadeniz Bölgesi’nde özellikle toprak analiz sonuçlar? dikkate al?nmadan bilinçsiz gübreleme yap?lmas? ve bölgenin a??r? ya???l? olmas? nedeniyle y?kanman?n fazla oldu?unu ifade eden Doç. Dr. Keziban Yaz?c?, ?unlar? söyledi:
"Bu durum toprak PH’sinin ideal de?erlerin alt?na dü?mesine sebep olmu?tur. Bu nedenle toprak PH’sini düzenleyebilecek özelliklere sahip organik gübreler veya dolomit, tar?m kireci gibi toprak düzenleyiciler toprak analiz sonuçlar?na göre uygun miktarlarda gübre program?na ilave edilmelidir. Ayr?ca çay topraklar?m?z?n organik madde ihtiyac?n? kar??lamak için çayl?klara dekara 3-4 ton hesab?yla 3-4 y?lda bir çiftlik gübresi verilmelidir. Gübreler, çay?n büyüme döneminde, topra??n nemli oldu?u zamanda uygulanmal?d?r. A??r? ya???l? ve so?uk dönemlerde gübre uygulamas? yap?lmamal?d?r. Gübrenin tek seferde de?il, bölünerek birkaç seferde uygulanmas?na dikkat edilmelidir.”
Çay ihtisas üniversitesi olan RTEÜ’nün üreticilere her a?amada yard?mc? olmak için çal??malar yapt???n? söyleyen Doç. Dr. Yaz?c? amaçlar?n?n daha verimli ve kaliteli çay üretilmesi, daha fazla gelir elde edilmesi ve toprak yap?s?n?n korunarak sürdürülebilir çay tar?m?n?n sa?lanmas? oldu?unu sözlerine ekledi.
"GÜBRE KULLANIMI KONTROL ALTINA ALINMALI"
Çay Üreticileri Dayan??ma Derne?i (ÇAYÜDAD) Ba?kan? Mustafa Mavi de gübre kullan?m?n?n kontrol alt?na al?nmas? gerekti?ini söyledi. Mavi, "Kimyasal gübre tamamen bizi i?gal etmi? durumda, art?k insanlar?n istedi?i gibi bu gübreye ula?mamas? laz?m. Üreticiler topra??n? tan?madan rastgele gübre kullan?yor. Topra??n ihtiyac? olmayan gübre kullan?ld???nda da ürün kayb?na sebep oluyor. Bilinçsiz ve hoyratça bir gübreleme var. Topraklar?m?zda verim dü?tü, gübre vermeden ürün al?nam?yor, toprak ba??ml? hale geldi. Hayvansal gübrelerle, organik gübreler ile geçi?i yapmal?y?z” dedi.
"GÜBRE YOKSA ÜRÜN DE YOK"
Bahçede her ?eye azot içerikli gübre verdi?ini söyleyen Sevim Mert, "Çay?m?za, fasulyemize, lahanam?za bahçemizde ne varsa her ?eye bu gübreyi kullan?yoruz. Kullanmasak hiçbir ?ey alam?yoruz. Denedik, ürün alamay?nca sebzelerimize yine gübre verdik. Art?k mecbur kullan?yoruz” diye konu?tu.
Havva Dinç de, "Toprak al??t?, art?k hep gübre istiyor, biz de sadece çayl?klara de?il sebzelerimize de çay bahçemize att???m?z gübreden at?yoruz” ifadelerini kulland?.